Gazali ve David Hume'da nedensellik problemi
Causality in Gazali̇ and David Hume
- Tez No: 462154
- Danışmanlar: PROF. DR. KAZIM SARIKAVAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Nedenselik, Gazali' de nedensellik, Hume'da Nedensellik
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk-İslam Felsefesi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 133
Özet
Tez konumuz daha önce üzerinde yapılmış çalışılmalardan farklı bir bakış açısını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Determinizm ile nedensellik arasındaki ilişkinin açıklamasında olduğu gibi farklı örneklemelerle konuya daha farklı bir bakış açısı, açıklık getirilmeye çalışılmıştır. Mesela nedenselliğin farklı sınıfladırılması ve ayrımların ortaya konulması yoluyla konun daha iyi betimlenmesi sağlamaya çalışılmıştır. Farklı bir değerlendirmeye imkan sağlaması açısından tezimizde, İslam düşüncesinde nedensellik anlayışlarına yer verilmiş ve İslam düşünürlerine göndermeler yapılarak, İslam düşünürlerinin konuyla ilgili görüşlerinde batılı düşünürlerle olan benzerlikleri, ayrıldığı noktalar gösterilmeye çalışılmıştır. Nedensellik bağlamında varlığı nasıl değerlendirebileceğimiz üzerinde durulmuş ve varlık, var edilen ve var eden ayrımını nedensel ve nedensel olmayan ayrımıyla özdeşleştirilmiştir. Böylece nedensellik bağlamında bir varlık değerlendirilmesi yapılmış ve düşünürlerin Tanrı'yı anlamada ortaya koyduğu nedensel olan yaratılmış ve nedensel olmayan Tanrı ayrımı ifade edilmeye çalışılmıştır. Tezimizin akışı içerisinde nedensellik eleştirisinin içine düştüğü çelişkiler daha açık bir şekilde ele alınmaya çalışılmıştır. Özellikle Hume'un determinist ahlak anlayışı ve ahlak kanıtı bu bağlamda değerlendirilmiştir. Ahlak kanıtına dair açıklamalar yapılmıştır. Ayrıca tezin akışı içinde özgür olmayan insan ve özgür insan misalleriyle determinist ahlak anlayışı eleştirilmiştir. Çalışmada Kant'ın özgürlükten nedensellik kavramına özel bir önem ve anlam verilmiş ve bunun gerekliliği açıklanmıştır. Nedensellik eleştirisinin zorunlu bir sonucu olan şüphecilik ve bilginin olanağının ortadan kaldırılması eleştirilmiş değişik yerlerde farklı misallerle konu aydınlatılmaya çalışılmıştır. Nedensellik kavramı üzerinde ayrıntılı olarak durulmuş ve misallerle açıklanmıştır. Özellikle Hume'un ve Gazzâlî'nin nedensellik eleştirisiyle içine düşmüş oldukları çelişkiler kendi anlayış ve felsefeleri bağlamında değerlendirilmiştir. Bu açıdan Hume'un nedensellik eleştirisinin kendi felsefesi içindeki dayanakları ortaya konulmuş ve değerlendirilmiştir. Çalışmanın amacı, düşünce tarihinin en köklü problemlerinden biri olan nedensellik düşüncesini, biri İslam düşüncesinin en önemli din bilginlerinden Gazali ile, diğeri Batı dünyasının on sekizinci yüzyılda ortaya çıkardığı, İngiliz empirist geleneğinin en önemli filozoflarından olan Hume' un görüşleri çerçevesinde ele alıp karşılaştırmaktır. Çalışma bu bağlamda nedensellik kavramını ele alan birinci bölümden, Gazali öncesi ve Gazali'nin nedensellik anlayışını ele alan ikinci bölümden, Hume öncesi ve Hume'un nedensellik anlayışını ele alan üçüncü bölümden oluşmaktadır. Öte yandan her iki filozofun nedensellik görüşlerinin yorumlanması sonuç bölümümde yapılacaktır.
Özet (Çeviri)
The aim of the thesis is to reveal a different point of view from what has been done before. It has been tried to clarify a different point of view from the different samples, as it is in explaining the relation between determinism and causality. For example, it has been tried to provide a better representation of the subject through the differentiation of causality and the introduction of distinctions. In terms of enabling a different evaluation, our understanding of causality in Islamic thought was given and sent to Islamic thinkers to try to show the similarities and the points that Islamic thinkers had with western thinkers. In the context of causality, it is emphasized how we can assess existence and the existence is identified with the causal and causal distinction of the distinction of existence and existence. Thus, an entity was assessed in the context of causality and attempted to express the distinction of God created, causal, and causeless, which the thinkers had in the sense of God. The contradictions that the criticism of causality has fallen into in the flow of the Tezimizi have been tried to be addressed more clearly. Especially Hume's deterministic moral understanding and moral evidence are evaluated in this context. Explanations of moral evidence have been made. In addition, the understanding of determinist morality is criticized in the flow of the thesis by the free human and free human figures. In the study Kant's concept of causality from freedom was given special significance and meaning, and the necessity of it was explained. It has been tried to elucidate the different kinds of issues in different places where criticism of causality has been criticized as a necessary consequence of the elimination of the skepticism and knowledge. The concept of causality is elaborated and explained in great detail. In particular, the contradictions to which Hume and Gazzali have fallen into criticism of causality have been assessed in the context of their own understanding and philosophy. In this respect, Hume's critique of causality has been put forward and evaluated in his own philosophy. The aim of this study in the history of thought, which is one of the most fundamental problems of“causality”is the idea that one of the most important theologians of Islamic thought Gazali with one, the other revealed in the western world of the eighteenth century, the British empiricist Hume, who was one of the most important philosophers of the tradition"s opinions get in the frame and compare. Chapter One discusses the concept of causality, which in the context of this study, the pre-ghazali and Al-ghazzali's understanding of causality which the second section, Hume pre-and Hume's understanding of causality in the third sections. On the other hand, both philosophers view of causality will be made on interpretation of the result. Keywords : Causality, Causality in Gazali, Causality in Hume
Benzer Tezler
- Gazzâlî ve David Hume'da nedensellik
The concept of causality in Gazali and David Hume
AHMET ERHAN ŞEKERCİ
- Gazali ve David Hume'un şüphecilik anlayışlarının karşılaştırılması
A Comparision between Ghazali's and David Hume's skepticism
ALİ TAŞKIN
Doktora
Türkçe
2002
FelsefeAnkara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. MURTAZA KORLAELÇİ
- İbn-i Sina, Gazali ve David Hume'de mukayeseli olarak illiyet meselesi
Başlık çevirisi yok
RUHATTİN YAZOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
1992
FelsefeAtatürk ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. VAHDETTİN BAŞÇI
- Yusuf Atılgan'ın Aylak Adam adlı romanında neden-sonuç ilişkisi
Cause and effect relationship in Yusuf Atılgan's novel 'Aylak Adam'
YUSUF KAMİL ÖZDAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DilbilimUludağ ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KERİME ÜSTÜNOVA
- A critical assessment of hume's and al-Ghazālī's views on critique of causation
Hume ve al-Ghazālī'nin nedensellik görüşlerinin kritik bir değerlendirmesi
ZAHRA KARANDISH
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
FelsefeBoğaziçi ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SUN DEMİRLİ
DR. NAZİF MUHTAROĞLU