Majör depresyonda ödülle ilişkili öğrenmenin değerlendirilmesi
Relation of major depression with reward related learning
- Tez No: 524114
- Danışmanlar: DOÇ. DR. KORAY BAŞAR
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Psikiyatri, Psychiatry
- Anahtar Kelimeler: Majör depresyon, anhedoni, ödülle ilişkili öğrenme
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 128
Özet
Gürcan A., Majör Depresyonda Ödülle İlişkili Öğrenmenin Değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Uzmanlık Tezi, Ankara, 2017. Amaç: Anhedoni, depresyonun çekirdek belirtilerinden biridir. Son yıllarda ödül süreçleri bağlamında farklı boyutları araştırılan anhedoni majör depresyonun seyrinde ve tedavi yanıtında etkilidir. Bu çalışmada majör depresyonda anhedoninin farklı boyutlarının ölçekler ve ödülle ilişkili öğrenmeyi değerlendiren bir davranışsal görev ile incelenmesi, depresyonun diğer özellikleri ile ilişkisinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Hacettepe Üniversitesi Erişkin Hastanesi Psikiyatri Polikliniğinde majör depresyon tanısıyla izlenen, yapılandırılmış görüşmeyle (SCID-I) DSM-IV ölçütlerine göre yaşam boyu tanıları doğrulanan 78 hasta araştırmaya alınmıştır. Majör depresyon tanısını karşılamayan hastalar 'Remisyonda Majör Depresyon' (RMD, n=40), majör depresyon tanısını değerlendirme sırasında karşılayan hastalar 'Majör Depresyon' (MD, n=38) gruplarını oluşturmuştur. Halen ve yaşam boyu ruhsal bozukluk tanısı konulmayan 40 bireyle 'Kontrol' (K) grubu oluşturulmuştur. Depresyon şiddeti Beck Depresyon Envanteri'yle (BDE), süreklilik gösteren fiziksel ve sosyal anhedoni Chapman Fiziksel Anhedoni Ölçeği (FAÖ) ve Chapman Sosyal Anhedoni Ölçeği (SAÖ) ile, durumluk anhedoni Klinisyen Tarafından Uygulanan Snaith Hamilton Zevk Alma Ölçeği Türkçe Formu (SHAPS-C-TR) ile, durumluk anksiyete Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri Durumluk Kaygı alt ölçeği (DKE) ile, silik bipolar belirtiler Hipomani Soru Listesi-32-Yenilenmiş Sürümü (HSL) ile, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu belirtileri Wender-Utah Derecelendirme Ölçeği (WUDÖ) ile değerlendirilmiştir. Ödülle ilişkili öğrenme Olasılıklandırılmış Ödül Görevi (OÖG) ile değerlendirilmiştir. OÖG ile ilgili değerlendirmeler yapılırken, katılımcıların ÖOG verilerinin analize uygunluğu, depresyon şiddetleri ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğuna dair veriler göz önünde bulundurulmuştur. İstatistiksel analizler SPSS Statistics 22.0 kullanılarak, T testi, Mann Whitney U testi, Welch ANOVA, Kruskal Wallis testi, Pearson testi, Spearman testi, ANOVA, ANCOVA ile yapılmıştır. Anlamlılık ölçütü olarak p < 0,05 kabul edilmiştir. Bulgular: Klinisyen tarafından uygulanan SHAPS-C-TR anhedoni puanları MD grubunda, remisyonda depresyon ve kontrol gruplarından yüksek bulunmuştur. Durumsal anhedoniyi değerlendiren bu ölçek puanları FAÖ, SAÖ, BDE anhedoni ve melankoli alt ölçekleri ile ilişki göstermemiştir. Ancak BDE'nin zevk almakta kaybı değerlendiren tek maddesiyle anlamlı ilişki saptanmıştır. Klinisyen tarafından uygulanan SHAPS-C-TR'nin durumsal olarak zevk alma (hedonik kapasite) ile ilişkili anhedoniyi değerlendirdiği düşünülmüştür. Anhedoninin istekle ilgili boyutunu değerlendirmek üzere uygulanan sorular geçerli bulunmamıştır. Anhedoninin ödülle ilişkili öğrenmeyle ilgili boyutunu değerlendirmek üzere uygulanan OÖG verilerinin analizi için, görevin teknik ölçütleri, BDE ve WUDÖ puanları dikkate alınarak bazı katılımcılar dışarıda bırakılmıştır. Yanıt yanlılığı ile ilgili değişkenlerin klinik ölçeklerle değerlendirilen anhedoni puanları ile orta ve üzeri düzeyde ilişkisi gösterilememiştir. Değerlendirilen örneklemin (MD n=15, RMD n=35, K n=37) tümünde ödülle ilgili yanıt yanlılığı (YY) değişiminde blok etkisi gözlenirken, gruplar arasında fark saptanmamıştır. Tüm örneklem SHAPS-C-TR'ye göre (eşik puan: 4) anhedonisi olan (n=12) ve olmayan (n=75) olarak ikiye bölündüğünde YY değişimi açısından gruplar arasında anlamlı fark saptanmamıştır; ancak anhedonisi olmayan grupta ilk blokta YY, hem ikinci, hem de üçüncü bloktakinden anlamlı olarak daha düşük bulunmuştur. Anhedonisi olan grupta ise ardışık bloklar arasında YY değişimi saptanmamıştır. Sonuç: Majör depresyonda zevk almayla ilgili anhedoninin durumsal özellik gösterdiği, ödülle ilişkili öğrenmenin sağlıklı kontrollerden farklı olmadığı gösterilmiştir. Bu bulgunun daha büyük örneklemlerde yinelenmesi gerekmektedir. Ödülle ilişkili öğrenmeyle ilgili bozulmanın depresyon tanısı veya öyküsünden çok ölçeklerle değerlendirilen anhedoninin şiddetiyle ilişkili olabileceği gösterilmiştir.
