Türkiye'de endüstriyel işletmelerde kimyasal madde yönetimi (KMY) ve bir uygulama örneği
Chemical substance management (CSM) in industrial facilities in Turkey; an application of case study
- Tez No: 537414
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUHAMMET YUNUS PAMUKOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Çevre Mühendisliği, Environmental Engineering
- Anahtar Kelimeler: Kimyasal, Kimyasal Yönetimi, Endüstriyel Kaza, Seveso, Tehlikeli Madde, Kimyasal Madde, BEKRA, Chemical, Chemical Management, Industrial Accident, Seveso, Dangerous Good, Chemical Substance, BEKRA
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 213
Özet
Kimyasal maddelerden meydana gelen kazalar önemli sağlık, çevre ve güvenlik problemlerine yol açmaktadır. Büyük endüstriyel kazalar, her geçen gün artan sanayileşme ile birlikte sık sık gündeme gelmekte ve ancak meydana geldiği zaman hatırlanmaktadır. Sanayi tesislerinde bu tür kazaların önlenmesi, etkilerinin en aza indirilmesi ve kazaya müdahale yönünde tedbirlerin yetersiz olması tüm gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin olduğu gibi ülkemizin de öncelikli çevre sorunları arasında yer almaktadır. Herhangi bir kuruluşun işletilmesi esnasında, kontrolsüz gelişmelerden kaynaklanan ve kuruluş içinde veya dışında çevre ve/veya insan sağlığı için anında veya daha sonra ciddi tehlikeye yol açabilen bir veya birden fazla tehlikeli maddenin sebep olduğu büyük bir yayılım, yangın veya patlama olayını Büyük Endüstriyel Kaza (Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmeliği [BEKÖEAHY], 2013: madde 5). olarak ifade etmektedir. Bugün tehlikeli madde ile prosesini devam ettirmekte olan işletmeler doğabilecek risklerin“tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma, çevre kirliliği ya da başka zararlı sonuçların meydana gelme ihtimali”(İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği, 2012: madde 4) farkında değillerdir. Ülkemizde tehlikeli maddelerin kullanıldığı, işlendiği, üretildiği veya depolandığı bir kuruluş içerisindeki teknik ünite ve bu ünitenin işleyişi için gerekli olan teçhizat, yapılar, boru tesisatı, iş ekipmanları ile birime hizmet eden demiryolu rampa hatlarını, tersaneleri ve doldurma-boşaltma rıhtımlarını, platformlarını, şamandıra sistemlerini, yüzen veya sabit dalgakıranları, ambarları veya benzer yapıların hepsi mevzuat kapsamında tesis (Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmeliği [BEKÖEAHY],2013: madde 5) olarak ifade edilirken Kimyasal Madde Yönetimi (KMY) sürecinde tanımlanmış yükümlükleri kapsamında yer almaktadırlar. Ülkemiz Mevzuatında KMY, doğabilecek tehlikeler, oluşabilecek riskler ve bunların yönetimi olarak 3 otorite tarafından sağlanmaktadır. İş sağlığı ve güvenliği (İSG) kapsamında iş güvenliği uzmanları tarafından risk analizlerinde ele alınmasına rağmen, asıl kimyasal maddenin sınıfı, tepkime özelliği, taşınım, kullanım ve depolama şartları Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanı (TMGD) tarafından ele alınmakta olup, bu kimyasal maddenin olası bir tehlike anında oluşturacağı riskin belirleyerek“Tehlikeli Maddeleri İçeren Büyük Kaza Risklerinin Kontrolüne İlişkin Direktif”kapsamında (SEVESO) bildirim yapımı ve güvenlik raporu hazırlanması Çevre Mühendisleri tarafından yapılıyor olması ülkemizde KMY' de uygulanan tek elden bir yönetim ve standardın olmadığını ortaya koymaktadır.“Tehlikeli Malların Karayolu ile Uluslararası Taşımacılığına İlişkin Avrupa Anlaşması (ADR)”, devletlerarası bir anlaşmadır ve genel bir yürütücü makam yoktur. Uygulamada otoyol denetimleri anlaşmaya taraf ülkeler tarafından yapılır ve kural ihlali durumunda faillere karşı ulusal kurumlarca mevzuata göre yasal işlem yapılır. ADR' nin kendisi herhangi bir ceza öngörmez. Yayımlanma sırasında (01.01.2017) anlaşmaya taraf ülkeler şunlardır: Arnavutluk, Andora, Avusturya, Azerbaycan, Belarus, Belçika, Bosna Hersek, Bulgaristan, Hırvatistan, Kıbrıs, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, Macaristan, İzlanda, İrlanda, İtalya, Kazakistan, Letonya, Lihtenştayn, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Karadağ, Fas, Hollanda, Norveç, Polonya, Portekiz, Moldova