Geri Dön

Nehcü'l- Ferâdîs'te eşdizimlilik

Collocation in Nehcü'l- Ferâdîs

  1. Tez No: 698421
  2. Yazar: GAMZE SAY
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SEÇİL HİRİK
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Dilbilim, Linguistics
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2021
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 129

Özet

Birdilin sözvarlığıiçerisinde sözcük ve sözcüklerin biraraya gelerek oluşturduklarıöbek şeklinde yapılarmevcuttur.Atasözleri,kalıp sözler, deyimler,birleşiksözcükler,serbestbirleşmelerveeşdizimleriiçinealanbu öbekyapılardilinenönemliunsurlarındandır.Dilin,tarihineışıktutanbu sözcükvesözcükbirleşmeleri,toplumuntarihininyanındaekonomik,sosyal, siyasalvekültürelbütünyaşamsalfaaliyetlerinigeçmiştengeleceğetaşıyan köprü vazifesigörmektedir.Bu çalışmanın konusunu oluşturan ve söz varlığının önemliunsurlarından biriolan eşdizimlerfarklıyaklaşımları benimseyen araştırmacılar tarafından farklışekillerde tanımlanmış ve incelenmiştir.Eşdizimlerintespitindesıklıktemelliyaklaşım veanlam temelli yaklaşım olmak üzere ikitemelyaklaşım kullanılmaktdır.Sıklık temelli yaklaşım,metiniçerisindebelirlibirmesafedebiraradakullanılmaeğilimi gösterenbirleşmelerieşdizim olarakifadeetmekte,sözcükbirleşmelerini, metinveyaderlemiçindebirliktelikkullanımıensıkolanbirleşmelerdenenaz olanbirleşmeleredoğruderecelendirmektedir.Buderecelendirmeyegöre kullanım sıklığıfazlaolanbirleşmelereşdizim olaraknitelendirilmektedir. Anlam temelliyaklaşımı(sözcükseçiminedayalıyaklaşım)benimseyen araştırmacılar,eşdizimlerianlamsalboyutuyladeyimselleşmeölçeğinegöre incelerler.Eşdizimleri,sözcükbirleşmeleribaşlığınınbirkategorisiolarak değerlendirerek diğer sözcük birleşmelerinden ayırabilecekleribirtakım ölçütlerönesürerler.Buölçütlerdoğrultusundaeşdizimin,serbestsözcük birleşmeleriiledeyimlerarasındabulanıkbiralandayeraldığınıdilegetirirler. Eşdizimlerin tespitinde kullanım sıklığından ziyâde birimler arasındaki anlamsalilişkilereodaklanmışlardır.Yapılançalışmanınbirincibölümünde eserinkalemealındığıHarezm Türkçesinindilözelliklerindenbahsedilerek döneminönemlieserleriüzerinekısacabilgilerverilmiş,Nehcü'l-Ferâdîs'indili, üslubu,konusu,nüshalarıhakkında ayrıntılıbilgilerverilmiştir.Kuramsal çerçevedenbahsedilenikincibölümdeönceliklesözvarlığındanbahsedilmiş, sonrasında fiil ve fiillerin sınıflandırılması, bağdaşıklık/bağdaşma kavramlarındansözedilmiştir.Eşdizim kavramınageçmedenönceeşdizimi de kapsayan sözcük birleşmelerinin sınıflandırılmasından bahsedilmiştir. Dahasonraeşdizimlerinalayazınındakitanımlarına,özelliklerine,kavramın gelişim çizgisine,kavram üzerineyapılansınıflandırmalaravealanyazınında eşdizimlerinsaptanmasınayönelikkullanılanyaklaşımlarayerverilmiştir. Çalışmanın inceleme kısmınıoluşturan üçüncü bölümde Anlam Temelli Yaklaşım temel alınarak Nehcü'l-Ferâdîs'teki isim+fiil birleşmelerinin oluşturduğueşdizimselbirlikteliklertespitedilmiştir.Tespitedileneşdizimler, kullanıldığıisim ile birlikte ortaya çıkardığıanlam alanına göre farklı kategorilereayrılmıştı