Özet (Çeviri)
Gürcan A., Relation of Major Depression with Reward Related Learning. Hacettepe University, Faculty of Medicine, Department of Psychiatry, Dissertation Thesis, Ankara, 2017. Objectives: Anhedonia is the one of the core symptoms of depression. The anhedonia has influences in the progress and response to treatment of major depression and it's investigated in different dimensions in the context of reward processes in recent years. In this study it was aimed to investigate different dimensions of anhedonia by using scales and a behavioral task with assess reward related learning and relation of these dimensions and other features of depression. Method: Seventy eight outpatients diagnosed with major depression and whose lifelong diagnosis was confirmed by Structured Clinical Interview for DSM-IV (SCID-I) and followed by Hacettepe University Hospital Psychiatry Polyclinic were recruited. Patients who didn't have symptoms which fulfill the criteria of major depression constituted 'Remitted Major Depression' group (RMD, n=40), and patients who had still symptoms which fulfill the criteria of major depression constituted the 'Major Depression' group (MD, n=38). Control Group (C) consisted of healthy individuals who were never diagnosed with any psychiatric disorder. Thirty eight patients who had still symptoms which fulfill the criteria of major depression constituted the Major Depression (MD) group and other forty patients constituted the Remitted Major Depression (RMD) group. Comorbid Axis I mental diagnosis other than remitted anxiety disorders were excluded. Depression severity was evaluated with Beck Depression Inventory (BDI), trait like physical anhedonia was evaluated with Chapman Physical Anhedonia Scale (PAS), trait like social anhedonia was evaluated with Chapman Social Anhedonia Scale (SAS), state like anhedonia was evaluated with Clinician Administrated Snaith Hamilton Pleasure Scale Turkish Version (SHAPS-C-TR), state anxiety was evaluated with State-Trait Anxiety Inventory (STAI) state anxiety subscale, subthreshold bipolarity was evaluated with Hypomania Checklist-32-Revised Version (HCL-32-R) and symptoms of attention deficit hyperactivity disorder were evaluated with Wender Utah Rating Scale(WURS). Reward related learning was evaluated with Probabilistic Reward Task (PRT) which is a behavioral task. While analyzing the data of PRT, quality of the data, depression severity and evaluations about attentions deficit hyperactivity disorder were considered. Data were analyzed with T test, Mann-Whitney U test, Welch ANOVA, Kruskal Wallis test, Pearson test, Spearman test, ANOVA and ANCOVA by using SPSS Statistics 22.0. Significance level was set as p
Benzer Tezler
- Majör depresif bozukluğu olan hastalarda ve sağlıklı bireylerde zaman algısının beyindeki ödül sistemi ile olan ilişkisinin işlevsel manyetik rezonans görüntüleme ile incelenmesi
Evaluation of relation between time perception and reward processing in the brain with functional magnetic resonance imaging in healthy subjects and patients with major depressive disorder
NİHAL APAYDIN
Doktora
Türkçe
2015
PsikiyatriAnkara ÜniversitesiDisiplinlerarası Sinir Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. METEHAN ÇİÇEK
- Major depresyonda ilk atak ve yineleyen depresyon atakları olan hastalarda nörobilişsel işlevler ve duygu düzenleme süreçlerinin karşılaştırılması
Comparison of neurocognitive functions and emotion regulation processes among patients with first episode of major depression and recurrent episodes of depression
MEHMET ALİ ÖZDEMİR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
PsikiyatriSağlık BakanlığıRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. SİBEL ÖRSEL
- Majör depresyonda mizaç ve karakter özelliklerinin çocukluk çağı travmaları açısından karşılaştırılması
Temperament and character traits in patients with major depression disorder in the context of childhood trauma
HAVVA SERT UYSAL
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2017
PsikiyatriSüleyman Demirel ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İNCİ MELTEM ATAY
- Majör depresyonda duygu reaktivitesinin antidepresan tedavi ile değişimi
The effect of antidepressant treatment on emotional reactivity in major depressive disorder
ZÜMRÜT DUYGU ŞEN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2017
PsikiyatriHacettepe ÜniversitesiPsikiyatri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SUZAN ÖZER
- Majör depresyonda psikoz benzeri yaşantılar ile bu yaşantıların içgörü ve kendine yansıtma ile ilişkisi
Psychosis like experiences and their relationship with insight and self-reflection in major depression
OĞUZHAN HERDİ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
PsikiyatriAnkara ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OĞUZ ERKAN BERKSUN