Bir müfessirin hadisçiliği: Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır örneği
Being Muhaddith of a mufassir: Sample case of Muhammed Hamdi Yazır
- Tez No: 547781
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NECMEDDİN ŞEKER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 180
Özet
Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır, Osmanlı Devleti'nin son döneminde hem şer'î ilimler kapsamına giren tefsir, hadis, fıkıh, kelâm ve tasavvuf gibi dini ilimler sahasında hem de aklî ilimler kapsamına giren felsefî ilimlerde temayüz etmiş bir âlimdir. Elmalılı hakkında birçok ilim dalında araştırma yapıldığı gibi onun hadisçiliği üzerine de araştırmalar yapılmış ve bu araştırmalarda konuyla ilgili daha kapsamlı çalışmaların gerekli olduğu belirtilmiştir. Bu araştırmada Elmalılı'nın hadisçiliği, tefsir alanında yazmış olduğu Hak Dini Kur'ân Dili isimli eseri merkeze alınarak etraflıca ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu çalışma; giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında tez konusunun amacı ve önemi, iddia ve varsayımlar, kapsam ve sınırlar, yöntem ve ilgili literatür başlıkları altında tezin genel bir çerçevesi çizilmiştir. Birinci bölümde;“Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır'ın Hayatı, İlmî Kişiliği ve Eserleri”ana başlığı altında Elmalılı'nın hayatı ve ailesi, doğumu, eğitimi, hocaları ve ilmî kişiliği, yaşadığı siyasi iklim ve siyasetçiliği, hakkında söylenenler, makaleleri, basılmış ve günümüze ulaşmamış eserleri, tercümeleri, TBMM tarafından kendisine tefsir yazma görevinin verilmesi, tefsirinin metodu, tefsirin yazımı ve basılması Hak Dini Kur'ân Dili ile aynı dönem ve coğrafyada te'lîf edilen diğer tefsirler, Elmalılı tefsîrinin tenkit edilen yönleri ve müellifin hayatı üzerine yapılmış çalışmalar ortaya konulmuştur. İkinci bölümde;“Hak Dini Kur'ân Dili'nin Kaynakları, Hadislere Yaklaşımı ve Rivâyet Metodu”ana başlığı altında; Elmalılı'nın sıkça müracaat ettiği kaynaklarla onun hem diğer ilimler sahasında hem de hadisleri nakletmede esas aldığı ve yararlandığı kaynaklar üzerinde durulmuştur. Daha sonra Elmalılı'nın hadislere yaklaşımı, mütevatir, meşhur ve haber-i vahid hakkındaki görüşleri üzerinde tespitler yapılmıştır. Bu bölümde ayrıca Elmalılı'nın hadis rivâyetinde kullandığı atıf sistemi, biçim ve yöntem açısından ele alınmıştır. Üçüncü bölümde;“Elmalılı'nın Tefsirinde Hadisleri Kullanım Biçimi ve Yorumlama Yöntemi”ana başlığı altında, sadece Arapçasını verdiği hadisler, sadece anlamını verdiği hadisler, hem Arapçasını hem de anlamını verdiği hadisler, hadisin tamamını değil sadece bir kelimesini veya bir kısmını nakletmesi, hadisi nakletmeyip hadise işaret etmesi, âyetlerin tefsirinde hadis kullanımı, âyette geçen bazı kelimeleri açıklamada hadis kullanımı, sebeb-i nüzûlde hadis kullanımı, sûre ve âyetlerin fazileti konusunda hadis kullanımı, senetli ve senetsiz hadis kullanımı, garip kelimeleri açıklaması, sebebi vürûdlara yer vermesi, ahkâm hadislerini kullanması, hadislerden hüküm çıkarması, tekrar edilen hadisler, hadisler hakkında hadis imamlarının değerlendirmelerine atıfta bulunması, meçhul rivâyetlere yer vermesi, hadis olarak belirttiği bazı lafızlar, mevzû haberleri kullanması, kaynağını belirttiği ve belirtmediği nakiller gibi konular incelenmiştir. Yapılan araştırmada; Elmalılı'nın tefsirinde kullandığı hadislerin bir kısmını hadis kaynaklarından, çoğunu ise tefsir kaynaklarından naklettiği tespit edilmiştir. Nakledilen bu rivâyetlerin bir kısmı temel hadis kaynaklarında yer almasına rağmen bazı rivâyetlerin hadis kaynaklarında yer almadığı, bir kısmının da mevzû haber sayılabilecek nakiller olduğu ortaya çıkarılmıştır. Elmalılı'nın tefsirindeki nakillerden yararlanma yönteminin hem kendi usûlü olduğu hem de onun tefsirini yazarken esas aldığı tefsir kaynaklarında benimsenen bir yöntem olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır is a scholar who made studies in the field of religious sciences such as tafsir, hadith, fiqh, kalam and sufism, both in philosophical sciences within the scope of mental sciences in last period of Ottoman Empire. As well as researches have been carried out in many fields of research about Elmali, his research on hadithism has been carried out and it is stated that more extensive studies are required in these studies. In