Cumhuriyeti, Romanya, Rusya Federasyonu, Sırbistan, Slovakya, Slovenya, İspanya, İsveç, İsviçre, Tacikistan, Eski Yugoslav Makedonya Cumhuriyeti, Tunus, Türkiye, Ukrayna, Birleşik Krallık. (Tehlikeli Maddelerin Uluslararası Karayollarında Taşınmasına Dair Avrupa Anlaşması ADR, 2010: sayfa vi). ADR, yukarıda belirtilen anlaşmaya taraf ülkelerden en az ikisinin ülkesinde gerçekleştirilen taşımacılık faaliyetleri için geçerlidir. Bunun yanı sıra, Avrupa Birliği (AB) içerisinde yeknesaklık ve serbest ticaret yararına, ADR'nin A ve B eklerinin ayrıca AB'ye üye devletler tarafından“kendi topraklarında veya birbirleri arasında uygulanacak karayoluyla tehlikeli malların taşımacılığı yönetmeliği”için temel olarak kabul edildiği unutulmamalıdır (Avrupa Parlamentosu'nun ve Konseyi'nin, tehlikeli malların yurtiçi taşımacılığı ile ilgili 24 Eylül 2008 tarihli 2008/68/EC sayılı Direktifi, değiştirildiği şekliyle). AB üyesi olmayan bazı ülkeler de ADR'nin A ve B eklerini ulusal mevzuatları için temel olarak kabul etmişlerdir (ADR, 2010: sayfa vi). İşletmeler kimyasal maddelerden kaynaklanan risklerin yönetiminde, herhangi bir yönteme dayanmaksızın ya da kendi yöntemlerini uygulayarak çalışma yapmaktadırlar. Bu tezin amacı ise ülkemizde özellikle endüstriyel tesislere yönelik etkili ve tanımlanmış bir KMY sistemi bulunmamasına farkındalık uyandırmaktır. İşletmelerde KMY sistemleri kurulması; kimyasalların kontrol altına alınmasında işletme yükümlülüklerinin gerekli yasal şartların sağlanmasında bir rehber rolü oynar. Bu tezde ulusal literatür üzerinden bu konulara kısa bir açıklama getirip yasal mevzuat analizi yapılmış ve yerel literatür üzerinden bir uygulama örneği ortaya konulmuştur.
Özet (Çeviri)
Accidents caused by chemical substances cause significant health, environmental and safety problems. Major industrial accidents are frequently brought to the agenda with increasing industrialization and are only remembered when they occur. Prevention of such accidents in industrial facilities, minimizing their impacts and insufficient measures to respond to accidents are among the priority environmental problems of our country as well as all developed and developing countries. During the operation of any organization, a major spread, fire or explosion caused by uncontrolled developments, and caused by one or more hazardous substances that may cause immediate or later serious hazards to the environment and / or human health within or outside the organization is refers to Major Industrial Accidents (Regulation on Prevention of Major Industrial Accidents and Mitigation of Effects [RPMAME], 2013: Article 5). Today, the companies that are continuing the process with hazardous materials (dangerous goods) are not aware of the risks that may arise from the possibility of the loss, injury, environmental pollution or other harmful consequences arising from the danger (Occupational Health and Safety Risk Assessment Regulation, 2012: article 4). In our country, the technical unit in an organization where hazardous materials are used, processed, produced or stored, and the railway ramp lines, shipyards and filling-unloading berths, platforms, float systems serving the equipment, structures, piping, work equipment and unit required for the operation of this unit, floating or fixed breakwaters, warehouses or similar structures (Regulation on Prevention of Major Industrial Accidents and Mitigation of Impacts [RPMAME], 2013: Article 5) are defined within the scope of legislation and they are included in the scope of the obligations defined in the Chemical Substance Management (CSM) process. In our country's legislation, LCS is associated by 3 authorities with the risks that may arise, the risks that are not born and the related ones. Although occupational health and safety (OHS) is handled by occupational safety experts in risk analysis, the class of the main chemical, reaction characteristics, transport, handling and storage conditions are handled by the Dangerous Goods Safety Advisor (DGSA) and a possible danger of this substance In accordance with the em Directive Regarding the Control of Major Accident Hazards Risks Including Hazardous Substances ıy (SEVESO), the preparation of the notification and the preparation of the safety report by the Environmental Engineers reveals that there is no one-hand management and standard applied in the LCS in our country.