Türk yeraltı edebiyatında kabalık: Kabalık tetikleyicileri kullanımı ve toplumsal cinsiyet ilişkisi
Impoliteness in turkish underground literature: The relationship between the use of impoliteness triggers and gender
- Tez No: 531301
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLSÜM SONGÜL ERCAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Genel Dilbilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Genel Dilbilim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 140
Özet
Toplumun tutum ve değerlerini yansıtan dil, o toplumun içinde yaşayan kişilere toplum ve kültür tarafından yüklenen toplumsal cinsiyet rollerinin yapılandırılması ve sürdürülmesine aracılık etmektedir. Toplumsal pratiklerin ürünü olarak ortaya çıkan toplumsal cinsiyet söylem aracılığıyla ortaya çıkmaktadır. Yapılan çalışmalar kadın ve erkeklerin farklı cinsiyet rollerini öğreten kültürel kurallara göre farklı dilsel seçimler sergilediklerini göstermektedir. Söz konusu farklılıklardan birini kadın dilinin daha kibar olduğu yönündeki saptama oluşturmaktadır. Yeraltı edebiyatı egemen zihniyetin ve onun söylemlerinin karşısında duran, ana akım edebiyata muhalif bir metin türüdür. Dolayısıyla içeriğini yaşam biçimleri toplumsal normların dışında kalan karakterlerin oluşturduğu yeraltı edebiyatının belirleyici unsurları arasında argo, küfür ve kaba üslup bulunmaktadır. Bu nedenle yeraltı edebiyatı eserlerinin incelenmesi, hem yazarların hem de yarattıkları karakterlerin türün bir özelligi olan dilsel kabalık kullanımında toplumsal cinsiyet rollerinin etkisi olup olmadığını ortaya koymak açısından önem kazanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda, Culpeper'ın (2016) Kabalık Tetikleyicileri Modeli temel alınarak veri tabanını oluşturan yeraltı edebiyatı romanlarında kabalık tetikleyicileri kullanımı incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda kadın yazarların daha fazla kabalık tetikleyicisi kullandığı belirlenmiştir. Bu bulgu kadın yazarların tür geleneklerine daha bağlı olduğu biçiminde yorumlanabilir. Ayrıca, kadın ve erkek yazarların farklı kabalık tetikleyicisi türlerini tercih ettiği de saptanmıştır; bu da kadın ve erkek yazarların toplumsal cinsiyet rolleri doğrultusunda biçem farklılıklarına işaret etmektedir. Son olarak, kadın yazarların kaba dil kullanımını kadın karakterler aracılığıyla sağlamasına karşın erkek yazarların romanlarında hem kadın karakterlerin sayısının çok az olduğu hem de söz konusu karakterlere kaba dil kullandırmaktan kaçındığı; dolayısıyla erkek yazarların toplumsal cinsiyet rollerinin sürdürülmesine aracılık ettiği ortaya konmuştur.
Özet (Çeviri)
Language reflects the attitudes and values of society and also plays a key role in constructing and maintaining the gender roles assigned to people by the community and culture. As the product of social practice, gender reveals itself via discourse. Studies show that women and men use language differently due to the cultural rules which teach them different gender roles. One of these differences is that women's language is more polite in comparison to that of men. Underground literature is a genre that takes a stand against the prevailing mentality and its discourse, and thus, opposes the mainstream media. Since underground literature presents characters engaging in very different lifestyles that lie outside social norms; slang, swearing and impoliteness are among the most distinctive features of underground literature. For this reason, analyzing underground texts is important to reveal the effect of gender roles on the use of impoliteness triggers by both writers and characters in their novels. In accordance with this purpose, based on Culpeper's (2016) Model of Impoliteness Triggers, the use of impoliteness triggers in selected Turkish underground literature novels was analyzed. Results indicate that female underground writers use more impoliteness triggers than male writers. This finding shows that female writers follow genre conventions more closely. Additionally, it has been observed that male and female writers employ different kinds of impoliteness triggers, reflecting stylistic differences in line with gender roles. Lastly, female characters use more impoliteness triggers in novels written by female writers, while female characters in novels written by male writers are always more polite than their male counterparts. Male writers also tend to include far fewer female characters in their novels. Thus, they contribute to the maintenance of gender roles.
Benzer Tezler
- Türk edebiyatında yeraltı romanlarına mekân bağlamında bir bakış
An overview of underground novels in Turkish literature in the context of space
BÜŞRA İLAYDA ÇEVİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERDAR ODACI
- Türk edebiyatında yeraltı romanı üzerinde bir araştırma: 1990-2000
An examination on underground novels in Turkish literature: 1990-2000
TUNCAY BOLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
SosyolojiÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAMAZAN GÜLENDAM
- Altay Öktem romanlarında yeraltı edebiyatının izleri
Traces of underground literature in novels Altay Öktem
FİTNAT ASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEKİ TAŞTAN
- Yeraltı edebiyatı ekseninde Hakan Günday romanları
Hakan Günday novels on the axis of underground literature
GÖZDE KARADAĞ TERZİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıOrdu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MESUT TEKŞAN
- Küçük İskender'in şiirlerinde Yeraltı edebiyatı ve Beatnik Kuşak etkisi
Effect of Underground literature and Beatnik Generation on Küçük İskender's poetry
ÇAĞRI KİRENCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıBartın ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MACİT BALIK