Hâcibî'nin (Hacı Sâlih-zâde) Şerh-i Yûsuf u Zelîhâsı (İnceleme-tenkitli metin)
Hâcibî's (Hacı Sâlih-zâde) work named Şerh-i Yûsuf u Zelîhâ (Analysis-criticized text)
- Tez No: 524525
- Danışmanlar: DOÇ. DR. OZAN YILMAZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sakarya Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 915
Özet
Şerh kavramının kökeni Kur'an-ı Kerim'i layıkıyla anlama ve anlatma çabası neticesinde ortaya çıkan tefsir ilmine dayanmaktadır. Başlangıçta her türlü metnin açıklanması için kullanılan“tefsir”kavramı, daha sonra sadece Kur'an-ı Kerim'i açıklayan ve yorumlayan ilim dalı olarak sınırlandırılmış ve önceden ihtiva ettiği geniş mana yerini şerh kelimesine bırakmıştır. Böylelikle“şerh”dinî-tasavvufî, ilmî yahut edebî metinlerin anlaşılmasını kolaylaştırmak için yapılan çalışmaları ve bu çalışmalar kapsamında ortaya konan eserleri ifade eden bir kavram olarak kullanılmaya başlanmıştır. Klasik Türk edebiyatında da bu amaç doğrultusunda Arap ve Fars edebiyatının her anlamda“klasik”sıfatını kazanmış“şaheser”lerine Türkçe şerhler yapılmıştır. Yapılan bu şerhlerden biri de çalışma konumuz olan Hâcibî'nin, Molla Câmî'nin Yûsuf u Zelîhâ'sına yapmış olduğu ve Türk şerh edebiyatının XIX. yüzyıl metinleri arasında yer alan Şerh-i Yûsuf u Zelîhâ adlı eseridir. Çalışmamızın ilk bölümlerinde sırasıyla "şerh ve şerh edebiyatı, Yusuf kıssasının kutsal kitaplardaki versiyonları, Arap, Fars, Türk edebiyatlarındaki Yusuf kıssaları, Molla Câmî'nin hayatı, Yûsuf u Zelîhâ'sı ve Hâcibî'nin hayatı ve eserleri hakkında bilgiler verilmiştir. Akabinde ise Hâcibî'nin metni transkribe edilerek Latin harflerine aktarılmış, aktarılan metin üzerinden şârihin şerh metodu değerlendirilmiş, eser içerisindeki edebî ve kültürel malzeme incelenmiştir. Ayrıca şârihin verdiği anlamlar doğrultusunda eserin söz varlığı tespit edilmiştir. Çalışmanın amacı Hâcibî'nin, Molla Câmî'nin Klasik Türk edebiyatında pek çok mesneviyi doğrudan veyahut dolaylı olarak etkileyen Yûsuf u Zelîhâ mesnevisine yaptığı bu şerhi bilim dünyasının istifadesine sunmak ve eser üzerinde yapılacak diğer çalışmalara kaynaklık edecek bir metin ortaya koymaktır.
Özet (Çeviri)
The stem of commentary concept is based on the science of interpretation which was emerged by the struggle of understanding and expressing Kur'an-ı Kerim. In the beginning, the concept of“interpretation”was used to explain all kinds of texts but later, with the limited definition of a science explaining and interpretating just Kur'an-ı Kerim, its large meaning gave its place to the concept of commentary. Thus“commentary”was begun to use to show the studies making it easy to understand the religious-sufistic, scientific or literal texts. Inaccordance with this purpose, in Classical Turkish Literature, Turkish commentaries were made for the“masterpieces”gaining the title of“classical”of Arabic or Persian Literature. One of these commentaries is the piece of Şerh-i Yûsuf u Zelîhâ by Hâcibî made for Yûsuf u Zelîhâ by Molla Câmî and it is a XIX. century piece of Turkish commentary literature. In the first parts of our work, some information is given about, in the order of, commentary, literature of commentary, the versions of Yusuf tale in the religious books, Yusuf tales in Arabic, Persian and Turkish literature, the lifestory of Molla Câmî, Yûsuf u Zelîhâ, the lifestory of Hâcibî and his pieces. Subsequently, the text of Hâcibî was transcribed to Latin alphabet, the method of commentary is evaluated on the transcribed text and the literal and cultural materials in the piece are examined. Furthermore, the vocabulary of the piece is determined in the light of meanings which commentator gave. The aim of the work is, to present this commentary made for the masnavi of Yûsuf u Zelîhâ by Molla Câmî, having a direct or indirect influence on a lot of masnavi in Classical Turkish Literature, to the benefit of the science world and to produce a source text for the following works which will be made for the piece.
Benzer Tezler
- Eski Türk edebiyatında Mensur Yûsuf u Züleyhâ hikâyeleri ve Muhammed B. İbrahim'in Yûsuf u Züleyhâ'sı
The stories of Yûsuf and Zuleyhâ written in prose and Muhammed b. İbrahim's Yûsuf and Zuleyhâ
MEHMET ŞAHİN
Doktora
Türkçe
2015
Türk Dili ve EdebiyatıYıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA ERDOĞAN
- Nevzad-ı Musıki'de bulunan ilk beş makamın metin çalışması
Başlık çevirisi yok
LÜTFİYE ÖZER
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiGüzel Sanatlar Ana Sanat Dalı
PROF. DR. NEVZAD ATLIĞ
- مفتتح علم الإعرابلأحمد بن مصطفى بن خليل، طَاشْكُبْري زَادَه (ت 968ه/1561م)دراسة وتحقيق
Ahmed b. Mustafa Taşköprüzâde'nin (ö. 968/1561) Müftetahu İlmi'l-İ'râb isimli eseriinceleme ve tahkik
HACI AHMET ELBEYLİ
Yüksek Lisans
Arapça
2024
DilbilimDicle ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHAMMED AKİF
- Giridli Hacı Ahmed'in Eflâk'ta meydana gelen olaylar hakkında kaleme aldığı 1760 târihli risalesi
The ri̇sale of the events taken place the Eflak i̇n 1760 wri̇tten by Gi̇ri̇dli̇ Haciı Ahmed
MUSTAFA GÜNDOĞDU