TUSAGA-aktif noktalarında renkli gürültülerden arındırılmış hız bileşenlerinin belirlenmesi
Determination of velocity components cleared from coloured noises at TUSAGA-active points
- Tez No: 543929
- Danışmanlar: PROF. DR. CEVAT İNAL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Jeodezi ve Fotogrametri, Geodesy and Photogrammetry
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Harita Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 179
Özet
Günümüzde nokta konumları GNSS teknikleri ile belirli bir referans epoğunda seçilen referans noktalarına dayalı olarak belirlenebilmektedir. Bu yöntemle belirlenen nokta koordinatları kullanılarak uygun modellerle nokta koordinatlarının zamanla değişimleri (hızları) de seçilen bir referans epoğunda hesaplanabilmektedir. Nokta hızlarının belirlenmesinde dikkat edilmesi gereken önemli hususlar GNSS ölçülerini etkileyen hataların ve GNSS sinyallerinde var olduğu bilinen gürültülerin (noise) ortadan kaldırılmasıdır. GNSS ölçülerini etkileyen hatalar uygun yöntemlerle ölçü sırasında/sonrasında ortadan kaldırılabilmesine rağmen GNSS sinyallerinde var olduğu bilinen gürültülerin ise zaman serileri yardımıyla belirlenmesi ve veriden arındırılması gerekmektedir. GNSS sinyallerindeki gürültü bileşenleri veriden arındırıldıktan sonra daha gerçekçi nokta hızları hesaplanabilmektedir. Gerçekleştirilen çalışmada, 1 / 250 000 ölçekli 9 adet paftanın kapladığı İç Anadolu bölgesi test bölgesi olarak seçilmiştir. Bu bölgede bulunan TUSAGA-Aktif istasyonlarının ham verileri 2009-2015 yılları arasında eşit aralıklı olarak (her haftadan bir gün ) temin edilmiştir. Temin edilen veriler Bernese v5.2 Bilimsel GNSS yazılı ile değerlendirilmiştir. Değerlendirme sonucunda bu istasyonların 2005.00 ölçü epoğunda koordinat ve hızları elde edilmiştir. Daha sonra her bir güne ait değerlendirme sonucu elde edilen koordinatlar zaman serileri ile incelenmiş ve CATS yazılımı ile birlikte bu istasyonların her üç koordinat bileşeni içinde gürültü analizi gerçekleştirilmiştir. Gürültü analizinin gerçekleştirilmesinde beyaz gürültü (WN), beyaz gürültü ile flicker gürültü (WN+FN) ve beyaz gürültü ile random walk gürültünün (WN+RWN) etkileri araştırılmıştır. Koordinat bileşenleri için gürültü yoğunluklarına bakıldığında ve tüm istasyonlar dikkate alındığında; kuzey bileşeninin sadece beyaz gürültü ile yüklü olmadığı, noktaların ~%59.1'inin WN+ FN ile ve ~%40.9'unun ise WN + RWN ile yüklü olduğu, doğu bileşeninin ise %4.5' inin sadece WN ile yüklü olduğu, ~%40.9'unun WN+ FN ile ve %54.6'sının ise WN + RWN ile yüklü olduğu, düşey bileşenin sadece beyaz gürültü ile yüklü olmadığı, ~%86.4'ünün WN +FN ile, ~%13.6' sının ise WN+ RWN ile yüklü olduğu belirlenmiştir. Benzer şekilde gürültü genlikleri incelendiğinde, WN için; kuzey bileşeninde12.92 mm – 1.25 mm, doğu bileşeninde 9.82 mm – 1.31 mm, yükseklik bileşeninde ise 9.90 mm – 3.07 mm arasında, WN+FN için; kuzey bileşeninde 11.23 mm - 1.47 mm, doğu bileşeninde 8.97 mm -2.00 mm, yükseklik bileşeninde ise 13.27 mm -4.28 mm, WN+RWN içinde; kuzey bileşeninde 16.45 mm -1.20 mm, doğu bileşeninde 15.98 mm -1.07 mm, yükseklik bileşeninde ise 9.63 mm -1.55 mm arasında değiştiği belirlenmiştir. Ortalama hataların ise; WN de; kuzey bileşeni için ±0.5053 mm - ±0.0588 mm, doğu bileşeni için, ±0.3830 mm - ±0.0612 mm, yükseklik bileşeni için, ±0.4862 mm - ±0.1585 mm, WN+FN'de; kuzey bileşeni için ±5.3900 mm- ±0.2755 mm, doğu bileşeni için, ±2.8502 mm - ±0.2154 mm, yükseklik bileşeni için, ±2.2937 mm - ±0.9997 mm, WN+ RWN'de ise; kuzey bileşeni için ±0.7460 mm - ±0.2721 mm, doğu bileşeni için, ±1.1385 mm - ±0.3162 mm, yükseklik bileşeni için, ±2.4496 mm - ±0.5594 mm arasında değiştiği görülmüş ve yükseklik bileşeninin diğer bileşenlerden daha yüksek ortalama hataya sahip olduğu belirlenmiştir. Gürültüden arındırılmış ve arındırılmamış hızlar arasındaki farkların X bileşeninde ±0.3 mm, Y bileşeni için -0.4 mm - 0.1 mm, Z koordinat bileşeni için ±0.2 mm arasında değiştiği görülmüştür. Ayrıca, kullanılan TUSAGA-Aktif istasyonları enlem, boylam ve elipsoidal yüksekliklere göre gruplara ayrılarak, her üç koordinat bileşeni için en uygun gürültü modelinin enlem, boylam ve elipsoidal yüksekliklerle olan ilişkileri ortaya konulmuştur. İstasyonlarda en uygun gürültü modelinin enlem, boylam ve elipsoidal yükseklikle bir ilişkisinin olmadığı sonucuna varılmıştır.
