Geri Dön

Betonarme binaların opensees programı ile doğrusal olmayan hesabı için ön ve ard işleme programlarının geliştirilmesi ve TBDY2018 uygulamaları

Pre and post processor software for nonlineer analysis of R/C buildings using opensees and application to Turkish earthquake code for buildings 2018

PDF İndir

  1. Tez No: 533016
  2. Yazar: ABDULLAH TOKMAK
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ENGİN ORAKDÖĞEN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: İnşaat Mühendisliği, Civil Engineering
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2018
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Yapı Mühendisliği Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 239

Özet

Ülkemiz şiddetli depremlere maruz kalan ve kalması muhtemel bir bölgede bulunduğundan dolayı depremin yıkıcı etkilerinin, oluşturacağı can ve mal kayıplarını en aza indirilmesi gerekmektedir. Bunun en önemli yolu ise depreme karşı yapı güvenliğini sağlamakla olur. Özellikle son yıllarda artan yüksek ve komplike binalar, yapıların deprem davranışını gerçeğe en yakın olacak şekilde belirlemenin önemini daha da ortaya çıkarmıştır. Yürürlüğe yeni girecek olan TBDY2018' de yapıların deprem davranışını geleneksel yöntemlere göre geçeğe çok daha yakın olacak şekilde tespit edebilmek için şekildeğiştirme esaslı tasarım ve değerlendirme konusu ön plana çıkarılmış ve hatta bazı yüksek ve önemli yapılarda zorunlu hale getirilmiştir. Böylece yapıların gerçek depremler altında doğrusal olmayan davranışı esas alınarak ayrıntılı bir şekilde analiz edilecek ve malzeme liflerinde oluşacak uzama ve kısalmalar hesap edilip yapının deprem davranışı önemli ölçüde ortaya koyulacaktır. Bu çalışma kapsamında yapılan çözümlerde ikinci mertebe etkileri dikkate alınarak malzeme ve geometri bakımından doğrusal olmayan çözüm yapılmıştır. Yüksek lisans tezi olarak yapılan bu çalışmada, OpenSees programı ile yapıların şekildeğiştirmeye dayalı olarak değerlendirilmesini esas alan ön ve ard işleme programları geliştirilmiştir. Bu program ile yeni yapılacak yapıların gerçek deprem etkileri altındaki şekildeğiştirmeler hesaplanarak TBDY2018' de verilen sınır değerler ile kıyaslanmıştır. Bunun sonucunda yapıların deprem performansları tespit edilmiştir. OpenSees programında TBDY2018 de belirtildiği gibi daha önceki depremlerden elde edilen on bir adet deprem ivme kaydı takımı kullanılmıştır. Bu ivme kayıtları yönetmeliğin belirttiği ölçekleme koşulları ile yine bu tez kapsamında geliştirilen ölçekleme programı kullanılarak ölçeklendirilmiştir. TBDY2018 ile birlikte yürürlüğe giren Türkiye Deprem Haritaları Web Arayüzü yardımı ile binanın inşaa edileceği yerin zemin sınıfı, enlem ve boylam değerleri ile yine bu yönetmelikte tanımlanan deprem düzeyi katsayısı bilgileri girilerek binaya ait elastik tasarım spektrumu elde edilmiştir. Ölçekleme işlemi bu hedef tasarım spektrumuna göre yapılmıştır. Binanın tasarım spektrumuna uygun deprem kayıtlarının seçimi oldukça önemlidir. Uygun deprem ivmeleri seçilmediği takdirde ölçekleme işlemi doğru olmayacağı bilinmektedir. Bu hatayı ortadan kaldırmak, tasarım