Tarihi yapıların çağdaş simbiyotik eklentiler ile yeniden işlevlendirilmesine yönelik bir yaklaşım
An approach to the adaptive reuse of historic buildings through contemporary symbiotic extensions
- Tez No: 925688
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA SEDES
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Tarihi Bina, Çağdaş Eklenti, Simbiyotik İlişki, Yeniden İşlevlendirme, Revitalizasyon, Historical Building, Contemporary Extension, Symbiotic Relationship, Refunctioning, Revitalization
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Aydın Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimarlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 436
Özet
Tezde, tarihi yapı ve çağdaş eklenti arasındaki simbiyotik ilişkinin koruma ve tasarım kriterleri açısından değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Tarihi yapılar, kültürel mirasın önemli unsurları olup, zamanla doğal afetler, çevresel faktörler ve insan müdahaleleri nedeniyle zarar görebilmektedir. Bu yapıların korunması, mevcut yapı malzemelerinin eskimesi, yapısal hasarlar ve estetik bozulmalar gibi sorunları içermektedir. Çağdaş simbiyotik eki olan restorasyon projeleri, tarihi yapıların özgün özelliklerinin korunarak çağdaş ihtiyaçlara uygun hale getirilmesini öngörmektedir. Bu süreçte, tarihi yapıların özgün karakterini bozmadan yeni işlevlerle uyumlu hale getirilmesi büyük önem taşımaktadır. Araştırma, tarihi yapıların yeniden işlevlendirilmesi sürecinde karşılaşılan işlevsel, fonksiyonel, yasal ve toplumsal problemlere odaklanmıştır. Tarihi yapıların orijinal işlevlerini sürdürmekte zorlanması, modern altyapı eksikliği, enerji verimliliği ve erişilebilirlik standartlarına uyumsuzluk gibi sorunlar başlıca problemler arasında yer almıştır. Ayrıca, uluslararası standartların eksikliği ve farklı ülkelerdeki uygulama yaklaşımlarının uyumsuzluğu, projelerde ölçek ve üslup açısından belirsizliklere yol açmıştır. Toplumsal kabul ve eleştiri süreçleri ise, özellikle ünlü mimarların projeleri ile diğer tasarımlar arasındaki algı farkları nedeniyle restorasyon projelerinin toplumsal boyutunda önemli bir sorun teşkil etmiştir. Tez, tarihi yapı ve çağdaş eklenti arasındaki simbiyotik ilişkiyi yönlendiren ulusal ve uluslararası standartları anlamak için yapılan literatür taramasıyla başlamıştır. Bu tarama; Atina Tüzüğü, Carta del Restauro, Venedik Tüzüğü, Amsterdam Bildirgesi ve Washington Tüzüğü gibi 13 farklı bildirgeyi kapsamaktadır. Bu dokümanlar, tarihi bina ve çağdaş eklemeler arasındaki ilişkiye dair önemli ilkeleri ve yönlendirmeleri içermektedir. Literatür araştırmaları sonucunda belirlenen 10 adet“Koruma İlkeleri Kapsamında Tasarıma Getirilen Sınırlamalar”(Koruma Kriterleri) ve 10 adet“Simbiyotik Eklenti Tasarım Kılavuzu”(Tasarım Kriterleri), koruma ve restorasyon projelerinde dikkate alınacak temel ilkeleri yansıtmaktadır. Her bir kriter 5 üzerinden değerlendirilecek şekilde yapılandırılmış ve toplamda 20 kriterden oluşan bir değerlendirme ÇİZELGESİ oluşturulmuştur. Her bir yapı için yapılan değerlendirmeler sonucunda, 100 puan üzerinden subjektif bir değerlendirme yapılmıştır. Değerlendirme sonuçları,“radar chart”(örümcek grafiği) kullanılarak görselleştirilmiş ve her bir yapının belirlenen kriterlerine göre puanları görsel olarak sunulmuştur. Tezde ana araştırma sorusu“Tarihi yapı ve çağdaş eklenti arasındaki simbiyotik ilişki, koruma ve tasarım kriterleri açısından nasıl değerlendirilebilir ve optimize edilebilir?”şeklinde belirlenmiştir. Araştırma sorusu, tarihi yapıların çağdaş eklerle uyumlu bir şekilde entegrasyonunu sağlayacak kriterlerin belirlenmesine yönelik kapsamlı bir inceleme yapılmasını gerektirmektedir. Tezin hipotezleri“Tarihi yapıların restorasyonu sürecinde uygulanan çağdaş simbiyotik eklentiler, tarihi yapıların estetik ve yapısal bütünlüğünü koruyarak, bu yapıların yeni işlevlerle etkin kullanımını artırır ve uzun vadeli sürdürülebilirliğine katkı sağlar”ve“Koruma ve tasarım kriterlerine göre çağdaş simbiyotik eklentiler ile restore edilen tarihi yapılar, tarihi çevreye uyum sağlayarak bu yapıların değerini artırır ve korunmasını sağlar”şeklinde belirlenmiştir. Tez, restorasyon ve tarihi binalarda yeni ek ve işlevlendirme alanlarında faaliyet gösteren mimarlar için rehber olabilmeyi hedeflemiştir. Ayrıca, tarihi yapıların sürdürülebilir bir şekilde korunmasına ve çağdaş ihtiyaçlara uygun hale getirilmesine katkı sağlanması amaçlanmıştır. Tezin sonuç bölümünde, tarihi yapıların çağdaş eklentilerle yeniden işlevlendirilmesi sürecinde koruma ve tasarım kriterlerinin uygulama düzeylerini değerlendirilerek bulgular ortaya koyulmuştur. İncelenen örneklerde, tarihi dokunun korunması ve kültürel çeşitliliğin sürdürülebilir şekilde devam ettirilmesi sağlanırken, özgün işlevin korunması ve minimal müdahale prensiplerine büyük ölçüde uyum gözlemlenmiştir. Tasarım kriterleri açısından, modern eklentilerin tarihi yapılarla estetik ve işlevsel bir bütünlük oluşturduğu, özellikle malzeme uyumu, mimari form dengesi ve doğal ışık kullanımı gibi unsurlarda başarılı sonuçlar elde edildiği belirlenmiştir. Buna karşılık, bazı projelerde toplumsal kabul ve katılım eksiklikleri, uluslararası standartlardaki uyumsuzluklar ve çevresel duyarlılık konularında yetersizlikler dikkat çekmiştir.