“The European Agreement on the International Carriage of Dangerous Goods by Road (ADR)”is an interstate agreement and there is no general executive authority. In practice, motorway inspections are carried out by the contracting countries and legal action is taken by the national authorities against the perpetrators in case of a violation of the rules. ADR itself does not impose any penalties. During the publication (01.01.2017) the parties to the agreement are: Albania, Andorra, Austria, Azerbaijan, Belarus, Belgium, Bosnia and Herzegovina, Bulgaria, Croatia, Cyprus, Czech Republic, Denmark, Estonia, Finland, France, Germany, Greece, Hungary, Iceland, Ireland, Italy, Kazakhstan, Latvia, Liechtenstein, Lithuania, Luxembourg, Malta, Montenegro, Morocco, Netherlands, Norway, Poland, Portugal, Republic of Moldova, Romania, Russian Federation, Serbia, Slovakia, Slovenia, Spain, Sweden, Switzerland, Tajikistan, the former Yugoslav Republic of Macedonia, Tunisia, Turkey, Ukraine, United Kingdom. (European Agreement on the Carriage of Dangerous Goods on International Roads ADR, 2010: page vi). ADR applies to transport activities in the territory of at least two of the Contracting Parties referred to above. Furthermore, it should be kept in mind that in the interest of uniformity and free trade within the European Union (EU), ADR's Annexes A and B are also accepted by EU member states as a basis for“the legislation of carriage of dangerous goods by road on their own land or between each other”. (Directive 2008/68 / EC of the European Parliament and of the Council of 24 September 2008 on domestic carriage of dangerous goods as amended) Some non-EU countries have also adopted ADR's Annexes A and B as the basis for their national legislation. (ADR, 2010: page vi). Businesses operate in the management of risks caused by chemical substances without relying on any method or applying their own methods. The aim of this thesis is also to raise awareness of the fact that there is no effective and defined LCS system especially for industrial facilities in our country. Establishment of LCS systems in businesses; plays a guiding role in ensuring the necessary legal requirements for operating (business) obligations in controlling chemicals. In this thesis, a brief description of these issues was made through the national literature and an analysis of the legislation was made and a practice sample was presented in the local literature.
Benzer Tezler
- Dünyada ve Türkiye'de petrol sektöründe yeşil yönetim Türkiye için bir model önerisi
Green management in the crude oil sector in the world and Türkiye a model for Türkiye
ÖZGE KOÇMAN
- Calculation of the carbon footprint of valex vegetable tannin product used as an alternative chemical in the tanning process in the leather industry and reduction proposals
Derı̇ sektöründe tabaklama ı̇şlemı̇nde alternatı̇f kı̇myasal olarak kullanılan valeks bı̇tkı̇sel tanen ürününün karbon ayak ı̇zı̇nı̇n hesaplanması ve azaltım önerı̇lerı̇
SERDAR YAŞAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYRETTİN GÜÇLÜ İNSEL
- Model olarak alınan bir kimyasal tanker gemisine SEVESO II direktifinin uygulanması
Application of SEVESO II directive received as a model chemical tanker vessel
TAYLAN GÜLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Denizcilikİstanbul Teknik ÜniversitesiDeniz Ulaştırma Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ELİF BAL BEŞİKÇİ
- Bulanık doğrusal programlama ile feldspat karışım optimizasyonu
Feldspat blending optimization with fuzzy linear programming
İREM ÇELEBİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZGÜR KABAK