spektrumuna uygun deprem ivme kayıtlarının seçilebilmesi için ölçekleme programına yaklaşık altı yüz adet geçmiş depremlerden elde edilen ivme kaydı yüklenmiştir. Ölçekleme programı girilen tasarım spektrumuna uygun kayıtları yukarıdan aşağıya doğru sıralamaktadır. Bu çalışmada en uygun on bir adet deprem kaydı çifti seçilerek OpenSees programı ile doğrusal olmayan dinamik analiz yapılmıştır. Çalışmanın birinci bölümü, konunun açıklanmasına ayrılmış, çalışmanın amacı ve kapsamı hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde, betonarme yapıların doğrusal olmayan davranışı anlatılmıştır. Betonarme malzeme modellerine değinilmiş ve TBDY2018' de tanımlanan beton ve donatı çeliği malzeme modelleri verilmiştir. Bu çalışma kapsamındaki örneklerin çözümünde kullanılan, elastik ötesi davranışın yayılı olarak ele alındığı fiber ( lif ) model için gelişim süreci anlatılarak çözüm yöntemleri verilmiştir. Bunlar deplasmana dayalı rijitlik ve kuvvete dayalı esneklik yöntemleridir. Rijitlik bazlı modellerin eleman formülasyonu esneklik temelli modellere nispeten daha kolay olduğundan mevcut sonlu eleman programları bu modelleri kullanmaktadır. Bu çalışmada doğrusal olmayan denklemlerin çözümünde Newton-Rapson yöntemi kullanılmıştır. Genel olarak kabul görmüş sargılı beton ve donatı çeliği modelleri için formülasyonlar verilmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde, TBDY2018 kapsamında yeni yapılacak binaların şekildeğiştirme esaslı tasarımı detaylı olarak anlatılmıştır. TBDY2018' de yeni kullanılmaya başlanan, binaların tasarım ve değerlendirmesine esas olan hesap yöntemlerinin belirlenmesinde kullanılan, Bina Kullanım Sınıfı (BKS), Deprem Tasarım Sınıfı (DTS) ve Deprem Tasarım Sınıfı ( DTS ) terimleri açıklanarak tablolar halinde verilmiştir. Deprem Tasarım Sınıfına göre yeni yapılacak betonarme binalar için performans hedefleri ile değerlendirme ve tasarım yaklaşımları verilmiştir. Burada DD-2 deprem düzeyi için istenilen kontrollü hasar performans seviyesi TDY2007' de can güvenliği performans seviyesine karşılık gelmektedir. Yeni yapılacak binaların tasarım ve değerlendirmesinde kullanılacak yöntemlerden bahsedilerek bu çalışmada kullanılan, zaman tanım alanında doğrusal olmayan çözüm yöntemi detaylı bir şekilde anlatılmıştır. Son olarak doğrusal olmayan davranış modellerinden bahsedilmiş, donatı çeliği ve beton için performans seviyelerine karşı gelen şekildeğiştirme sınır değerleri verilmiştir. Çalışmanın dördüncü bölümünde, TDY2007 ile TBDY2018 yönetmelikleri, deprem etkisi altındaki betonarme binaların taşıyıcı sistemlerinin tasarım koşulları bakımından kıyaslanmıştır. TDY2007' de dört adet deprem bölgesi vardır. Bunlar o bölge içinde deprem etkisinin en fazla olacağı ( fay' a en yakın ) yer' e ait spektral ivme katsayısı esas alınarak verilmiştir. TBDY2018' de ise inşaa edileceği yerin zemin özelliklerine ( karakteristik zemin periyotlarına ) ve deprem düzeyi katsayına bağlı olarak her yapı için ayrı ayrı hesaplanmaktadır. Böylece farklı deprem etkisinde olacak yapılar için tasarımda farklı deprem etkileri ele alınmış ve tasarıma esas olan deprem