Bursa-Keles ilçesi Gelemiç kırsal yerleşmesi geleneksel mimari dokusunun incelenmesi ve koruma amaçlı değerlendirilmesi
Investigation of the traditional architecture of Bursa-Keles district Gelemic rural settlement and evaluation of protection purpose
- Tez No: 542822
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ TÜLAY ÇOBANCAOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 321
Özet
Gelemiç yerleşimi Bursa ili kırsalında Keles ilçesine bağlı, bulunduğu kırsal dokunun sosyo-ekonomik, kültürel özellikleri ile mimari doku ve peyzaj değerlerini yansıtan, günümüze kadar varlığını sürdürebilmiş nadir yerleşimlerinden biridir. Gelemiç yerleşiminin mevcut özellikleri ile kültürel miras değeri taşıdığı ve bu değerin bize kalan emanetlerinin gelecek nesillere de ışık tutması gerekliliği çok açıktır. Bu bilinç ve amaç ile başlanan çalışmada, yerleşim ile ilgili birçok fiziksel ve kuramsal durum değerlendirmeleri yapılmıştır. Fiziksel değerlendirmeler; yerinde tespit, mekânsal inceleme çalışmaları, ölçümler ve fotoğraflamalar sonucu elde edilen veriler üzerinden değerlendirilmiştir. Kuramsal değerlendirmeler ise literatür araştırmaları, ulusal ve uluslararası mevcut projeler üzerinden çalışılarak ortaya konmuştur. Yerleşimde sosyal, fiziksel ve ekonomik şartları iyileştirip, yaşam kalitesini artırırken; sosyal ve fiziksel mekânın özgün kalitelerinin korunması sağlanmalıdır. Sorun ve mevcut potansiyellere, koruma ilke ve kararları doğrultusunda uygulanabilir çözümler getirilmeye çalışılmalıdır. Birinci bölümde; çalışmanın amacı ve yöntemi belirlenmiştir. İkinci bölümde; öncelikle Keles ilçesi kırsal yerleşimlerinin coğrafi, fiziksel ve tarihsel özellikleri mevcut kitap, yörede yapılan yüzey araştırması ve envanter çalışmalarından faydalanılarak incelenmiş ve yöresel konut mimarisinin içinde bulunduğu çevre yapısı ortaya konmuştur. Üçüncü bölümde; Gelemiç yerleşim dokusu ve konut mimarisi ayrıntılı olarak çözümlenmiştir. Aynı şekilde yerleşmenin coğrafi özellikleri, tarihsel gelişimi, sosyal ve ekonomik durumu ile demografik özellikleri incelenmiştir. Gelemiç geleneksel yerleşim dokusunun fiziksel özellikleri kentsel ve yapı ölçeğinde olmak üzere iki ana başlık altında değerlendirilmiş, yapılan analiz çalışmaları sunulmuştur. Dokuyu oluşturan yapı türleri incelenmiş, geleneksel konut mimarisinin konum-plan, plan-cephe, yapım sistemi, yapı elemanları ve malzeme özellikleri açısından çözümlemesi yapılmıştır. Bölümün sonunda, yerleşimde tespit edilen tüm sivil mimarlık örneği yapıların hazırlanan envanter fişleri ve analiz haritaları sunulmuştur. Dördüncü bölümde; Gelemiç yöresel konut mimarisinin koruma sorunları, konutların bozulma sebepleri ve türlerine bağlı olarak ortaya konmuştur. Ortaya çıkan biçimsel bozulma türleri, plan düzeninde, cephe düzeninde ve yapım sisteminde meydana gelen bozulmalar olarak çözümlenmiştir. Beşinci bölümde; Ülkemizde ve yurtdışında kırsal kalkındırma ve koruma sorunlarının birbiri ile olan etkileşimi bağlamında yapılan çalışmalar ve projeler araştırılmıştır. Araştırma sonuçları doğrultusunda, Gelemiç geleneksel yerleşim dokusunun korunması için yasal-örgütsel, kültürel-eğitimsel ve sosyo-ekonomik açıdan öneriler getirilmiş, kent ölçeğinde ve yapı ölçeğinde çözümler sunulmuştur. Yerleşim dokusu içerisindeki yapılardan özellikle seçilmiş nitelikli olanlarına tek yapı ölçeğinde plan, cephe, yapım sistemi ve malzemelerine yönelik çözümler önerilmiştir. Çalışmanın konusu Bursa kırsal yerleşimlerinden biri olan Keles ilçesi ve Gelemiç yerleşimi ile sınırlı olsa da, çalışma modeli ve envanter çalışmalarının, Gelemiç ile aynı coğrafi, ekonomik, fiziksel ve sosyal özellikler taşıyan diğer geleneksel-kırsal yerleşim birimlerine örnek teşkil etmesi temenni edilmektedir. Sunulan koruma ve geliştirme yöntemlerinin kırsal alanlar hakkında yapılacak çalışmalar için yardımcı olacağı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Gelemiç is one of rare settlements of Keles district in the province of Bursa that reflects the socio-economic and cultural characteristics as well the architectural texture and landscape values of a rural setting. It is very clear that on one hand Gelemiç settlement highlights the existing properties and cultural heritage value. On the other hand, it also indicates that the surviving structures of historical value should shed light on the future generations. This thesis work developed analyses based on theoretical as well