Geri Dön

Bir yeraltı kaya tuzu madenindeki toz maruziyet risklerinin değerlendirilmesi

Evaluation of dust exposure risks in an underground rock salt mine

  1. Tez No: 556498
  2. Yazar: SEÇİL AYANOĞLU
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ TAHSİN AYKAN KEPEKLİ, PROF. DR. MEHMET ÜNAL
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Halk Sağlığı, Maden Mühendisliği ve Madencilik, Public Health, Mining Engineering and Mining
  6. Anahtar Kelimeler: Maden, kaya tuzu, toz maruziyeti, risk değerlendirme, Mine, salt rock, dust exposure, risk assessment
  7. Yıl: 2019
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi
  10. Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İş Sağlığı ve Güvenliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 115

Özet

Bir Yeraltı Kaya Tuzu Madenindeki Toz Maruziyet Risklerinin Değerlendirilmesi, T.C. İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İş Sağlığı ve Güvenliği Bölümü. Kaya tuzu, tuzlu suların buharlaşması neticesinde oluşan evaporitik bir kayaçtır. Kaya tuzu ile beraber kuvars, kil minerallerinden oluşan yan kayaç varlığı da söz konusudur. Tüm bu kayaçların madencilik faaliyetleri (üretim, nakliye vb) sırasında akciğer rahatsızlıklarına sebep olabilecek mineral tozları havalanmaktadır. Toza maruz kalan maden çalışanları sağlık açısından olumsuz yönde etkilenebilmektedir. Bu çalışmada İç Anadolu Bölgesi'nde bir yer altı kaya tuzu maden ocağındaki mineral tozlarının riskleri incelenerek toz ortam ve maruziyet ölçümleri ile tozun fiziksel ve mineralojik özelliklerine bağlı olarak maruziyet risklerinin değerlendirilmesi ve çalışma ortamının iyileştirilmesine yönelik çözüm önerilerinin getirilmesi amaçlanmıştır. Bu çalışmada madenin üretim ve nakliye yapılan beş farklı alanından yüksek maruziyeti temsil edecek 7 toz örnek ve 4 tuz kayası ile yan kayaçtan 11 örnek alınmıştır. Sadece toz oranı yüksek 7 örneğin tane boyu analizi lazer saçınımlı parçacık boyutu analiz cihazı ile yapılmıştır. Bir sonraki aşamada ise olası solunum yolu rahatsızlığına sebep olabilecek minerallerin tespiti için X-Işınları Kırınım (XRD) analizi yapılmıştır. Daha sonraki aşamada örnekler Taramalı Elektron Mikroskobu - Enerji Saçılım Spektrometre (SEM-EDS) analizleri yapılarak mineraller morfolojik ve nicel olarak tanımlanmıştır. Ayrıca iç ortam toz ölçümleri yapılarak çalışanların maruz kaldığı toz miktarı belirlenmiştir. Tane boyu analizinden elde edilen sayısal ve grafiksel dağılımlara göre sağlık anlamında risk oluşturabilecek 5 μm ve altında toz malzeme tespit edilmiştir. XRD analizi verilerine göre halit dışı mineraller; az miktarda olmak kaydı ile kuvars, kalsit, anhidrit, klorit, montmorillonit, illit ve jipstir. SEM-EDS incelemeleri bu tanımlamaları desteklemektedir. Yapılan iç ortam toz ölçüm sonuçları Tozla Mücadele Yönetmeliği kriterlerine göre; toplam toz sınır değerlerin altında olsa da solunabilir toz oranı değerlerin üstünde bulunmuştur. Bu bağlamda tozun çalışma ortamından mümkün olduğunca uzaklaştırılması için havalandırmanın iyileştirilmesi ve bunun yanı sıra uygun toz bastırma yöntemlerinin kullanılması gerekmektedir. Çalışanlara tozun niteliğine uygun olarak kişisel koruyucu donanımları da sağlanması önerilmektedir.

Özet (Çeviri)

Evaluation of Dust Exposure Risks in an Underground Rock Salt Mine, T.C. Istanbul New Century University, Institute of Health Sciences, Department of Occupational Health and Safety. Salt rock is an evaporitic rock formed by the evaporation of salty water. Salt rocks could be found together with quartz and clay rich rocks. Mineral dusts released during mining activities (production, haulage etc.) can cause lung diseases. Because miners exposed to the dusts in air can be adversely affected in terms of health. The aim of this study is to investigate the risks of mineral dusts in an underground rock salt mine in the Central Anatolia Region, and the assessment of exposure risks based on the physical and mineralogical properties of the dust and to propose solutions for the improvement of the working environment. In this study, 11 samples (7 samples with high dust amount, and 4 samples from salt rock and country rock) from five different locations representing high dust exposure in production and transportation of the mine. Only 7 samples with high dust content were analysed by laser scattering particle size analyzer. X-Ray Diffraction (XRD) analysis was performed to detect minerals that could lead to possible respiratory diseases. Samples were also analyzed by Scanning Electron Microscopy - Energy Scattering Spectrometry (SEM-EDS) to define minerals morphologically and quantitatively.. Also aindoor dust measurements were made to determine the amount of dust that employees were exposed to. Numerical and graphical distributions obtained from the grain size analyses, dust material less than 5 micron that could create health risk was determined. The XRD analyses showed non-halite minerals as quartz, calcite, anhydrite, chlorite, montmorillonite, illite and gypsum. SEM-EDS analyses supported the findings. The indoor dust measurement results according to the Dust Control Regulation criteria; Although the total dust was below the limit values, the respirable dust rate was above the values In this context, it is necessary to improve the ventilation, as well as the use of suitable dust suppression methods, in order to remove dust from the working environment as much as possible. It is recommended to provide employees personal protective equipment in accordance with dust nature.

Benzer Tezler

  1. Kars- Kağızman kaya tuzunun mekanik özelliklerinin belirlenmesi ve topuk duraylılık analizi

    Determination of mechanical properties of Kars-Kagizman rock salt and pillar stability analysis

    ZAHİR KIZILTAŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Maden Mühendisliği ve MadencilikSelçuk Üniversitesi

    Maden Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İHSAN ÖZKAN

  2. Kaya tuzuna ait kısa ve uzun dönemli mekanik özelliklerin belirlenmesi ve matematiksel modellenmesi

    Determining short and long term mechanical properties and mathematical modelling of rock salt

    HAKAN ÖZŞEN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    Maden Mühendisliği ve MadencilikSelçuk Üniversitesi

    Maden Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. CEM ŞENSÖĞÜT

    YRD. DOÇ. İHSAN ÖZKAN

  3. Yeraltı tuz madenleri için endüstriyel atık depolama ölçütlerinin geliştirilmesi

    Development of guidelines for industrial waste disposal in underground salt mines

    AHMET ÖZARSLAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2002

    Maden Mühendisliği ve MadencilikZonguldak Karaelmas Üniversitesi

    Maden Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HASAN GERÇEK

  4. Kaya tuzuna ait mekanik parametrelerin belirlenmesi

    Determination of mechanical behaviour for rock salt

    SELMA DÜZYOL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2004

    Maden Mühendisliği ve MadencilikSelçuk Üniversitesi

    Maden Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    Y.DOÇ.DR. İHSAN ÖZKAN

  5. Sultanhanı/Aksaray beldesi tuz örneklerinin sünme davranışının incelenmesi

    The study of creep determination behaviour of the rock salt samples from Sultanhanı/Aksaray

    DENİZ ARIKAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2004

    Maden Mühendisliği ve MadencilikHacettepe Üniversitesi

    Maden Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. GÜREL ŞENYUR