Kullanıcı katılımı yaklaşımlarının mimari tasarım ve uygulama süreçleri üzerinden değerlendirilmesi
Evaluation of user participation approaches through architectural design and application processes
- Tez No: 516151
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HİKMET SELİM ÖKEM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bina Araştırma ve Planlama Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 211
Özet
Mimari tasarımda 'katılım', geniş bir kavramsal çerçeve içinde değerlendirilip, genelde olumlanan, nadiren eleştirilen bir konu başlığını oluşturmaktadır. Tezin metni kapsamında katılımın, karar alma süreçlerinde demokratik ve şeffaf bir politik açılım getirmek yerine, gücü elinde tu¬tan tarafından meşrulaştırma aracı olarak nasıl kullanabileceği tartışılmaktadır. Kanter (1977, 1993), toplumbilim araştırmalarına işyerlerinde konu olan katılımın bir meşrulaştırma aracı haline getirilişini 'token' kavramı ile açıklamaktadır. 'token' kavramı metnin içerisinde açıklandığı şekilde yanıltıcı simge değer ve bir yöntem olarak 'tokenism' ise sözde katılımcılık olarak tanımlanmıştır. Kanter,“yapısal güçlendirme teorisinde”bu yanıltıcı simge değerlerin güçlendirmesi için bilgi, kaynak ve desteğe erişim şartlarını ortaya koymaktadır. Tokenizm (sözde katılımcılık), sadece toplumbilim alanı ile sınırlı kalmamış, mimari projelerde de gözlemlenmiştir. Mimari alanında çeşitli aktörler ve çıkarların işbirliği, aktörler arası çatışma ve uyuşmazlıklara yol açarak, gerçek katılımın sağlanmasını zorlamaktadır. Tez metninde, bu uyuşmazlıkları bertaraf etmek ve tokenizmden radikal katılıma geçişi sağlamak için, tarafsız arabulucu aktörün/aktörlerin katılım sürecine dâhil olmaları önerilmektedir. Katılımın türlerini“sözde ve radikal”olarak mimari projelerde ortaya koymak adına, Sulukule Kentsel Dönüşüm ve Yenileme projesi tokenizm örneği olarak, Beyköy Umut Evleri projesi radikal katılımcı proje olarak ve Beriköy Evleri de kısmi katılımcı örnek olarak ele alınmıştır. Kanter'in toplumbilim alanındaki tokenizm yöntemi, mimari alanında Arnstein'in katılım tipoloji merdivenindeki (1969) tokenizm basamaklarında karşılık bulmaktadır. Ayrıca tokenizm ve radikal katılımın özelliklerini tanımak adına Lefebvre'nin mekân kodları ve vatandaşların katılımı (1974) söylemine de başvurulmuştur. Adı geçen kuramcıların katılım söylemleri incelenerek; muktedir, yanıltıcı simge değer (token) ve kullanıcı katılımı gibi kavramların mimari projelerdeki somut sonuçları irdelenmiş ve buradan hareketle sözde katılımcı (tokenism) ile radikal katılımcı vakaların genel özellikleri neler olduğu metnin içeriğinde ortaya konmaya çalışılmıştır. Örneklerin değerlendirilmesi sonucunda, arabulucu aktörün/aktörlerin radikal katılıma geçiş konusundaki rolleri üzerinden bir katılım yöntemi önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
The concept of“participation”in architectural design has been assessed in a wide range of conceptual framework; whereas, has been, generally, a title affirmed but rarely criticised. This thesis concentrates on the means of using the participation as a legitimization tool by the dominant actors, rather than accepting the concept as a democratic and transparent political leverage through the decision-making processes. Kanter (1977, 1993) explains the process of evolving the concept to a legitimization tool in the business places, as a title of sociological studies, by making use of the phrase“token”. The word“token”is misleading symbol value as also expressed through the wording of this study; whereas the tokenism is used as the alleged participation. Kanter,“under its theory of structural empowerment”, connects the strengthening of these misleading symbol values with the access to the information, source and support. Tokenism (alleged participation) is not limited only with the science of sociology; indeed may be observed in architectural projects. In architectural acts, the cooperation between the certain actors and interests eventually causes conflicts and disputes among the actors and consequently results in challenges against a real radical participation. The thesis recommends the inclusion of the neutral mediating actor/actors to the participation process to resolve such disputes and to ensure the transition from tokenism to radical participation. As to express the types of the participation as“alleged”and“radical”with regard to the architectural projects, Sulukule Urban Transformation and Renewal Project has been deemed as a tokenism example whereas Beyköy Hope Homes Project as a radical participation example. Beriköy Houses then has been placed as a partial participation example finally in our study. The tokenism method of Kanter in sociology corresponds to the tokenism steps in the participation typology ladder of Arnstein (1969) for architecture. Moreover, the spatial codes and citizen participation approach of Lefebvre (1974) have also been referenced to define the qualities of tokenism and radical participation. The participation explanations of the aforementioned theorists have been examined and accordingly it has been tried to establish the general qualities of the dominant party, token (misleading symbol value) as well as of the tokenism and radical participation concepts with regard to the architectural projects claiming to be user participant. Finally, through the assessment of the aforementioned examples, this thesis recommends a method of participation based on the roles of the mediating actor/actors to be used for transition to the radical participation target.
Benzer Tezler
- Human centred performance approach (hcpa) for adaptive facade design
Uyum gösteren cephe tasarımı için insan odaklı performans yaklaşımı
MİNE KOYAZ
Doktora
İngilizce
2022
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLTEN ASLIHAN ÜNLÜ
- Making and breaking authorship, potentials in architectural design studio
Müellifliğin inşaası ve bozulmasında mimari tasarım stüdyosunun potansiyelleri
SEVGİ TÜRKKAN
Doktora
İngilizce
2016
Eğitim ve Öğretimİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ARZU ERDEM
- Yapı teknolojisi eğitiminde parametrik YBM destekli pedagojik yöntemlerin değerlendirilmesi
Evaluation of parametric BIM-enabled pedagogical methods in construction technology education
MEHMET ÜMİT METERELLİYOZ
Doktora
Türkçe
2023
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OZAN ÖNDER ÖZENER
- İç mekanda katılımcı tasarım yaklaşımlarının alışveriş merkezleri genel tuvalet alanlarının mekan biçimlenişine etkisi
The effect of participatory design approaches on the spatial configuration of general restroom areas in shopping malls
ERGİN KEMAL KOCAİLİ
Doktora
Türkçe
2023
İç Mimari ve DekorasyonBaşkent Üniversitesiİç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CAN MEHMET HERSEK
- Yapı bilgi modelleme süreçleri için algoritma destekli yaklaşım önerisi
Algorithm aided approach for the processes of building information modelling
ŞEYMANUR YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SEMA ALAÇAM