David Hume'un ahlak anlayışını Stoacı okuma olanağı
The possibility of Stoic reading of David Hume's morality
- Tez No: 514706
- Danışmanlar: PROF. DR. ERDAL CENGİZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sistematik Felsefe ve Mantık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 140
Özet
Hume'un ahlak felsefesi ile Stoacı ahlak felsefesi arasındaki ilişkiyi ele aldığımızda, birkaç farklı okuma biçimi olanağı karşımıza çıkar. Hume'un felsefesi bir yandan radikal bir deneycilik biçimi olarak rasyonalizmin ve geleneksel metafiziğin altını oyduğu için aklı merkeze alan ve insan doğasını zengin metafizik varsayımlarla temellendiren Stoacı ahlak anlayışı ile paradigmatik olarak uyuşmaz gözükür. Stoa felsefesinde karşılaştığımız, ahlaki yargıların akla dayanan evrensel doğrular olduğu ve bununla beraber ahlaki eylemlerin temel motivasyonunu aklın sağlıyor olduğu iddiasına Hume sert biçimde karşı çıkar. Stoacılığın rasyonalizmine karşıt olarak Hume, ahlakın merkezine aklın yerine duyguları yerleştirerek“ahlak duyguculuğu”yaklaşımını benimser. Bunun dışında, bizzat Hume'un tamamen Stoacı bir yaşamın uygulanmasını neredeyse imkansız buluyor olması da Hume'un ahlak anlayışı ile Stoacılık arasında bir yakınlık kurmanın güç olduğu izlenime yol açar. Bu gerekçelerden yola çıkarak, bu iki yaklaşım arasında bir ilişki kurmayı reddeden bir okuma biçimi ilk bakışta daha makul gözükebilir. Ancak bu tezin de göstermeyi amaçladığı gibi, Stoacıların ve Hume'un metinlerinin titiz bir karşılaştırmalı analizi, bizi, aslında bu yaklaşımlar arasında farklar olmakla birlikte ihmal edilemeyecek yapısal benzerlikler olduğu olgusunu kabul etmeye götürür. Dolayısıyla, bu benzerlikler, bu iki farklı yaklaşım arasında bizzat Hume'un çizmeye çalıştığı sınırları bize sorgulatarak Stoacı öğeler ışığında onun ahlak felsefesini yeniden okumaya ve değerlendirmeye davet eder. Böyle bir değerlendirme, Hume'un ahlak felsefesini Stoacılığın modern ve daha ılımlı bir çeşitlemesi olarak okuma olanağının önünü açmaktadır.
Özet (Çeviri)
When we examine the relation between Humean and Stoic moral philosophy, we encounter a couple of alternative ways of reading them. On the one hand, Hume's philosophy as a form of radical empiricism undermines rationalism and traditional metaphysics, and therefore, it appears to be paradigmaticly incompatible with the Stoic conception of morality which gives a central role to reason and bases human nature upon rich metaphysical assumptions. The Stoic claim that moral judgments are universal truths based on reason and that reason provides the basic motivation for moral action is an idea Hume sharply opposes. Contrary to the rationalist doctrine of Stoicism, Hume defends a form of moral sentimentalism and gives a central role to sentiments instead of reason. Moreover, the fact that Hume himself rejects Stoic life for being almost impossible to be applied in practice creates the negative impression that it is very hard to find an affinity between Hume's moral approach and Stoicism. Due to these reasons, it might seem more reasonable to reject to establish a relation between Hume's and Stoic approaches. However, as this thesis aims to show, a meticulous comperative analysis of the texts from both camps leads us to accept the fact that despite the differences between them, there are crucial structural similarities. Therefore, these similarities invites us to question the borders between two approaches, which Hume himself attempts to draw, and read and evaluate Hume's moral philosophy in the light of Stoic elements. Such an evaluation opens up the possibility to read Hume's moral philosophy as a modern and moderate version of Stoicism.
Benzer Tezler
- Çağdaş ahlâk felsefesinde olgu-değer problemi ve Macintyre'ın probleme yaklaşımı
The is-ought problem in contemporary moral philosophy and Macintyre's approach to the problem
HARUN SÜZGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Felsefeİstanbul Medeniyet ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İLKER KÖMBE
- David Hume'da hukuk ve devlet sistemi
David Hume on law and state
NAZİME BEYSAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Hukukİstanbul ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AHMET ULVİ TÜRKBAĞ
- David Hume felsefesinde din - ahlak - siyaset ilişkisinin temellendirilmesi
Justification of religion - ethics - politics relationship by David Hume
AHMET DAĞ
- Hume, ruh ve ölümsüzlük
Hume, the soul and immortality
RUMEYSA UYSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinAnkara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET SAİT REÇBER