this research, it is tried to reveal Elmalılı's hadithism and his work named“Hak Dini Kuran Dili”which was written in the field of tafsir. This work consists of the introduction and also three parts. In the introduction, the aim and importance of the subject, claims and assumptions, scope and boundaries, method and related literature under the headings is drawn a general framework of the thesis. In the first chapter;“Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır's Life, Scientific Personality and Works”under the main title; Elmalılı's life and his family, birth, education, teachers and scientific personality, political climate and politic, what is said about his articles, articles, and works that have not reached to the present day, translations, giving the task of writing the exegesis by the Grand National Assembly of Turkey (TBMM), the method of exegesis, writing and the interpretation of commentary, Studies on the life of the author and other aspects of the Qur'an in the same period and geography, the criticized aspects of the Qur'anic commentary and the life of the author. In the second chapter; Right under the heading of“Sources of Religious Quran Language, Elmalili's Approach to Hadith and Method of Narration”; The sources that Elmalılı has frequently applied to have been focused on the sources he took as basis and benefited from in the other sciences field as well as in the transfer of the hadiths. Later on, Elmalılı's approach to the hadiths, his views on mutavatir, famous and habar al-Wahid were made. In this section, the citation system, which Elmalılı's used in the hadith narration, is discussed in terms of form and method. In the third chapter, the method of using Hadiths and interpretation method in Elmalılı's commentary, the hadiths that they only give the Arabic language, the hadiths, and the hadiths that give its meaning, the whole of the hadith, not just a word or a part of it, the hadith not conveying the sign of the event, the Hadith use in the commentary of the verses, the use of hadith to explain some words in verse, the use of hadith, the use of hadith on the virtue of verses, the use of hadith and deed, the explanation of strange words, the use of ahadith hadiths, the use of hadiths, the deduction of hadiths, repeated hadiths, the hadiths about the evaluations of hadith imams, to give place to the unknown narrations, as some of the hadiths stated in the hadiths, using the verse hadiths, as stated and stated sources, subjects were examined. In the research, it is determined that some of the hadiths used by Elmalılı in his commentaries refer to the hadith sources and most of them refer to the sources of exegesis. Although some of these narrated stories were included in the main sources of hadith, we found that some narrations were not included in the hadith sources, and some of them were transcripts that could be considered as hadith. It is concluded that Elmalılı's method of benefiting from these transfers is a method adopted in the tafsir sources which he takes as basis in both his own perspective and his interpretation.
Benzer Tezler
- Tâbiûn dönemi tefsiri ve Medineli müfessirler
Tafsīr of Tābi'ūn period and Medina mufassirs
CEYDA GÜRMAN
- Es-Saʻlebî'nin el-Keşf ve'l-Beyân adlı tefsirindeki hadislerin değerlendirilmesi (Bakara suresi özelinde)
Başlık çevirisi yok
ABDURRAHMAN YAŞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinKarabük ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YAKUP KOÇYİĞİT
- Sühreverdî'nin Hadisçiliği ve Avârifu'l-Meârif Adlı Eserindeki Hadislerin Tahric, Tenkid ve değerlendirmesi
Suhrawardî as a Muhaddith, Takhrij, critisizm and assessment of Hadithts in Avârifu'l-Meârif
HACI YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinErzincan Binali Yıldırım ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İBRAHİM TOZLU
- Abdurrezzak ve hadisçiliği
Başlık çevirisi yok
MUSA ÇETİN
Doktora
Türkçe
2000
DinAtatürk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM BAYRAKTAR
- ?Tefsir ilminin? rivayet kaynaklı sorunlarına bir çözüm arayışı: İbn Ke??r'in (774/1373) Tefs?ru'l-Kur'?ni'l-'A??m'i
A quest for a solution to the reports related of ?the science of exegesis?: Ibn Ke??r?s Tefs?ru?l-Kur??ni?l-'A??m
HARUN SAVUT
Doktora
Türkçe
2012
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET AKİF KOÇ