Geri Dön

Türkiye'nin batılılaşma sürecine ilişkin olarak Niyazi Berkes ile Cemil Meriç'in yaklaşımlarının karşılaştırılması

The comparison of Niyazi Berkes and Cemil Meriç's approaches to the westernization process of Turkey

  1. Tez No: 558618
  2. Yazar: ELİF TÜRKİSLAMOĞLU
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. SERDAR SARISIR
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Tarih, History
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2019
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Tarih Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 545

Özet

Türkiye'nin son iki yüzyıllık tarihi Batılılaşmanın tarihidir. Osmanlı İmparatorluğu'nun Batı karşısında gerilemesinin önüne geçmek amacıyla“Devlet nasıl kurtulur?”sorusunun bir cevabı olarak düşünülen Batılılaşma, zaman içinde devleti bütünüyle değiştiren bir süreç halini almıştır. Geleneksel bir imparatorluktan modern bir bürokratik devlet yapısına ve laik hukuk sistemine doğru geçişi sağlayan bu süreç, çağdaş Türk düşüncesinin de ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. Batılılaşma sürecinin dönüm noktası kabul edilen Tanzimat Fermanı'ndan Türkiye Cumhuriyet'ine kadar uzanan süreçte Türk düşüncesinin temel sorunsalı ise, yine Batılılaşmanın kendisi olmuştur. Cumhuriyet döneminin iki farklı çizgideki düşünürü, Niyazi Berkes ile Cemil Meriç'in de birer Türk aydını olarak başlıca gündemleri Batılılaşma olmuştur. Berkes ve Meriç, Türkiye'nin Batılılaşma sürecine Osmanlı İmparatorluğu'ndan Cumhuriyet'e uzanan bir dönem içinde eğilmişler ve ideolojik duruşlarına göre yorumlamışlardır. Berkes, toplumbilimiyle uğraşan bir akademisyen olarak Batılılaşma sürecini, ağırlık noktasını Osmanlı dönemine vermek kaydıyla, bir süreklilik ilişkisi içerisinde toplumsal, kültürel ve ekonomik yönleriyle irdelemiştir. Fransız filolojisinden gelen ve eleştiri üzerine yoğunlaşan Cemil Meriç ise, Batılılaşma sürecini tarihsel planda incelemese de, gerek Osmanlı gerekse Cumhuriyet dönemi Batılılaşma hareketini özellikle kültürel yönüyle ele almış ve eleştirmiştir. Diğer yandan, bu iki Türk aydınının düşüncelerindeki özgünlük, onlara hem Türk düşüncesinde hem de ait oldukları düşünsel çevrelerde farklı bir konum sağlamıştır. Kemalist çizgideki Niyazi Berkes'in de, muhafazakâr çizgideki Cemil Meriç'in de çalışmaları Türkiye'nin Batılılaşma sürecinin incelenmesinde önemli bir yer tutar. İki düşünür aynı zamanda, düşünsel eğilimlerine göre içindeki bulundukları çevreleri ciddi bir biçimde etkilemişlerdir. Bu doğrultuda, Berkes ve Meriç'in Batılılaşma sürecine ilişkin yaklaşımlarının değerlendirilmesi ve karşılaştırılması, hem bu sürecin anlaşılmasını hem de Türk düşüncesinde Batılılaşma konusunun Kemalist ve muhafazakâr çevrelerde nasıl tartışıldığını, hangi yönlerinin öne çıkarılıp hangi yönlerinin eleştirildiğini görmeyi sağlamak bakımından önemlidir.

Özet (Çeviri)

The history of the last two centuries of Turkey is the history of Westernization of the country. Westernization emerged as a precaution against the decline of Ottoman Empire against the West, and eventually became the cause of the complete transformation process of the state. This process, which paved the way for a transition from a traditional empire to a modern bureaucratic state structure and secular legal system, has also led to the emergence of modern Turkish thought. On the other hand, from the Tanzimat Edict, which is a milestone in the Westernization process, to the foundation of the Republic of Turkey, Westernization itself was the main problematic of the Turkish thought. Niyazi Berkes and Cemil Meriç, who are thinkers from two different lines of thinking of the Republic Period, both dealt mainly with Westernization. Berkes and Meriç studied the Westernization process of Turkey within a period from the Ottoman Empire to the Republic and interpreted according to their own ideological stances. Berkes as a sociologist, studied the Westernization process from sociological, cultural and economic aspects which were continuously developing, focusing more on the Ottoman Era. Cemil Meriç, who had a background in French filology and had a critical thinking, studied and criticized the Westernization movement in both Ottoman and Republic periods from a cultural aspect, however he did not have a historical point of view. On the other hand, the original thinking of these two Turkish intellectuals gave them a special position in both Turkish thought and in their own intellectual circles. Both studies of Niyazi Berkes who has a Kemalist point of view, and Cemil Meriç who has a conservative point of view, are important while we study the Westernization process of Turkey. These thinkers significantly affected their own intellectual circles. Thus, evaluating and comparing the approaches of Berkes and Meriç to the Westernization process provides not only understanding this process, but also examining how Kemalist and conservative circles in Turkish thought discuss and from which aspects they criticize or which points they emphasize about Westernization.

Benzer Tezler

  1. Türk modernleşmesindeki batılılaşma olgusuna farklı bir yaklaşım: İdris Küçükömer

    A Different approach to the westernization phenomenon in Turkish modernization : İdris Küçükömer

    MUHİTTİN BİLGE

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2004

    Kamu YönetimiAnkara Üniversitesi

    Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. KADİR CANGIZBAY

  2. 'Türkiye'de yayın özgürlüğünü sınırlandıran hukuksal düzenlemeler üzerine bir değerlendirme'

    'an evaluation on the legal regulations restricting freedom of broadcasting in Turkey'

    ÖZGE GÜVEN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    Radyo-TelevizyonGazi Üniversitesi

    Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. SACİDE VURAL

  3. Türkiye Cumhuriyeti'nde müzik kurumlaşması ve kültürel kimlik değişimi

    Musical institutionalization and cultural identity change in Turkish Republic

    GÜRSEL YURTSEVEN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    MüzikYıldız Teknik Üniversitesi

    Sanat ve Tasarım Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. TURAN SAĞER

  4. Unfolding Republican Patriarchy: The case of young women at the girls'socational boarding school in Elazığ

    Başlık çevirisi yok

    SEVİM YEŞİL

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2003

    Eğitim ve ÖğretimOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Kadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. YILDIZ ECEVİT

  5. Cumhuriyet Dönemi şiirinde Yunan ve Latin mitologyası

    Greek and Latin mythology in poetry of the Republic Period

    AYDIN AFACAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1999

    Eğitim ve ÖğretimAnkara Üniversitesi

    Eğitim Programları ve Öğretimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İNCİ SAN