In-between preservation and economics: Establishing common ground between socio-cultural and economic values for the sustainability of urban heritage places in Turkey
Koruma ve ekonomi arasında: Kentsel miras alanlarının sürdürülebilirliği için sosyo-kültürel ve ekonomik değerleri ortak paydada buluşturmak
- Tez No: 528781
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYŞE GÜLİZ BİLGİN ALTINÖZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Kültür miras ekonomisi, Kültürel miras değerleri, Kentsel miras alanlarının sürdürülebilirliği, Economics of cultural heritage, Values of cultural heritage, Sustainability of urban heritage places
- Yıl: 2018
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kültürel Mirası Koruma Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 364
Özet
Kültürel mirasın korunması 'değer' temeline dayanan bir pratiktir. Konunun uzmanları, 'değer' kavramının sosyo-kültürel ve ekonomik değerlerin birlikte var olduğunun farkındadır. Korumacı ve ekonomist bakış açıları 'değer' kavramının öznelliğini vurgulamakta ve müdahale kararları verilirken miras değerlerinin zaman, bağlam ile farklı aktörlerin çıkarları doğrultusunda değiştiğinin altını çizmektedir. Kent merkezlerinde yer alan miras alanları, sahip oldukları değerler nedeniyle farklı müdahalelerin mekânı haline gelmiştir. Türkiye'de miras alanları, bu alanlara yapılacak müdahalelerin olası yıkıcı etkilerinden korumak amacıyla, yasal düzenlemeler ile güvence altına alınmıştır. Fakat son yıllarda, mevcut kontrol mekanizmalarının üstesinden gelmek ve Türkiye'deki karar vericilerin ilgi ve öncelikleri doğrultusunda miras alanlarına kapsamlı müdahaleler yapmak amacıyla yeni yasal araçlar yapılandırılmıştır. 2005 yılında, koruma altına alınmış kentsel miras alanları içerisinde yer alan yenileme alanlarının dönüşümünü başlatmak için 5366/2005 sayılı Yıpranan Tari̇hi̇ ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yeni̇lenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanun yürürlüğe girmiştir. Kentsel miras alanlarına yapılan farklı müdahale yaklaşımlarını ortaya çıkarmak amacıyla, üç şehirden üç farklı kentsel miras alanı çalışma kapsamında seçilmiştir: Tarlabaşı/İstanbul, Hacı Bayram Meydanı ve Çevresi/Ankara ve Kemeraltı-Konak/İzmir. Tarlabaşı'nda, miras alanının merkezi konumu doğrultusunda yeni bir lüks yaşam merkezi oluşturulması hedeflenmiş, bu hedefe ulaşmak için alanda kamulaştırma yapılarak alanının sakinleri yerlerinden edilmiş ve alanda kapsamlı yıkımlar gerçekleştirilmiştir. Hacı Bayram Meydanı ve çevresinde ise yeni bir dini merkez oluşturulmuş, bu amaçla alandaki Roma dönemine ait arkeolojik kalıntılar yok edilmiş ve geleneksel yapılar yıkılıp yeniden inşa edilirken yeni yapılarda geleneksele öykünen mimari bir üslup benimsenmiştir. Kemeraltı-Konak'ta ise müdahaleler karar vericilerin sosyal ve kültürel öncelikleri çerçevesinde şekillenmiş, farklı paydaşların değer yargıları arasındaki fikir birliği oluşturmak amacıyla katılım odaklı bir yaklaşım ile yeni müdahaleler belirlenmiştir. Yasanın yerel yönetimlere verdiği geniş haklar doğrultusunda, karar vericilerin ekonomik, politik, sosyo-kültürel öncelikleri miras alanlarındaki müdahalelerinin esas belirleyicisi olagelmişlerdir. Farklı önceliklerle şekillenen müdahale yaklaşımları sonucunda, miras yerlerinin özellikleri (fiziksel ortam, sosyal çevre ve ekonomik bağlam) ve değerleri değişmiştir. Bu değişim, miras alanlarına yapılan müdahaleler ile alanın sahip olduğu değerler ve özellikleri arasındaki ilişkiler üzerinden incelenebilir: (i) müdahale yaklaşımları ve miras değerleri, (ii) müdahale yaklaşımları ve miras alanının özellikleri (iii) miras değerleri ve miras alanının özellikleri. Bu çalışma, kentsel miras alanlarındaki değer değişimlerini anlamayı amaçlar ve değer değişimlerini okunur kılacak bir araç önerir. Önerilen araç; müdahale yaklaşımları, miras değerleri ile alanın sosyal, kültürel ve ekonomik özellikleri arasındaki ilişki göz önüne alınarak tasarlanmış ve Miras Değerleri Halkası (MDH) olarak adlandırılmıştır. MDH seçilen üç alan üzerinde denenmiş ve bu şekilde aracın uygulanabilirliği test edilerek görselleştirilmiştir. Çalışma ayrıca, kentsel miras alanlarının sürdürülebilirliği için sosyo-kültürel ve ekonomik değerler arasında ortak payda oluşturulmasına yönelik için politika önerileri geliştirmektedir.
