Bir yeraltı kaya tuzu madenindeki toz maruziyet risklerinin değerlendirilmesi
Evaluation of dust exposure risks in an underground rock salt mine
- Tez No: 556498
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ TAHSİN AYKAN KEPEKLİ, PROF. DR. MEHMET ÜNAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Sağlığı, Maden Mühendisliği ve Madencilik, Public Health, Mining Engineering and Mining
- Anahtar Kelimeler: Maden, kaya tuzu, toz maruziyeti, risk değerlendirme, Mine, salt rock, dust exposure, risk assessment
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İş Sağlığı ve Güvenliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 115
Özet
Bir Yeraltı Kaya Tuzu Madenindeki Toz Maruziyet Risklerinin Değerlendirilmesi, T.C. İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İş Sağlığı ve Güvenliği Bölümü. Kaya tuzu, tuzlu suların buharlaşması neticesinde oluşan evaporitik bir kayaçtır. Kaya tuzu ile beraber kuvars, kil minerallerinden oluşan yan kayaç varlığı da söz konusudur. Tüm bu kayaçların madencilik faaliyetleri (üretim, nakliye vb) sırasında akciğer rahatsızlıklarına sebep olabilecek mineral tozları havalanmaktadır. Toza maruz kalan maden çalışanları sağlık açısından olumsuz yönde etkilenebilmektedir. Bu çalışmada İç Anadolu Bölgesi'nde bir yer altı kaya tuzu maden ocağındaki mineral tozlarının riskleri incelenerek toz ortam ve maruziyet ölçümleri ile tozun fiziksel ve mineralojik özelliklerine bağlı olarak maruziyet risklerinin değerlendirilmesi ve çalışma ortamının iyileştirilmesine yönelik çözüm önerilerinin getirilmesi amaçlanmıştır. Bu çalışmada madenin üretim ve nakliye yapılan beş farklı alanından yüksek maruziyeti temsil edecek 7 toz örnek ve 4 tuz kayası ile yan kayaçtan 11 örnek alınmıştır. Sadece toz oranı yüksek 7 örneğin tane boyu analizi lazer saçınımlı parçacık boyutu analiz cihazı ile yapılmıştır. Bir sonraki aşamada ise olası solunum yolu rahatsızlığına sebep olabilecek minerallerin tespiti için X-Işınları Kırınım (XRD) analizi yapılmıştır. Daha sonraki aşamada örnekler Taramalı Elektron Mikroskobu - Enerji Saçılım Spektrometre (SEM-EDS) analizleri yapılarak mineraller morfolojik ve nicel olarak tanımlanmıştır. Ayrıca iç ortam toz ölçümleri yapılarak çalışanların maruz kaldığı toz miktarı belirlenmiştir. Tane boyu analizinden elde edilen sayısal ve grafiksel dağılımlara göre sağlık anlamında risk oluşturabilecek 5 μm ve altında toz malzeme tespit edilmiştir. XRD analizi verilerine göre halit dışı mineraller; az miktarda olmak kaydı ile kuvars, kalsit, anhidrit, klorit, montmorillonit, illit ve jipstir. SEM-EDS incelemeleri bu tanımlamaları desteklemektedir. Yapılan iç ortam toz ölçüm sonuçları Tozla Mücadele Yönetmeliği kriterlerine göre; toplam toz sınır değerlerin altında olsa da solunabilir toz oranı değerlerin üstünde bulunmuştur. Bu bağlamda tozun çalışma ortamından mümkün olduğunca uzaklaştırılması için havalandırmanın iyileştirilmesi ve bunun yanı sıra uygun toz bastırma yöntemlerinin kullanılması gerekmektedir. Çalışanlara tozun niteliğine uygun olarak kişisel koruyucu donanımları da sağlanması önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
Evaluation of Dust Exposure Risks in an Underground Rock Salt Mine, T.C. Istanbul New Century University, Institute of Health Sciences, Department of Occupational Health and Safety. Salt rock is an evaporitic rock formed by the evaporation of salty water. Salt rocks could be found together with quartz and clay rich rocks. Mineral dusts released during mining activities (production, haulage etc.) can cause lung diseases. Because miners exposed to the dusts in air can be adversely affected in terms of health. The aim of this study is to investigate the risks of mineral dusts in an underground rock salt mine in the Central Anatolia Region, and the assessment of exposure risks based on the physical and mineralogical properties of the dust and to propose solutions for the improvement of the working environment. In this study, 11 samples (7 samples with high dust amount, and 4 samples from salt rock and country rock) from five different locations representing high dust exposure in production and transportation of the mine. Only 7 samples with high dust content were analysed by laser scattering particle size analyzer. X-Ray Diffraction (XRD) analysis was performed to detect minerals that could lead to possible respiratory diseases. Samples were also analyzed by Scanning Electron Microscopy - Energy Scattering Spectrometry (SEM-EDS) to define minerals morphologically and quantitatively.. Also aindoor dust measurements were made to determine the amount of dust that employees were exposed to. Numerical and graphical distributions obtained from the grain size analyses, dust material less than 5 micron that could create health risk was determined. The XRD analyses showed non-halite minerals as quartz, calcite, anhydrite, chlorite, montmorillonite, illite and gypsum. SEM-EDS analyses supported the findings. The indoor dust measurement results according to the Dust Control Regulation criteria; Although the total dust was below the limit values, the respirable dust rate was above the values In this context, it is necessary to improve the ventilation, as well as the use of suitable dust suppression methods, in order to remove dust from the working environment as much as possible. It is recommended to provide employees personal protective equipment in accordance with dust nature.
Benzer Tezler
- Kars- Kağızman kaya tuzunun mekanik özelliklerinin belirlenmesi ve topuk duraylılık analizi
Determination of mechanical properties of Kars-Kagizman rock salt and pillar stability analysis
ZAHİR KIZILTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Maden Mühendisliği ve MadencilikSelçuk ÜniversitesiMaden Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İHSAN ÖZKAN
- Kaya tuzuna ait kısa ve uzun dönemli mekanik özelliklerin belirlenmesi ve matematiksel modellenmesi
Determining short and long term mechanical properties and mathematical modelling of rock salt
HAKAN ÖZŞEN
Doktora
Türkçe
2009
Maden Mühendisliği ve MadencilikSelçuk ÜniversitesiMaden Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEM ŞENSÖĞÜT
YRD. DOÇ. İHSAN ÖZKAN
- Yeraltı tuz madenleri için endüstriyel atık depolama ölçütlerinin geliştirilmesi
Development of guidelines for industrial waste disposal in underground salt mines
AHMET ÖZARSLAN
Doktora
Türkçe
2002
Maden Mühendisliği ve MadencilikZonguldak Karaelmas ÜniversitesiMaden Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN GERÇEK
- Kaya tuzuna ait mekanik parametrelerin belirlenmesi
Determination of mechanical behaviour for rock salt
SELMA DÜZYOL
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Maden Mühendisliği ve MadencilikSelçuk ÜniversitesiMaden Mühendisliği Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. İHSAN ÖZKAN
- Sultanhanı/Aksaray beldesi tuz örneklerinin sünme davranışının incelenmesi
The study of creep determination behaviour of the rock salt samples from Sultanhanı/Aksaray
DENİZ ARIKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Maden Mühendisliği ve MadencilikHacettepe ÜniversitesiMaden Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF.DR. GÜREL ŞENYUR