Geri Dön

Kavramsal hidrolojik modellere uygun potansiyel evapotranspirasyon eşitliklerinin araştırılması

Investigation of suitable potential evapotranspiration equations for conceptual hydrological models

PDF İndir

  1. Tez No: 530105
  2. Yazar: HÜSEYİN KIYMAZ
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ UMUT OKKAN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: İnşaat Mühendisliği, Civil Engineering
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2018
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Balıkesir Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 93

Özet

Hidrolojik modellerin en önemli girdilerden biri de potansiyel evapotranspirasyonun (EPOT) tahminlendiği kısımdır. Modellemede diğer bir girdi olarak kullanılan yağış, istasyon ölçümleri sayesinde elde edilebilirken, potansiyel evapotranspirasyonu ölçmek ne yazık ki mümkün değildir. Bu nedenle EPOT tahmini için çeşitli yöntemler kullanılırken bu tahminlerin doğruluğu hidrolojik modelin performansına da büyük etki yapmaktadır. Özellikle kavramsal türden parametrik yağış-akış modellerinde, uygun bir EPOT eşitliği ile zemin neminin, yeraltısuyu depolamasının ve akış bileşenlerinin hesabı daha hassas gerçekleştirilebilmektedir. Hazırlanan çalışma, havza ölçeğinde kurulan bir yağış-akış modeline girdi niteliği teşkil edebilecek alternatif EPOT eşitliklerinin irdelenmesini konu almaktadır. Uluslararası literatürde, FAO-56 tarafından önerilen Penman-Monteith eşitliği, bahsi geçen konuya sıklıkla atfedilmesine karşın farklı eşitlikler de araştırmacılar tarafından ortaya konmuştur. Bu çalışmada Penman-Monteith eşitliğinin yanı sıra radyasyon ve sıcaklık tabanlı yirmi farklı eşitlikle EPOT hesaplanmış ve 5 parametreli bir aylık yağış-akış modeli örneğinde performans sınaması yapılmıştır. Uygulama Gediz Havzası'nda yer alan farklı akarsu kolları üzerinde gerçekleştirilmiştir. NS ve RSR gibi standart performans kriterleri ile birlikte sınıflandırma yöntemi olan dendrogram analizi de kullanılarak istatistiksel açıdan tatmin edici EPOT eşitlikleri ayıklanmıştır. Değerlendirme sonucunda, radyasyon tabanlı eşitlikler içinden biri olan McGuinness-Bordne eşitliğinin en makul sonucu sağladığı gözlemlenmiştir. Ancak ülkemizde radyasyon verilerinin kısıtlı olması nedeniyle, McGuinness-Bordne türünden yöntemleri uygularken ERA-Interim tarafından servis edilen reanaliz radyasyon tahminlerini kullanmak daha pratik bulunmuştur. Sıcaklık tabanlı eşitlikler içerisinden Hamon yönteminin de türdeşlerine kıyasla başarılı performans sergilediği görülmüştür. Çalışmada hali hazırda mevcut olan EPOT eşitliklerine ilaveten, sadece ortalama sıcaklık verisine ihtiyaç duyan yeni EPOT eşitlikleri de önerilmiştir. Hamon eşitliği üzerinde çeşitli kalibrasyonlar yapılarak geliştirilen bu yeni eşitliklerin yağış-akış ilişkisini belirlemede ve çeşitli hidroloji alanlarında alternatif olarak kullanılabileceği kanaati oluşmuştur.

Özet (Çeviri)

One of the most essential inputs of hydrological models is the part in which potential evapotranspiration (EPOT) is predicted. Unfortunately, it is not feasible to measure EPOT values, while precipitation employed as another input in modeling can be attained by means of station observations. Thereof, when several methods are employed for EPOT prediction, the precision of these predictions has a great influence on the hydrological model performance as well. Especially in the conceptual based parametric rainfall-runoff models, soil moisture, groundwater storage and runoff components can be computed more precisely with an acceptable EPOT equation. The presented study is about exploring alternative EPOT equations that can be hold out to a rainfall-runoff model prepared in the basin scale. Though the usage of Penman-Monteith equation, which has been suggested by FAO-56, within the concept of the mentioned topic is often existed in international literature, different kind of EPOT equations have been brought out by researchers. In the study, a performance assessment was conducted on a monthly rainfall-runoff model having five parameters by using Penman-Monteith equation as well as twenty radiation and temperature-based EPOT equations. The implementation was performed on the different river branches over Gediz Basin. Statistically satisfying EPOT equations have been extracted using conventional performance indices like NS and RSR, as well as dendrogram analysis which is a classification technique. As a result of the evaluation, it was observed that one of the radiation-based equations, McGuinness-Bordne, provided the most consistent performance. However, due to the limited presence of radiation observations in Turkey, it is more practical to employ the reanalysis radiation predictions served by ERA-Interim when exerting the methods like McGuinness-Bordne. Among the other equations with the temperature basis, Hamon method has shown to be successful compared to its counterparts. In addition to the EPOT equations already used in the study, new EPOT equations that only require average temperature data has been proposed. It has been revealed that these original equations, which were improved by making some calibrations on Hamon equation, can help to designate the rainfall-runoff relationship and can be utilized as an alternative in diverse hydrological fields.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    337064

    Kavramsal hidrolojik modellerin bulanıklaştırılması

    Fuzzification of conceptual hydrological models

    MUSTAFA ERKAN TURAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    İnşaat MühendisliğiCelal Bayar Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET ALİ YURDUSEV

  2. Tez No

    632842

    Yukarı Aras Havzası'nda otomatik kalibrasyon yöntemi ile çok kriterli hidrolojik modelleme ve tahmin çalışması

    Multi criteria hydrological modelling and forecasting study in upper aras basin

    DİDEM ÖZKAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    İnşaat MühendisliğiEskişehir Teknik Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. ALİ ARDA ŞORMAN

  3. Tez No

    467185

    Özellik seçimi algoritmaları kullanılarak heyelanda etkili faktörlerin belirlenmesi ve heyelan duyarlılık haritalarının üretilmesi

    Determination of effective factors using feature selection algorithms and production of landslide susceptibility maps

    EMREHAN KUTLUĞ ŞAHİN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik Üniversitesi

    Geomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. CENGİZHAN İPBÜKER

    PROF. DR. TAŞKIN KAVZOĞLU

  4. Tez No

    269702

    Aksaray jeotermal sahaları (Acıgöl-Ziga-Şahinkalesi) jeotermal ısı kaynaklarının araştırılması ve jeotermal sistemlerin kavramsal modellemesi, Orta Anadolu,Türkiye

    The exploration of the heat source and conceptual modelling geothermal systems in Aksaray geothermal fields (Acigöl-Ziga-Şahinkalesi), Central Anatolia, Turkey

    MUSA BURÇAK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    Jeoloji MühendisliğiNiğde Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. HALİL BAŞ

  5. Tez No

    629627

    Hibrit parçacık sürü optimizasyonu algoritması ile hidrolojik model kalibrasyonu

    Hydrological model calibration through hybrid particle swarm optimization algorithm

    HAYRİYE MERYEM GÜNEY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    İnşaat MühendisliğiBalıkesir Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. UMUT OKKAN

Geri Dön