İran'da Türk etnik yapısı ve İran'da Türk milliyetçiliği hareketleri
Turkish ethnic structure in Iran and Turkish nationalism movements in Iran
- Tez No: 526649
- Danışmanlar: PROF. DR. ŞENOL KANTARCI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Uluslararası İlişkiler, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 146
Özet
İran, jeopolitik konumu itibariyle Orta Asya ile Orta Doğu ve Avrupa arasında köprü görevi görmektedir. Bu bakımdan Orta Asya'dan Anadolu'ya geçen Türkler, İran coğrafyasını kullanmış ve bir kısmı Anadolu'ya geçmeyip İran'ı yurt tutmuştur. İran çok etnikli bir yapıya sahip devlettir. İran'da varlığını sürdürmekte olan etnik topluluklar Türkler ve Farslar başta olmak üzere Araplar, Kürtler, Beluçlar, Gilani ve Mazenderaniler'dir. İran coğrafyasını yaklaşık bin yıl boyunca yöneten topluluk olan Türkler, 1925 yılından itibaren etnik azınlık konumuna düşmüştür. Bu tarihten itibaren Türklerin anadilleri yasaklanmış, ekonomik baskılara maruz bırakılmış, kültürel ve etnik asimilasyon kendini göstermiştir. İran devletinin 1925-1979 arasında uyguladığı tüm etniklerin tek bir millet olarak 'İranlılık' çatısı ve 1979 İslam Devrimi ile birlikte 'İslamin Şii yorumu' ve 'Farslılık' altında birleştirme fikri ve baskısı İran'da varlığını sürdüren Türkler de dahil olmak üzere bütün etnik toplulukları rahatsız etmiştir. İran'da varlığını sürdüren Türkler bu baskılardan ve asimilasyon politikalarından yılmamıştır. Bu bağlamda 1905-1911 Meşrutiyet hareketiyle başlayan aydınlanma ve baskıya karşı başkaldırı olan Türk milliyetçiliği hareketleri doğmuştur. Türk milliyetçiliği hareketi zaman zaman devletleşme sonucuna varmış olsa da küresel güçlerin de yardımıyla İran devleti tarafından bastırılmıştır. Halen İran'da varlığın sürdüren Güney Azerbaycanlı Türkler kendi öz benliklerini korumak ve Türk olarak varlıklarını sürdürebilmek için uluslararası hukuka uygun olarak sivil toplum kuruluşları nezdinde faaliyetlerini sürdürmektedir. Çalışmada, ulus-etnisite-milliyetçilik ideolojileri ele alınmış, İran'da varlığını sürdüren Türklerin bu ideolojiler temelinde nasıl davrandığı incelenmiştir. Ayrıca İran'ın tarihi ve sosyal yapısı ele alınmış ve İran'da varlığının sürdüren Türklerin İran coğrafyasına dağılımı ve nüfusları ele alınmıştır. Son olarak Güney Azerbaycan'da yaşayan Türklerin milliyetçilik hareketleri tarihsel motivasyonları ele alınmış ve 1979 İslam devriminde ve sonrasındaki milliyetçilik hareketleri sebep sonuç ilişkisi içerisinde değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
Iran is in a bridge position between Middle Asia and Middle East and Europe because of its geopolitical location. Therefore, Turkish people that have traveled from Middle Asia to Anatolia used the geography of Iran and some of them accepted Iran as a country instead of passing to Anatolia. There are lots of ethnicities in Iran. The ethnic communities that have still continued to exist in Iran are the Turks and Persians, as well as the Arabs, Kurds, the Baluchis, the Gilani and the Mazendans. The Turks that have managed Iran nearly for 1000 years have become ethnic minority since 1925. Since then, the mother tongue of the Turks has been banned, the Turks have been exposed to economic pressure and cultural and ethnic assimilation has been appeared. The whole ethnic communities including the Turks that persisted in Iran in the idea and print of all the ethnicities that the Iranian state imposed between 1925 and 1979 as a single nation under the title of 'Iranism' and the Islamic Revolution of 1979 and 'Islam's Shia interpretation' disturbed. The Turks that survived their existence in Iran turned to their own self in order to get rid of these pressures and assimilation policies. Thus, Turkish nationalist movements rebelled against the enlightenment and oppression that started with the movement of 1905-1911 Constitutional Monarchy. The Turkish nationalism movement has occasionally been the result of nationalization, but it has been suppressed by the Iranian state with the help of global forces. The South Azerbaijani Turks that are still present in Iran continue their activities in accordance with international law in order to protect their own selves and to be able to sustain their existence as Turks. In the study, the ideologies of nation-ethnicity-nationalism have been examined and how the Turks, who persisted in Iran, have been acted on the basis of these ideologies. In addition, the historical and social structure of Iran has been discussed and the distribution of Turks in Persia and Iranian geography have been discussed. Finally, the historical motivations of the nationalist movements of the Turks living in South Azerbaijan have been discussed, and the nationalist movements in and after the 1979 Islamic revolution have been evaluated in the causal relation
Benzer Tezler
- Güney Azerbaycan Türklerinin kimlik mücadelesi: 20. yüzyıl İran'ında asimilasyon siyasetine karşı milliyetçilik hareketleri
The identity fight of the Turks of South Azerbaijan: Nationalist movements against assimilation politics in 20th century Iran
ALİREZA GHOUCHI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Uluslararası İlişkilerKarabük ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMAT MAHAMAT OUMAR
- Güney Azerbaycan'da bağımsızlık hareketleri ve Güney Azerbaycan'ın Türk dünyası için önemi
Independence movements of Southern Azerbaijan and significance of Southern Azerbaijan for Turkish world
MERİH ÖZŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Siyasal BilimlerGebze Yüksek Teknoloji EnstitüsüStrateji Bilimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SALİH ZEKİ İMAMOĞLU
- İran'da dış politikanın etnik dinsel temelleri
Ethnic-religious bases of foreign policy in Iran
ATAY AKDEVELİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Uluslararası İlişkilerAnkara ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BASKIN ORAN
- Güney Azerbaycan Milli Hükümeti
South Azerbaijan National Government
ALİ SELİM GENÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Kamu YönetimiAksaray ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ORAL