Özet (Çeviri)
The aim of this dissertation is to evaluate the symbiotic relationship between historic buildings and contemporary additions in terms of conservation and design criteria. Historic buildings are essential elements of cultural heritage, yet they can suffer damage over time due to natural disasters, environmental factors, and human interventions. The conservation of these structures involves challenges such as the deterioration of existing building materials, structural damages, and aesthetic degradations. Restoration projects incorporating contemporary symbiotic additions aim to preserve the original characteristics of historic buildings while adapting them to contemporary needs. In this process, ensuring that historic buildings are functionally integrated with new additions without compromising their authentic character is of great importance. The research focuses on the functional, operational, legal, and social challenges encountered in the adaptive reuse of historic buildings. Key issues include difficulties in maintaining the original functions of historic structures, the lack of modern infrastructure, non-compliance with energy efficiency and accessibility standards, and various other constraints. Additionally, the absence of standardized international guidelines and the discrepancies in implementation approaches across different countries have led to uncertainties regarding scale and style in projects. The processes of public acceptance and criticism have also posed significant challenges, particularly due to the perception differences between projects designed by renowned architects and other restoration approaches. The dissertation begins with a literature review to understand the national and international standards that govern the symbiotic relationship between historic buildings and contemporary additions. This review covers 13 different charters, including the Athens Charter, Carta del Restauro, Venice Charter, Amsterdam Declaration, and Washington Charter. These documents provide essential principles and guidelines regarding the relationship between historic buildings and contemporary interventions. Based on the findings from the literature review, 10“Design Constraints under Conservation Principles”(Conservation Criteria) and 10“Symbiotic Addition Design Guidelines”(Design Criteria) have been established as fundamental principles to be considered in conservation and restoration projects. Each criterion is structured to be evaluated on a five-point scale, resulting in a total assessment framework of 20 criteria. The evaluation of each building is conducted based on these criteria, and an objective scoring system out of 100 points has been applied. The results of these evaluations have been visualized using radar charts (spider diagrams), allowing for a graphical representation of each building's scores based on the established criteria. The primary research question of the dissertation is:“How can the symbiotic relationship between historic buildings and contemporary additions be evaluated and optimized in terms of conservation and design criteria?”Addressing this research question requires a comprehensive analysis of the criteria that enable the harmonious integration of historic buildings with contemporary additions. The hypotheses of the dissertation are as follows:“Contemporary symbiotic additions applied during the restoration of historic buildings preserve their aesthetic and structural integrity, enhance their functional reuse, and contribute to their long-term sustainability.”And“Historic buildings restored with contemporary symbiotic additions in accordance with conservation and design criteria integrate harmoniously with the historic environment, enhance their value, and ensure their preservation.”. The dissertation aims to serve as a guide for architects working in the fields of restoration, adaptive reuse, and the integration of contemporary additions into historic buildings. Furthermore, it seeks to contribute to the sustainable preservation of historic structures while adapting them to contemporary needs. In the conclusion section, the findings regarding the implementation levels of conservation and design criteria in the adaptive reuse of historic buildings with contemporary additions have been presented. The case studies examined demonstrate that while the preservation of historical fabric and the sustainable continuity of cultural diversity have been largely achieved, there has been significant adherence to principles such as maintaining original functions and applying minimal intervention. From a design perspective, contemporary additions have generally succeeded in forming an aesthetic and functional unity with historic buildings, particularly in terms of material compatibility, architectural form balance, and the use of natural light. However, certain projects have revealed shortcomings related to public acceptance and participation, inconsistencies in international standards, and deficiencies in environmental sensitivity.
Benzer Tezler
- Sözlü kültürden dijital anlatıya: Türk sözlü kültür unsurlarının veri temelli interaktif hikâye anlatıcılığıyla aktarımına yönelik ihtiyaçlar
From oral culture to digital narrative: Needs for the transfer of Turkish oral culture elements through data-driven interactive storytelling
ZEYNEP BİLGENUR ZENGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Güzel SanatlarYıldız Teknik ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. NUR CEMELELİOĞLU
- Haliç'in canlandırılması kapsamında yeniden işlevlendirilen tarihi yapıların kentsel kimliğe etkisi üzerine bir değerlendirme
An evaluation of the impact of adaptively reused historical buildings on urban identity within the scope of the revitalization of the Golden Horn
KARDELEN ÖZKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Mimarlıkİstanbul Ticaret Üniversitesiİç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYLİN ŞENTÜRK
- Yeniden işlevlendirilen tarihi yapılarda aydınlatma Kabataş Lisesi Kültür Merkezi Kütüphanesi örneği
Lighting design proposals for re-used historical buildings Kabataş High School Cultural Centre Library
CANSU PAŞAALİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALPİN KÖKNEL YENER
- New buildings in historical environments
Tarihi çevrede yeni yapı
NAĞME EBRU KARABAĞ
Yüksek Lisans
İngilizce
1997
MimarlıkDokuz Eylül ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. ETİ AKYÜZ LEVİ