Halk arasında santral sinir sistemi rahatsızlıklarının tedavisinde kullanılan bitkilerin fitokimyasal ve biyolojik etki açısından incelenmesi
Investigation of phytochemical properties and biological effects of the plants used for the treatment of central nervous system disorders in folk medicine
- Tez No: 556308
- Danışmanlar: PROF. DR. ESRA AKKOL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eczacılık ve Farmakoloji, Pharmacy and Pharmacology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Farmakognozi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 228
Özet
Türkiye'de yapılan etnobotanik çalışmalarda, halk arasında santral sinir sistemi rahatsızlıklarına karşı kullanılan pek çok bitki olduğu tespit edilmiştir. Çalışmada, halk arasında bu amaçla kullanıldığı belirlenen Centaurea kurdica Reichardt, Corydalis erdelii Zucc., Lotus corniculatus L. subsp. corniculatus, Melilotus officinalis (L.) Pall., Primula vulgaris Huds. ve Xanthium orientale L. subsp. italicum (Moretti) Greuter bitkilerinin depresyon üzerindeki etkinliklerinin araştırılması amaçlanmıştır. Bu bağlamda, C. kurdica bitkisinin çiçekleri ile dal ve yapraklarından; C. erdelii, M. officinalis ve X. orientale subsp. italicum bitkilerinin yapraklarından; L. corniculatus subsp. corniculatus bitkisinin toprak üstü kısımlarından; P.vulgaris bitkisinin ise rizomlarından halk arasındaki kullanılışları göz önünde bulundurularak öncelikle sulu ekstreler, sonrasında ise sırasıyla n-hekzan, etil asetat (EtOAc) ve metanol (MeOH) ekstreleri hazırlanmıştır. Hazırlanan ekstrelerin etkinlikleri çeşitli in vivo depresyon modelleri kullanılarak değerlendirilmiştir. Uygulanan deney modellerinde, C. kurdica bitkisinin dal ve yapraklarından hazırlanan n-hekzan ekstresi ile çiçeklerinden hazırlanan metanollü ekstrenin yüksek antidepresan aktivite göstermesi nedeniyle, bu bitki üzerinde“Biyolojik Aktivite ile Yönlendirilen Fraksiyonlama (BAYF)”çalışmalarının yürütülmesine karar verilmiştir. Bu doğrultuda, C. kurdica bitkisinin dal ve yapraklarından hazırlanan n-hekzan ekstresi, silika jel kolon kromatografisi ile fraksiyonlanarak 5 ana fraksiyon [Fr. (1-42); Fr. (43-78); Fr. (79-105); Fr. (106-139); Fr. (140-183)] elde edilmiştir. Elde edilen fraksiyonlardan Fr. (43-78) ve Fr. (140-183)'ün, kullanılan depresyon modellerinde önemli derecede aktivite gösterdiği tespit edilmiştir. Bu fraksiyonlar üzerinde yapılan izolasyon çalışmalarında Fr. (43-78)'den β-sitosterol ve stigmasterolden oluşan bir karışım ile β-amirin, Fr. (140-183)'den ise kostunolit izole edilmiştir. Biyolojik aktivite çalışmalarında aktif çıkan bir diğer ekstre olan ve C. kurdica bitkisinin çiçeklerinden hazırlanan MeOH ekstresi ise RP-18 silika jel kolon kullanılmak suretiyle vakum sıvı kromatografisine tatbik edilmiş ve [Fr. (1-4); Fr. (5-8); Fr. (9-23); Fr. (24-28)] olmak üzere 4 ana fraksiyon elde edilmiştir. Elde edilen fraksiyonlardan Fr. (9-23)'ün kullanılan depresyon modellerinde önemli derecede aktivite göstermesi nedeniyle, bu fraksiyon üzerinde yapılan izolasyon çalışmalarında kersitrin, izokersetin ve naringenin-7-O-glukopiranozit izole edilmiştir. Sonuç olarak, C. kurdica bitkisinin depresyona karşı gösterdiği aktivitenin içerdiği sterol, flavonoit ve terpen türevi bileşiklerden kaynaklanıyor olabileceği belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler : Etnobotanik, Asteraceae, Centaurea kurdica, Depresyon, Flavonoit, Sterol, Seskiterpen lakton
Özet (Çeviri)