Özet (Çeviri)
Conservation of cultural heritage is a 'value' based practice. The scholars in the fields of conservation and cultural economics have been aware of the co-existence of different values including economic as well as socio-cultural ones. Both the preservationist and economist approaches emphasize the subjectivity of 'values' that change according to time, context and the interests of different agents when intervention decisions about heritage places are at stake. The heritage places located at the center of cities have become the arena of various interventions due to their values. To control the potentially destructive impact of interventions, heritage places in Turkey are subject to regulations for their conservation. However, in recent years, new policy instruments have been configured in order to overcome the existing control mechanisms and allow extensive interventions on heritage places in line with the interests and priorities of decision makers in Turkey. Law No. 5366/2005 on Renovating, Conserving and Actively Using Dilapidated Historical and Cultural Immovable Assets which was introduced for the transformation of renewal areas located within the boundaries of registered urban heritage places is one of the examples of new policy instruments. In order to understand different intervention approaches in urban heritage places located within renewal areas, three urban heritage places in three different contexts are chosen for this study: Tarlabaşı in İstanbul, Hacı Bayram Square with its surrounding in Ankara and Kemeraltı-Konak in İzmir. In Tarlabaşı, due to the central location of the urban heritage place, the objective became to propose new luxurious living quarter through the expropriation of private properties and the displacement of residents. In Hacı Bayram Square and its surrounding, the aim was to create a new religious center by destroying the archaeological remains belonging to Roman Period, reconstructing old buildings and constructing new buildings using pseudo-traditional architectural language. In Kemeraltı-Konak, the social and cultural interests of decision makers have prevailed and interventions are proposed through the participation of different stakeholders to provide consensus between their values. The interventions in these three heritage places showed that economic, ideological or socio-cultural priorities and interests of the decision makers determine the interventions in heritage places as a result of the extensive rights that renewal law gives to local authorities. Considering the impact of the interventions in Tarlabaşı, Hacı Bayram Square with its surrounding and Kemeraltı-Konak, the milieus of heritage places (physical setting, social environment and economic context) were altered and the values that they involve were changed. Three sets of relationship between interventions, values and milieus become evident to understand and assess changes: (i) values and intervention approaches, (ii) milieu and intervention approaches and (iii) values and milieus. This study aims to understand the changes in urban heritage places and propose a tool for assessing these changes. The tool proposed for the assessment of change is the Heritage Value Circle (HVC) and it relies on the interrelation between intervention approaches, the values and the milieus of heritage places. HVC is operated in the three heritage places to demonstrate its application. The study also proposes policy recommendations to provide consensus between socio-cultural and economic values for the sustainability of urban heritage places.
Benzer Tezler
- Burdur Yüreğil Köyü kültür varlıkları ve koruma sorunlarının irdelenmesi
Cultural heritage and conservation problems of Burdur Yüreğil village
SELİN AKMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DENİZ MAZLUM
- Gümrük Birliği sürecinin Türk sermaye piyasasına etkileri
The Effects of Customer Union course on Turkish capital market
ÖNDER HALİSDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
EkonomiMarmara ÜniversitesiSermaye Piyasası ve Borsa Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLHAN ULUDAĞ
- Sürdürülebilir tedarik zinciri performansının değerlendirilmesinde SCOR modelinin incelenmesi
An analysis of the SCOR model in evaluating sustainable supply chain performance
CEYDA ÇALIŞIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mühendislik Bilimleriİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DİLAY ÇELEBİ GONIDIS
- İzmir Bölgesi, Urla Limantepe Tepe tunç çağı yerleşimi koruma ve alan yönetim modeli
Preservation and site management model of a bronze age settlement, Urla-Liman Tepe in İzmir region
MÜGE BAHÇECİ