Tanzimat Dönemi Osmanlı Yahudileri (1839-1876)
The Ottoman Jews in the period of New Order (1839-1876)
- Tez No: 52760
- Danışmanlar: Y.DOÇ.DR. MEHMET SEYİTDANLIOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1996
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 173
Özet
II ÖZET 1839 ile 1876 yılları arasında, Osmanlı Yahudilerinin siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel durumunu tesbit edebilmek için biraz daha gerilere giderek Tanzimat öncesi dönem hakkında da bilgi vermek gerekir. Çünkü XIV. yüzyıl sonlarından itibaren baş layan Avrupa Yahudilerinin göç hareketi, sadece Osmanlı topraklarında yaşayan Yahu dilerin toplumsal topografyasını değil, aynı zamanda devletle olan ilişkilerinin mahi yetini de değiştirmiştir. Özellikle İspanya ve Portekiz'den göç edenler iyi eğitimli ve vasıflı kişilerdi. Avrupa dillerini bilmeleri ve Avrupa kentleri ile olan ticaret bağlantıları sayesinde, Osmanlı ekonomisinde ve yönetim kadrolarında ayrıcalıklı bir konum kazandılar. Bu özelliklerinden dolayı, Yahudi milletinin temsilcileri olarak Yahudilerin diğer gayrimüslimlerden daha üstün bir pozisyona sahip olmalarını sağlamışlardı. Ancak, Osmanlı Yahudilerinin XVI. yüzyılda kazandığı güç, zenginlik ve etkinlik bunu takip eden dönemde büyük ölçüde yok oldu. Yahudi cemaatlerin arasındaki ayrı mın kuvvetlenmesi, maddi ve entellektüel fakirlik, ama özelllikle Avrupa'dan gelen göçün kesilmesi bu durumun en önemli sebepleridir. Bu tarihten itibaren, Yahudilerin yerine Rum ve Ermeniler Osmanlı siyasi ve ekonomik hayatında etkinlik kazanacaktır. XIX. yüzyılın ikinci yarısına kadar dış etkilere kapalı kalan Osmanlı Yahudi leri, ne Fransız devrimi ile canlanan fikir akımlarından ne de Avrupa'nın entellektüel uyanışından haberdar olabildiler. Keza, Osmanlı toplumunu yenileştiren Tanzimat reformları da diğer gruplarla karşılaştırıldığında Yahudiler üzerinde neredeyse pek fazla etki yapmadı. Aslmda tutucular ile reformistler arasındaki mücadele, Yahudilerin modernleşmesini engelleyen en önemli faktördü. Aynı şekilde, Hahamhane Nizam- namesi'nden (1865) sonra bile çözümlenemeyen idari problemler bu dönemde de devam ediyor ve cemaatin en önemli sorunu olarak kendini gösteriyordu. Ancak 1860'lardan sonra başlayan“Alliance Israelite Üniverselle”(Evrensel Yahudi İttifakı) adlı kuruluşun çalışmaları, Hahamların otoritesini sınırlandırarak Yahudiler arasında sosyal, kültürel ve ekonomik alanda bir kalkınma süreci başlatabilmiştir. Bilindiği gibi, Tanzimat dönemi Osmanlı gayrimüslimlerinin Avrupa devlet lerinin desteği ile devlete karşı bağımsızlık mücadelesine giriştikleri bir devirdir. Fakat aynı şeyin Yahudiler için de geçerli olduğunu söylemek doğru değildir. Bir dini toplu luk olarak yaşayan Yahudiler, Osmanlı reformcularının kendilerine tanıdıkları imtiyaz ları kullanmasını bildikleri gibi Tanzimat'ın onlara tanıdığı yeni fırsatlardan da yarar lanmışlardır. Bundan başka, Osmanlı Yahudilerinin bu dönemde devlete bağlı kalmış oldukları da unutulmamalıdır. Zaten bu dönemde Yahudileri diğer gayrimüslimlerden ayıran en belirgin fark da budur.
Özet (Çeviri)
Ill SUMMARY It is necessary to obtain information about the age before Tanzimat in order to determine the social, political, economic and cultural position of the Ottoman Jews during the period between 1839 and 1876. Because the immigration of European Jews dating from the end of the Fourteenth century had altered not only the essence of the Jewish relationship with the Ottoman state, but also the social character of Ottoman Jews. Particularly, the Jews from Spain and Portugal were well-educated and qualified persons. As they were able to speak European languages and they had commercial relations in the European cities, they acquired privileged positions in the Ottoman economy and administrative cadre. Thus as the representatives of the Jewish millet, these persons had given their coreligionists a more superior status than the other non- Muslims. However, all the prosperity, power and influence gained by the Ottoman Jews during the Sixteenth century largely disappeared during the next two hundred years. Among the reasons are the growing segregation of the Jewish community, material and intellectual poverty, but the most important one is the drying up of immigration from Europe. After that, instead of the Jews, Greeks and Armenians would gain influence in political and economic life of the Ottoman Empire. The Ottoman Jews who have secluded themselves until the second part of the Nineteenth century, were unaware of the ideas of the French revolution or the European intellectual enlightenment. Also the Tanzimat reforms which renovated the Ottoman society had almost no effect upon the Jewish community. In fact, it was the struggle between the reactionaries and the reformers that hindered the way of Jewish modernisation. Also their administrative problems that could not be solved in spite of the Organic Statue of 1865, have been still the most important question of the Jews. It is well known that the Age of New Order is a period when the Ottoman non- Muslims tried to gain their independence with the support of the European states. But this is not true for the Jews. As a religious community, they used the new opportunities of the Period and also profited from privileges given to them by the reformers. Moreover, it is worthy to mention that the Ottoman Jews had remained loyal to the Ottoman state during that period. This is the most evident difference that distinguishes the Jews from the other non-muslims.... /..
Benzer Tezler
- Tanzimat'tan Meşrutiyet'e Diyarbekir 1839-1876 (İdari ve sosyo-ekonomik yapı)
Administrative, social and economic history of Diyarbekır: From Tanzimat to the first constitutional era (1839-1876)
AHMET GÜLENÇ
Doktora
Türkçe
2020
TarihKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM SOLAK
- Social, cultural and economic situation of the Jews in Bursa during the Tanzimat Period
Tanzimat Döneminde Bursa Yahudilerinin sosyal, kültürel ve ekonomik durumları
HASİBE TUNA
Yüksek Lisans
İngilizce
2013
TarihOrta Doğu Teknik ÜniversitesiOrtadoğu Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RECEP BOZTEMUR
- 19. yüzyılda bı̇r Halı̇ç yerleşı̇mı̇ olarak Ayvansaray
Ayvansaray, as a Golden Horn settlement in the 19th century
KÜBRA YAŞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEYNEP KUBAN TOKGÖZ
- Kurtuluş (Tatavla) semti kentsel koruma projesi
Urban conservation project for Kurtuluş (Tatavla) district
ÇAĞLASU ARTUÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SAKİNE YILDIZ SALMAN