Özet (Çeviri)
Nowadays, point positions can be determined based on the reference points selected at a specific reference epoch with GNSS techniques. By using the point coordinates determined by this method, the changes (velocities) of the point coordinates with the appropriate models can also be calculated in a selected reference epoch. The important points to be considered in determining the point velocities are eliminating the errors affecting the GNSS measurements and the noise known to exist in GNSS signals. Although the errors affecting GNSS measurements can be eliminated by appropriate methods during / after measurement, the known noises in GNSS signals should be determined by time series and they should be removed from the data. After noise components were removed from GNSS signals, more accurate velocities can be calculated. In the study, the Central Anatolia region, covered by 9 maps of which scales are 1/250 000 is selected test region. The RINEX data of the TNGPN-Active stations in this region were obtained equally between 2009-2015 (one day every week). The obtained data were processed using Bernese v5.2 Scientific GNSS software. At the end of the process, the coordinates and velocities of these stations were obtained at the 2005.00 reference epoch. Then, the obtained coordinates corresponding to eeach day were examined with times series and the noise analysis was performed for all coordinate components of these stations using CATS software. At noise analyses, the effects of white noise (WN), white noise +flicker noise (WN + FN) and white noise+ random walk noise (WN + RWN) were investigated. When the magnitudes of noise for all stations were examined for all coordinates components, it was determined that; the north component is not only loaded with white noise, ~ 59.1% of the points is loaded with WN+FN and ~ 40.9% is loaded with WN+RWN; 4.5% of the east component is loaded only with WN, 40.9% is loaded with WN+FN and 54.6% is loaded with WN+RWN; the up component is not only loaded with white noise, 86.4% is loaded with WN+FN and 13.6% is loaded with WN+RWN. Similarly, when the amplitudes of the noise are examined, it is seen that; the amplitudes range from 2.92 mm to 1.25 mm at north, 9.82 mm – 1.31 mm at east, 9.90 mm – 3.07 mm at up component for WN; the amplitudes are between 11.23 mm – 1.47 mm at north, 8.97 mm – 2.00 mm at east and 13.27 mm – 4.28 mm at up component for WN+FN; they range from 16.45 mm to 1.20 mm at north, 15.98 mm – 1.07 mm at east, 9.63 mm – 1.55 mm at up component for WN+RWN. When the root mean squares were examined, it is seen that; the rms errors of WN range ±0.5053 mm - ±0.0588 mm, ±0.3830 mm - ±0.0612 mm and ±0.4862 mm - ±0.1585 mm corresponding to north, east and up components, respectively. The rms errors corresponding to WN+FN are between ±5.3900 mm - ±0.2755 mm for north, ±2.8502 mm - ±0.2154 mm for east and ±2.2937 mm - ±0.9997 mm for up components. The rms errors of WN+RWN range ±0.7460 mm - ±0.2721 mm, ±1.1385 mm - ±0.3162 mm and ±2.4496 mm - ±0.5594 mm correspondign to north, east and up components, respectively. When the differences between noise-loaded velocities and noise-removed velocities are determined ±0.3 mm for X, -0.4 - 0.1 mm for Y and ±0.2 mm for Z coordinates. In addition, the using TNGPN-Active stations were divided into groups according to their latitude, longitude and ellipsoidal heights, and the relations of the most suitable noise model for all three coordinate components were investigated. According to the results, it was concluded that the most suitable noise model in the stations has no relation with latitude, longitude and ellipsoidal height.
Benzer Tezler
- 23 Ekim 2011 Van depreminin yakın alan deprem anı deformasyonlarının GPS ile belirlenmesi
The investigation of the near field co-seismic deformations induced from the October 23, 2011 Van earthquake with geodetic techniques
ALPAY ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Jeodezi ve FotogrametriYıldız Teknik ÜniversitesiHarita Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. UĞUR DOĞAN
- Datça grabeni ve çevresinin güncel hız alanının GNSS verileri ile belirlenmesi
Determination of current velocity fields on Datça graben and its vicinity using GNSS measurements
FATİH UYSAL
Doktora
Türkçe
2023
Jeodezi ve FotogrametriKonya Teknik ÜniversitesiHarita Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EKREM TUŞAT
- Kuzeydoğu Akdeniz bölgesindeki diri fayların kinematiğinin GPS gözlemleri ve elastik yarı uzaysal yer değiştirme modeli ile belirlenmesi
Determination of the kinematics of active faults in the Northeastern Mediterranean region by GPS observations and elastic half-space dislocation model
ALİ ÖZKAN
Doktora
Türkçe
2021
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HASAN HAKAN YAVAŞOĞLU
- Krip eden fayların GPS ölçüleriyle izlenmesi: İzmit ve Hazar gölü - Palu fayından örnekler
Monitoring creeping faults with GPS measurements: The case studies of the İzmit and Hazar lake - Palu faults
SEDA ÖZARPACI
Doktora
Türkçe
2020
Jeodezi ve FotogrametriYıldız Teknik ÜniversitesiHarita Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. UĞUR DOĞAN
PROF. DR. SEMİH ERGİNTAV
- Gümüşhane – Trabzon hattı boyunca yerkabuğu hareketlerinin GNSS verileri ile izlenmesi
Determining the current tectonic movements during the line Gumushane-Trabzon with GNSS datas
FIRAT ALTINTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Jeodezi ve FotogrametriGümüşhane ÜniversitesiHarita Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TEMEL BAYRAK