practical perspective. Physical analysis comprised of field survey, spatial examination studies, measurements and photographs examination based on the collected data. Theoretical analysis was developed by investigating academic literature and projects of national and international scope. While improving the social, physical and economic conditions to enhance the quality of life in the settlement; it is also important to preserve the indigenous conditions. The report is divided into chapters. The first chapter discusses the purpose and method the thesis work was executed. The second chapter discusses the geographical, physical and historical features of the rural settlements of Keles district. The settlements were investigated using existing data, local survey, inventory studies and the environmental structure of the local residential architecture. The third chapter analyzes the Gelemiç settlement texture and housing architecture in detail. It also sheds light on the geographic and demographic characteristics, historical development and social and economic status of the settlement. The physical properties of Gelemiç traditional texture was evaluated under two main headings: urban and building scale. The structure of the texture was examined in terms of location-plan, facade-plan, construction system, structural elements and material properties of the traditional housing architecture. At the end of the chapter, inventory forms and analysis of all civil architecture samples identified in the settlement were presented. Fourth chapter discusses the conservation problems of Gelemiç local housing architecture based on the causes and types of deterioration of the houses. Beside, the types of formal deteriorations are analyzed in plan layout, facade layout and construction system. In the fifth chapter, studies and projects in context of interaction between rural development and conservation problems in Turkey and abroad have been investigated. In line with the results of the study, the legal-organizational, cultural-educational and socio-economic proposals were introduced for the preservation of traditional Gelemiç settlement. Solutions were presented in urban and building scale. Ideas for the plan, facade, construction system and materials have been proposed for structures selected from the settlement. Although the scope of study is limited to the settlement of Keles and Gelemiç, some of Bursa's rural settlements, it is expected that the study model and inventory studies will serve as an example for other traditional-rural settlements with the same geographical, economic, physical and social features as Gelemiç. Preservation and development methods would help further studies of rural areas.
Benzer Tezler
- Bursa- Keles ilçesi Kıranışıklar köyü halk edebiyatı ve folklor ürünlerinin incelenmesi
A study of folk literature and folklore works from the district of Bursa- Keles Kıranışıklar village
EZGİ ŞAHİN SEVDİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Halk Bilimi (Folklor)Uludağ ÜniversitesiHalk Bilimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜLYA TAŞ
- Bursa Keles yöresi geleneksel kadın oyunları ve oyunlara eşlik eden bakır türküleri
Bursa Keles region traditional women's dances and accompanying copper folk songs
İLHAN SEFİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Halk Bilimi (Folklor)İstanbul Okan ÜniversitesiMüzik Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. HALE YAMANER OKDAN
- Keles ilçesi Küçükkovacık mahallesi geçiş dönemleri
Keles district Küçükkovacik neighborhood transitional periods
ESRA MERAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Halk Bilimi (Folklor)Bursa Uludağ ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜLYA TAŞ
- Bursa ili Keles ilçesi geleneksel giyim kuşam özellikleri ve turistik bebekler
Traditional clothes' features and touristic dolls of the district Keles in the province Bursa
SEVGİ ÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
El SanatlarıAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiEl Sanatları Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ LALE ÖZDER
- Bursa ili Keles ilçesi geleneksel kadın giyim kuşam özellikleri
Characteri̇sti̇cs of tradi̇ti̇onal womenswear i̇n the town of Keles i̇n Bursa
PERİHAN KARAKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Giyim EndüstrisiGazi ÜniversitesiGiyim Endüstrisi ve Giyim Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA ÖZTÜRK