Nehcü'l-Feradis'te söz yapımı
World building in Nehcü'l-Feradis
- Tez No: 53490
- Danışmanlar: DOÇ.DR. ZAFER ÖNLER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1996
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mersin Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 149
Özet
144 ÖZET Yapmış olduğumuz bu çalışmanın giriş bölümünde Harezm Türkçesi ve dönemini karakterize eden Nehcü'l-Feradis adlı eser hakkında genel bilgiler verilmiştir. Giriş bölümünün ardından, çalışmanın özünü oluşturan yapım eklerine ilişkin kısım, addan ad, addan fiil, fiilden ad ve fiilden fiil olmak üzere dört bölümden oluşmaktadır. Nehcü'l-Feradis'te yer alan her yapım eki için, belli başla kaynaklara dayanılarak, Eski Türkçe'den beri, tarihsel süreçte, gerek kullanım, gerekse geçirmiş oldukları fonetik değişikliklerle ilgili bilgiler verilmiştir. Ardından, ekin Nehcüİ-Feradis'teki kullanımı ve ne tür sözcükler türettiği, işlevsel açıdan belirlenmiştir. Metnimizde 26 addan ad, 12 addan fiil, 19 fiilden ad, 2 mastar, 1 1 partisip, 9 gerundium eki ile 15 fiilden fiil yapma eki belirlenmiştir. Metinde belirleyebildiğimiz birleşik sözcük sayısı yedidir. Metinde, Oğuz Türkçesinin eklere yansıyan özellikleri de belirlenmiştir; d > y değişiminden kaynaklanan +ad / +ay ve“g”ünsüzünün düşmesinden ortaya çıkan -lig > -lu biçimlen gibi. Aynı şekilde Kıpçakça ve daha sonraki dönem olan Çağataycaya özgü biçimler üzerinde de durulmuştur.“Sonuç”bölümünde ise, Nehcü'l-Feradis'te yer alan yapım eklerine ilişkin varılan yargılar bir araya getirilmiştir.
Özet (Çeviri)
145 ABSTRACT WORD BUILDING IN NEHCÜ'L-FERADİS In the introductory part of this study Nehcü'l-Feradis, who characterizes the Harezm Turkish period and Harezm Turkish, has been outlined. After the introduction, the part about“derivational suffixes”which is the core at this study will cavers suffixes derived noun from noun, noun from verb. Verb from noun and noun from verb. In this part, both the usage and phonetic differentiation of every derivational suffix in Nehcü'l-Feradis work has been covered by refering to main sources in its historical proces since Old Turkish. Next, the usage of the suffix in Nehcü'l-Feradis and what kind of words they buil they build have been functionally identified. In our work, there are 26 nouns from nouns, 12 verbs from nouns, 19 nouns from verbs, 2 infinitives, 11 participles, 9 gerunds suffixes. And in the work, 7 compound words have been identified. In our passage, the characteristics of“ Oğuz Turkish ”on those suffixes have been identified, such as +ad / +ay due to differentiation of d>y and -hg>-lu and the elimination of the consonant. Furthermore,“Kıpçakça”and“Çağatayca”, in the later period, and their formations have been defined as well. In the conclusion, different results about the usage of derivational suffixes in Nehcü'l-Feradis have been gathered.
Benzer Tezler
- Nehcü'l-Ferâdîs'te deyimler
Idioms in Nehcü'l-Ferâdîs
ÖZLEM ARIKÖK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıKarabük ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ESRA KILINÇ
- Nehcü'l- Ferâdîs'te eşdizimlilik
Collocation in Nehcü'l- Ferâdîs
GAMZE SAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DilbilimNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEÇİL HİRİK
- Nehcü'l-Feradìs'te hâl eki kategorisi
The category of positional suffix in Nehcü'l-Feradìs
NURSEL ŞIKŞIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimSakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÇİĞDEM TOPÇU
- Kısasü'l-Enbiya ve Nehcü'l-Feradis'te soru cümleleri
Interrogative sentences in Kısasü'l-Enbiya and Nehcü'l-Feradis
ALP KARATAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Türk Dili ve EdebiyatıÇukurova ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. A. DENİZ ABİK
- Nehcü'l-Ferâdîs'te görünüş değeri
Aspect value in Nehcü'l-Ferâdîs
RABİA ŞEYMA İLHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DilbilimNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEÇİL HİRİK