Özet (Çeviri)

Withinthevocabularyofalanguage,therearestructuresintheform of phrases thatword and words come togetherto form.These phrase structures,whichincludeproverbs,routines,idioms,compoundwords,free combinationsandcollocations,arethemostimportantelementsoflanguage. Thesewordsandcombinationsofwordsthatshedlightonthehistoryof languageserveasabridgethatcarriesalleconomic,social,politicaland culturalvitalactivitiesfrom thepasttothefutureinadditiontothehistoryof society.Thecollocationsthatform thesubjectofthisstudyandareoneof theimportantelementsofthevocabularyhavebeendefinedandstudiedin differentwaysbyresearcherswhoadoptdifferentapproaches.Twobasic approaches,frequency-basedapproachandsemantic-basedapproach,are usedtodeterminethecollocations.Thefrequency-basedapproachrefersto combinationsthattendtobeusedtogetheratacertaindistancewithinthe textascollocations,andrateswordcompoundingtowardscombinations thataretheleastcommontouseofconjunctionswithintextorthecorpus. Accordingtothisrating,thecombinationswithahighfrequencyofuseare consideredascollocations.Adoptingasemanticapproach(aword-based approach),theresearchersexaminethecollocationsbysemanticdimension andidiomaticscale.Theyconsidercollocationsasacategoryoftheword combinationstitleandproposeanumberofcriteriathattheycandistinguish from otherwordcombinations.Inlinewiththesecriteria,theysaythat collocationsarelocatedinablurredareabetweenfreewordcombinations andidioms.Theyfocusedonsemanticrelationsbetweenunitsratherthan thefrequencyofuseinthedetectionofcollocations.Inthefirstpartofthe study,thelanguagecharacteristicsofKhorezmianTurkiclanguage,where theworkwaswritten,werebrieflygivenontheimportantworksoftheperiod anddetailedinformationaboutthelanguage,style,subjectandcopiesof Nehcü'l-Ferâdîs was given.In the second part,which mentioned the theoreticalframework,thevocabularywasmentionedfirst,andthenthe classificationofverbandverbs,theconceptsofcohesion/accordwere mentioned.Beforemovingontotheconceptofcollocation,itwasmentioned thatwordcombinationsincludingcollocationswereclassified.Then,the definitions,characteristicsofthecollocationsattheliterature,development lineoftheconcept,classificationsontheconceptandapproachesusedto detectthecollocationsattheliteraturearegiven.Inthethirdpartofthestudy, VII which constitutes the analysis part of the study,the collocational conjunctionsformedbynoun+verbcombinationsinNehcü'l-Ferâdîswere determinedbasedontheSemanticApproach.Theidentifiedcollocationsare dividedintodifferentcategoriesaccordingtothemeaningareaitrevealswith thenounitisused.

Benzer Tezler

  1. Nehcü'l-Ferâdîs'te görünüş değeri

    Aspect value in Nehcü'l-Ferâdîs

    RABİA ŞEYMA İLHAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    DilbilimNevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SEÇİL HİRİK

  2. Nehcü'l Ferādis'te kelime grupları

    Word groups in Nehcü'l-Feradis

    OSMAN ERBAŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    DilbilimNevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. HACER TOKYÜREK

  3. Nehcü'l-feradis'te sıfat fiilli unsurlar

    Attributive adjective elements in Nehcu'l-Feradis

    MUHAMMED HARUN GÜRBÜZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2005

    Türk Dili ve EdebiyatıCelal Bayar Üniversitesi

    Eski Türk Dili Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AYŞE İLKER

  4. Nehcü'l-Feradìs'te hâl eki kategorisi

    The category of positional suffix in Nehcü'l-Feradìs

    NURSEL ŞIKŞIK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    DilbilimSakarya Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ÇİĞDEM TOPÇU

  5. Nehcü'l-feradis'te yardımcı sözler

    The subsidiary words in the Nehcu'l-feradis

    ELİF GÜLTEKİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    DilbilimGaziantep Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    Y.DOÇ.DR. MURAT CERİTOĞLU