kuvvetlerinde önemli azalmalar olmuştur. Ayrıca TBDY2007' de elastik kesit rijitlikleri kullanılırken, TBDY2018' de tasarımda etkin çatlamış kesit rijitlikleri kullanılmakta ve rijitlik azaldığı için deprem kuvvetlerinde azalma olmaktadır. Fakat çatlamış kesit rijitliklerinin kullanılması ötelemeleri artırdığı için sınır değerlerin sağlanması zorlaşmaktadır. Böylece daha rijit kesitler kullanılması yoluna gidilmektedir. Önemli bir değişiklikte kolon süneklik alanları ile ilgilidir. TBDY2018 de normal kuvvet etkisi fazla olan yüksek sünek kolonlar için verilen minimum alan koşulu artırılmıştır. Çalışmanın beşinci bölümünde, deprem kayıtlarının seçim yöntemleri anlatılmış, bu çalışma kapsamında yazılan ve örneklerin çözümünde kullanılan ölçekleme programı tanıtılmıştır. TBDY2018 kapsamında ölçekleme işlemi için verilen koşullara değinilmiş ve geliştirilen program tarafından bu koşulların nasıl ele alındığı gösterilmiştir. Daha sonra bir örnek üzerinde, tasarım ivme spektrumunun nasıl elde edildiği ve mevcut deprem kayıtlarının bu tasarım ivme spektrumuna göre nasıl ölçeklendiği bir örnek üzerinde gösterilmiştir. Çalışmanın altıncı bölümünde, sayısal örneklere yer verilmiştir. İlk olarak ölçekleme programını doğrulamak amacı ile, bu tez kapsamında yazılan ölçekleme programı, tek serbestlik dereceli bir sistem modeli oluşturularak Sap2000 programı ile doğrulanmıştır. Bu karşılaştırmada, herhangi bir deprem ivme kaydı ölçekleme programı kullanılarak ölçeklendirilmiş ve spektrumu oluşturulmuştur. Daha sonra bu spektrumda herhangi bir periyot değerine karşı gelen spektral ivme katsayısı bulunmuştur. Sap2000 programına yüklenen ölçeklendirilmiş ivme ile zaman tanım alanında doğrusal olmayan analiz yapılarak maksimum yerdeğiştirme bulunmuş ve ω^2 ile çarpılarak spektral ivme değeri elde edilmiştir. Bu iki spektral ivme değeri karşılaştırılmış ve yaklaşık olarak aynı olduğu gösterilmiştir. İkinci örnekte, OpenSees programı ile Perform-3D programı karşılaştırılmıştır. Mod birleştirme yöntemine göre tasarımı yapılarak kesit ve donatıları belirlenen 8 katlı betonarme çerçeve binanın her iki program ile doğrusal olmayan dinamik analizi yapılmıştır. Analiz sonucunda tepe deplasmanının zamana göre değişimi her iki program ile bulunmuş ve karşılaştırılmıştır. Her iki programda bulunan değerlerin birbirine yeterince yakın olduğu görülmüştür. Üçüncü örnekte ise, 7 katlı betonarme çerçeve bina, TDY2007 ve TBDY2018' e göre tasarımı yapılarak boyutlandırılmıştır. Daha sonra tasarım sonucu elde edilen kesit ve donatılar kullanılarak, her iki tasarım için OpenSees programı ile TBDY2018 kapsamında şekildeğiştirmeye göre analiz ve değerlendirmesi yapılmıştır. Analizlerde ölçeklendirilmiş 11 adet deprem ivme kaydı kullanılmıştır. Bunun sonucunda her iki durum için on bir adet deprem kaydı takımının her biri için beton ve donatı çeliğinde oluşan uzama ve kısalma değerleri bulunarak TBDY2018' de bulunan sınır değerler ile kıyaslanmıştır. Böylece her iki durum için yapı performansı belirlenmiş ve kıyaslanmıştır. Çalışmanın yedinci bölümünde, sonuçlar değerlendirilmiş ve önerilerde bulunulmuştur.

