Klasik Türk edebiyatında münazara
Debate (Munazara) in classical Turkish literature
- Tez No: 548298
- Danışmanlar: PROF. DR. FİKRET TURAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Karşılaştırmalı Edebiyat, Türk Dili ve Edebiyatı, Comparative Literature, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 411
Özet
Bu tez, genel olarak, klasik Türk edebiyatı sahasında münazara tarzında kaleme alınmış eserleri konu edinmektedir. Ancak, Osmanlı Devleti'nin son yıllarına kadar, bu geleneğe uygun olarak yazılmış eserler de incelemeye dahil edilmiştir. İlk bölümde konunun teorik çerçevesi çizilmeye çalışılmış, bu bağlamda münazaranın kelime anlamının yanı sıra mantık ve edebiyat bilimlerinde kazandığı anlamlar irdelenmiştir. Münazaranın bir tür mü, yoksa bir tarz mı olduğu konusunun açıklığa kavuşması için de edebî türün mahiyeti tartışılmıştır. İkinci bölümde, münazaranın en eski edebî türlerden biri olduğunu ve Türk edebiyatının bu geleneğe nasıl eklemlendiğini göstermek amacıyla, farklı dil ve edebiyatlarda üretilen münazara metinlerine ışık tutulmuştur. Bu kapsamda antik, Doğu ve Batı edebiyatları üst başlığında Sümer, Akad, Antik Mısır, Antik Yunan, Süryani, İbrani, Arap, İran, Latin, İngiliz, Fransız ve Alman edebiyatlarında görülen münazara örnekleri hakkında bilgi verilmiştir. Üçüncü bölümde Türkçe edebî münazaralar kahramanlarına göre tasnif edildikten sonra her biri kendi içinde kronolojik olarak sıralanmıştır. Eserlerin her biri okunup kahramanların sundukları argümanlar ekseninde özetleri çıkarılmıştır. Her bir kategorinin sonunda ayrı bir başlık altında eserlerin değerlendirmesi yapılmış, haklarında yapılmış çalışmalar varsa onlardan bahsedilmiş ve eserlerin birbirleriyle mukayesesi yapılmıştır. Dördüncü ve son bölümde ise bir önceki bölümden elde edilen veriler ışığında Türk edebiyatına dahil olan münazaraların özellikleri belirlenmiş, çeşitli özelliklerine göre münazaralar sınıflandırılmış, münazara olmadığı halde münazara olduğu söylenen eserler gerekçeleriyle birlikte ayrıca açıklanmıştır. Münazaranın halk edebiyatındaki karşılıklarına da kısaca temas edilerek iki örnek incelenmiştir. Ek olarak müellifi meçhul bir kılıç ile kalem münazarasının çeviriyazımı ve günümüz Türkçesine aktarımı yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
This dissertation examines literary debates in classical Turkish literature produced during the period XI-XIXth centuries. In the first chapter, the theoretical framework of the subject is tried to be drawn. For this purpose, the meaning of the debate/munazara in lexicon as well as in logic and literature is examined. Besides, the problematic of its being genre or form was argued. To shed light on the latter issue, features of the both were explained. In the second chapter, explaining the term“debate/munazara”as one of the oldest literary genres, we discuss how Turkish literature was incorporated into this tradition, and debates in world literatures were illuminated. Within this scope, we examine certain debate works in Sumerian, Akkadian, Ancient Egypt, Greek, Syriac, Hebrew, Arabic, Persian, Latin, English, French and German literatures. In the third chapter, after the classification of Turkish debates by their protagonists, they were put in chronological order. Each of them was analyzed and summarized. At the end of each category, they were comparated. Additionally, studies related to the debate works were explained as much as sources allow. In the last chapter, in the light of the information provided in the previous chapter, the features of Turkish debate works were determined and classified according to various aspects and some texts that were known as a debate but were not so, were identified. Besides, the general features of the debate works in Turkish folk literature was referred to briefly. At the end, I add to the thesis as a sample work, a hitherto unstudied Ottoman Turkish debate text by providing its transcription and modern Turkish translation.
Benzer Tezler
- Klasik Türk edebiyatında müşâ'are geleneği: Rodosçuklu Kömürkayazâde Fennî Divanı ve Hayrabolulu Hasîb Divanı örneği
The tradition of müşâ'are classical Turkish literature: Rodosçuklu Kömürkayazâde Fennî Divanı and Hayrabolulu Hasîb Divanı
KADRİYE HOCAOĞLU ALAGÖZ
Doktora
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıBursa Uludağ ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZLEM ERCAN
- Klasik Türk edebiyatında kahve ve kahve ile ilgili unsurlar
Coffee and coffee-related elements in classical Turkish literature
PINAR TEZGİDER
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Tarihİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BİLAL ALPAYDIN
- Hızrî'nin Tîg ü Kalem adlı münazarasının söz varlığı
Vocabulary of Hizrî's Tîg ü Kalem's debate
HATİCE TEKLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıOsmaniye Korkut Ata ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULLAH DEMİRAL
- Klasik Türk edebiyatı mesnevilerinde antropomorfik unsurlar
Anthropomorphic elements in classical Turkish literature masnavis
FATMA SEYREK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıMersin ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HİLAL NAYİR EKİNCİ
- Alâî'nin Münâzara-i Dervîş ü Ganî'si (inceleme-transkribeli metin-tıpkıbasım)
Münâzara-i Dervîş ü Ganî of Alâî (analysis-transcription-facsimile)
BURHAN CAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NESLİHAN İLKNUR KESKİN