In ethnobotanical studies conducted in Turkey, it was determined that there are numerous plants used for the treatment of central nervous system disorders among the people. The present study aimed to investigate the antidepressant efficacy of several plants which are used for central nervous system disorders among the people such as Centaurea kurdica Reichardt, Corydalis erdelii Zucc., Lotus corniculatus L. subsp. corniculatus, Melilotus officinalis (L.) Pall., Primula vulgaris Huds. and Xanthium orientale L. subsp. italicum (Moretti) Greuter. In this context, taking into account the use of plants among the population, firstly the aqueous extracts and then n-hexane, ethyl acetate (EtOAc) and methanol (MeOH) extracts were prepared from the branches, leaves and flowers of C. kurdica, leaves of C. erdelii, M. officinalis and X. orientale subsp. italicum, aerial parts of L. corniculatus subsp. corniculatus and rhizomes of P.vulgaris, successively. The efficacy of the prepared extracts were evaluated using several in vivo models of depression. As the n-hexane extract prepared from the branches and leaves and the methanolic extract prepared from the flowers of C. kurdica showed high antidepressant activity in depression models, it was decided to conduct bioactivity guided fractionation technique on C. kurdica. In this respect, the n-hexane extract was fractionated by silica gel column chromatography to yield 5 main fractions [Fr. (1-42); Fr. (43-78); Fr. (79-105); Fr. (106-139); Fr. (140-183)]. Fr. (43-78) and Fr. (140-183) showed significant activity in the used depression models. According to isolation studies on these fractions, β-amyrin and the mixture of β-sitosterol and stigmasterol were isolated from Fr. (43-78) and costunolide was isolated from Fr. (140-183). The MeOH extract was applied to the vacuum liquid chromatography by using RP-18 silica gel column fractionation was performed to obtain four main fractions [Fr. (1-4); Fr. (5-8); Fr. (9-23); Fr. (24-28)]. Fr. (9-23) showed significant antidepressant activity in the used models. During the isolation studies on this fraction quercitrin, isoquercetin and naringenin-7-O- glucopyranoside were obtained. Consequently, the efficacy of C. kurdica against depression could be due to its sterol, flavonoid and terpene derivative compounds. Key Words : Ethnobotany, Asteraceae, Centaurea kurdica, Depression, Flavonoid, Sterol, Sesquiterpene lactone
Benzer Tezler
- Lavandula stoechas L. subsp. stoechas üzerinde biyolojik aktivite rehberli çalışmalar
Bioactivity-guided studies on Lavandula stoechas L. subsp. stoechas
SÜMEYYE AYHAN
Doktora
Türkçe
2023
Eczacılık ve FarmakolojiHacettepe ÜniversitesiFarmakognozi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE UZ
- Eczane ve aktarlarda satılan lavanta çiçeği örnekleri üzerinde farmakope çalışmaları
Pharmacopoeia studies on flores lavandulae sold in pharmacies and herbalists
BANU ÇİÇEK DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eczacılık ve Farmakolojiİstanbul ÜniversitesiFarmakognozi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÇAĞLAYAN GÜRER
- Türkiye'de yetişen bazı Stachys l. ve Teucrıum l. taksonları üzerinde farmakognozik araştırmalar
Pharmacognostical investigations on some Stachys l. and Teucrium l. taxa growing in Turkey
HEDİYE KAMURAN İLERİ ÖZLER
Doktora
Türkçe
2024
Eczacılık ve FarmakolojiAnkara ÜniversitesiFarmakognozi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYRİYE GÜLÇİN SALTAN İŞCAN
- Hypericum perforatum fraksiyonlarının hepatoprotektif etkisinin araştırılması
Başlık çevirisi yok
TUBA HEREKMAN DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
1996
Eczacılık ve FarmakolojiAnadolu ÜniversitesiFarmakoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUSUF ÖZTÜRK
- Gentiana Lutea subsp. Symphyandra (Murb.) Hayek iridoitleri
Başlık çevirisi yok
NİLGÜN ÖZTÜRK
Doktora
Türkçe
1997
Eczacılık ve FarmakolojiAnadolu ÜniversitesiFarmakognozi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. K. HÜSNÜ CAN BAŞER