Özet (Çeviri)

Since our country is in an area that is exposed to severe earthquakes, it is necessary to minimize the devastating effects of the earthquakes and the losses of life and properties. The most important way is to ensure the safety of the buildings against earthquakes. Especially the high and complicated buildings which have increased in the recent years; they have further revealed the importance of determining the earthquake behavior of the structures as close to reality as possible. In order to determine the earthquake's behavior of structures in TBDY2018 which is going to be new, much closer to the traditional methods, deformation-based design, and evaluation has been brought to the fore; it has become mandatory in some high and important structures. Thus, the structures will be analyzed in detail on the basis of nonlinear behavior under the real earthquakes, the elongation, and shortening of the material fibers will be calculated and the earthquake behavior of the structure will be determined. In this study, non - linear solutions were made in terms of material and geometry by taking into consideration the P - delta effects. In this study which was conducted as a MSC. thesis, pre and post processing programs were developed based on the evaluation of the structures by using OpenSees program. With this program, the shape changes under the actual earthquake effects of the new structures were calculated and compared with the limit values given in TBDY2018. As a result, the earthquake performance of the structures has been determined. As stated in TBDY2018 and in the OpenSees program, eleven earthquake acceleration records obtained from previous earthquakes were used. These acceleration records are scaled using the scaling program developed within the scope of this thesis as well as the scaling conditions indicated by the regulation. With TBDY2018 entered into force in Turkey's Earthquake Map Web Interface help with the ground class location will be the construction of the building, latitude, and longitude values and still belonging to the building by entering earthquake level coefficient information as defined in these regulations was obtained elastic design spectrum. Scaling was performed according to this target design spectrum. The selection of earthquake recordings suitable for the design spectrum of the building is very important. Scaling is known to be inaccurate if appropriate earthquake accelerations are not selected. In order to eliminate this error and to select the earthquake acceleration records appropriate to the design spectrum, the acceleration program obtained from the past earthquakes was loaded to the scaling program. Scaling program sorting records from top to bottom in the specified spectrum of design. In this study, eleven earthquake record pairs were selected and nonlinear dynamic analysis was performed with OpenSees program. The first part of the study is devoted to explaining the subject and the purpose and scope of the study are given. In the second part of the study, nonlinear behavior of reinforced concrete structures is explained. Models of reinforced concrete materials are mentioned and concrete and reinforcement steel material models described in TBDY2018 are given. In this study, the development process for the fiber model which is used for the solution of the elasticity, is explained and analysis methods are used. These are displacement-based stiffness and force-based flexibility methods. Since the element formulation of the rigidity-based models is relatively easier than the flexibility-based models, the existing finite element programs use these models. In this study, Newton-Raphson method was used to solve non-linear equations. Formulations for generally accepted winding concrete and reinforcement steel models are given. In the third part of the study, the deformation-based design of the new buildings under TBDY2018 is explained in detail. In the TBDY2018, the terms of Building Use Class (BKS), Earthquake Design Class (DTS) and Earthquake Design Class (DTS) which are used to determine the calculation methods based on the design and evaluation of buildings, are explained in tables. Performance targets, evaluation, and design approaches for new reinforced concrete buildings are given according to earthquake design class. The controlled level of damage performance required for the DD-2 earthquake level corresponds to the level of safety performance level in TDY2007. The methods that are used in the design and evaluation of the new buildings will be discussed. In this study, the nonlinear solution method in time domain is explained in detail. Finally, nonlinear behavior models are mentioned, limit values for reinforcement steel, and concrete that correspond to performance levels are given. In the fourth part of the study, TDY2007 and TBDY2018 regulations were compared in terms of the design conditions of the structural systems of the reinforced concrete buildings under the effect of earthquake. There are four earthquake zones in TDY2007. These are given in the region based on the spectral acceleration coefficient of the earthquake (the closest to the fault). In TBDY2018, it is calculated separately for each structure depending on the soil characteristics (characteristic ground periods) and earthquake level coefficient. Thus, different earthquake effects were considered in the design for the structures that will be under the influence of different earthquakes. In addition, elastic cross-section stiffness's are used in TDY2007, while TBDY2018 features effective cracked section stiffness in design and decreases in stiffness due to the reduced stiffness. However, as the use of cracked section stiffness increases the increments, it is difficult to achieve the limit values. Thus, more rigid sections are used. A significant change is related to the areas of column ductility. At TBDY2018, the minimum field condition for high ductile columns with high normal force effect is increased. In the fifth part of the study, selection methods of earthquake records are explained. In this study, scaling program which is used in the solution of the samples and the examples were introduced. The conditions given for scaling in the context of TBDY2018 are mentioned and it has been shown how these conditions are handled by the developed program. An example is then shown on an example on how the design acceleration spectrum is obtained and how the current earthquake records are scaled according to this design acceleration spectrum. In the sixth part of the study, numerical examples are given. Initially, the scaling program written within the scope of this thesis was verified with the Sap2000 program by establishing a single degree of freedom system model to validate the scaling program. In this comparison, any earthquake acceleration record was scaled using the scaling program and the spectrum was generated. The spectral acceleration coefficient corresponding to any period value was then found in this spectrum. With the scaled acceleration loaded into the Sap2000 program, the time domain was analyzed and the maximum displacement was found and multiplied by w2 to obtain the spectral acceleration value. These two spectral acceleration values were compared and shown to be approximately the same. In the second example, the OpenSees program was compared to the Perform-3D program. The nonlinear dynamic analysis of the 8-storey reinforced concrete frame building with two programs was done by designing according to the mode assembly method. At the end of the analysis, the change of peak displacement according to time was found and compared with both programs. The values in both programs were close enough to each other. In the third example, the 7-storey reinforced concrete frame building was designed and dimensioned according to TDY2007 and TBDY2018. Then, by using the cross-section and reinforcements obtained as a result of the design, analysis and evaluation were made according to the deformation by TBDY2018 with OpenSees program for both designs. In the analyzes, 11 earthquake accelerations were used. As a result, the elongation and shortening values of the concrete and reinforcement steel for each of the eleven earthquake record sets for both cases were found and compared with the limit values found in TBDY2018. Thus, construction performance was determined and compared for both cases. In the seventh part of the study, the results were evaluated and recommendations were made.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    393029

