İran'da dış politikanın etnik dinsel temelleri
Ethnic-religious bases of foreign policy in Iran
- Tez No: 74872
- Danışmanlar: PROF. DR. BASKIN ORAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Uluslararası İlişkiler, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1999
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 142
Özet
ÖZET Bu tezde İran'ın etnik-dinsel yapısı ve onunla ilişkili olan tutunum ideolojisinin İran dış politikasını ne ölçüde etkilediği incelenmektedir. Tez özel bir altyapı incelemesi içermese de tutunum ideolojisini belirleyen altyapı kısaca ele alınmaktadır. Etnik-Dinsel yapıdaki, tutunum ideolojisindeki ve altyapıdaki değişikliklerin dış politikaya etkisini ortaya koyabilmek için 15. Yüzyıldan günümüze kadar olan dönem ele alınmaktadır. Tezin incelendiği dönemin uzun olması ve teorik anlatımın öne çıkarılması nedeniyle, somut siyasi tarih anlatımı ikinci planda bırakılmaktadır. Tezin ilk bölümünde günümüz İran'ının etnik-dinsel yapısı ve tutunum ideolojisi olan mezhebe (Caferilik) ilişkin siyaset teorisi anlatılmaktadır. Bu anlatımın bir bölümü kapsayacak kadar uzun tutulmasının nedeni, bu konudaki kaynakların yetersizliği veya tarafsızlıktan uzak olmasıdır. İran'da iki ana etnik grup bloğu yaşamaktadır: İrani (%60) ve Türk (%35) kökenliler. Anayasal bir teokrasi olan İran'ın %85'i resmî mezhep olan Caferiliğe bağlıdır. Ayrıca, İran'da hâlâ önemli sayıda göçebe aşiret bulunmaktadır. Tezin ikinci bölümü cumhuriyet öncesi Şii İran dönemini anlatmaktadır. İran adının ifade ettiği bir coğrafyanın belirginleşmesi ve“modern”İran tarihinin başlangıcı bu döneme rastlamaktadır. Sırasıyla, Akkoyunlular, Safeviler, Afşarlar, Zendler, Kaçarlar ve Pehleviler dönemini anlatan bu bölümde, önce tutunum ideolojisindeki değişiklikler ve sonra da bu deşikliklerin dış politikaya yansıması incelenmiştir. İslam İnkılabı dönemi üçüncü bölümün konusudur. İslam Cumhuriyetinde ulemanın etkinliği ve ulema içi iktidar mücadelesi, birinci alt-bölümün konusudur. İkinci alt-bölümde, önce bölge ülkeleriyle ve sonra da büyük güçlerle İran'ın kurduğu ilişkiler etnik-dinsel açıdan ele alınmıştır. Ayrıca tezin sonunda, tutunum ideolojisine ilişkin bir tablo verilerek, tezin konusunu oluşturan dönemlerde İran'ın iç dinamiklerindeki değişim soyutlanmaya çalışılmış, bir şemalaştırma denemesi yapılmıştır. 128
Özet (Çeviri)
ABSTRACT In this thesis, examinations are made to determine the degree of influence on foreign policy of Iran by the ethnic-religious structure of Iran and the cohesion ideology that is related to this structure. This thesis do not contain a special infrastructure study but the infrastructure determining the cohesion ideology is examined briefly. To uncover the effects of changes in ethnic-religious structure, cohesion ideology and infrastructure to the foreign policy, the period since 15th Century to date, is taken as the period for study. The time period taken for study in the thesis is long and requires with priority to provide theoretical explanations and therefore, abstract political history explanations are left to stay at second importance. In the first section of the thesis, the ethnic-religious structure of Iran today, political theory related to the religious sect (Ja'farie) cohesion ideology are explained. The reason to have a part in the thesis for these explanations to be so long to form a section in the study is the insufficiency of the resources in this subject or the fact that they are far being objective. In Iran, there are two main ethnical group living in form of blocks. They are the Iranians (60%) and the Turkish (35%) origin. A constitutional theocracy, 85% of Iran, has as official religious sect named Ja'farie. Furthermore, in Iran today, there are nomadic tribes that still forms an important number. The second section of the thesis provides explanations about the Shiite Iran period that prevailed before the Republic. Iran, as her name explains, is the clear appearance of geography and the start of the history of“modern”Iran is seen in this period. This section providing information respectively about the periods of Aqqoyunlu, Safavid, Afshar, Zend, Qajar and Pahlavi first the changes in the cohesion ideology and later the reflection of these changes to the foreign policy are examined. The Islamic Revolution period forms the subject of the third section of the thesis. The effectiveness of ulama in the Islamic republic and struggle to gain power by ulama is the subject of the first sub-section. In the second sub-section, first with the countries of the region and later, with big forces, the relations established by Iran are made the subject of studies from the ethnical- religious angle. Furthermore, at the end of the thesis, a table related to the cohesion ideology is presented, and efforts are made to provide an abstraction for the changes in the internal dynamics of Iran in the periods that are forming the subject of the thesis and an attempt to form a chart is entered into.
Benzer Tezler
- Türkiye'de siyasi Kürtçülük hareketleri (1923-1995)
Kurdish movements in Turkey (1923-1995)
VELİ FATİH GÜVEN
Doktora
Türkçe
1999
Siyasal BilimlerHacettepe ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ADİL DAĞISTAN
- Teoriler ışığında Türk-İran ilişkilerinde stratejik derinlik
In the light of the theories strategic depth in Turkish-Iranian relations
KÜRŞAT KOLSUZ
- New Russian policies towards Central Asia
Rusya'nın yeni Orta Asya politikaları
M. GÜNDEN PEKER
Yüksek Lisans
İngilizce
1995
Siyasal Bilimlerİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiY.DOÇ.DR. NUR BİLGE CRİSS
- Özal Dönemi Türk dış politikası
Özal Period Turkish foreign policy
SEYCAN DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Uluslararası İlişkilerUfuk ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YELDA HATİCE ONGUN
- A neorealist analysis of Iran-Russia relations: Tajik and Syrian civil wars
İran-Rusya ilişkilerinin neorealist bir analizi: Tacik ve Suriye iç savaşları
ESRA YANIK
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Uluslararası İlişkilerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiOrtadoğu Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DERYA GÖÇER AKDER
DR. ZELAL ÖZDEMİR