    The effect of coupling ratio on nonlinear behavior of coupled shear walls

    Bağ kiriş katkı oranının boşluklu perdelerin doğrusal olmayan davranışına etkisi

    AHMET EMRE TOPRAK

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2015

    İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FATMA GÜLTEN GÜLAY

    YRD. DOÇ. DR. İHSAN ENGİN BAL

  2. Tez No

    801862

    Effects of surface topography on seismic response of reinforced concrete buildings

    Yüzey topografyasının betonarme binaların sismik davranışına etkisi

    YAVUZ DENİZ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    Deprem Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Deprem Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ZEYNEP DEĞER

  3. Tez No

    611584

    CPU-accelerated earthquake simulations for large scale urban cities

    Büyük ölçekli şehirler için CPU ile hızlandırılmış deprem simulasyonları

    MERT UYSAL

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2019

    Deprem Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Deprem Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEYNEP DEĞER

    DOÇ. DR. GİAN PAOLO CİMELLARO

  4. Tez No

    472845

    Mevcut betonarme yapıların deprem performanslarının belirlenmesi ve viskoz akışkanlı sönümleyiciler ile güçlendirilmesi için artımsal analize dayalı bir algoritma

    An algorithm based on incremental analysis to evaluate performance and retrofit with viscous dampers of existing reinforced conrete structures

    YAVUZ DURGUN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    Deprem Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ERKAN ÖZER

  5. Tez No

    414273

    Effects of lead core heating on the superstructure response of seismic isolated buildings

    Sismik izolasyonlu binalarda kurşun çekirdekteki ısınmanın üst yapı davranışına etkileri

    SEDAR ARGUÇ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2015

    Deprem MühendisliğiAnadolu Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ÖZGÜR AVŞAR

Geri Dön