İbn Sînâ felsefesinde ortak duyu
Common sense on avicennan philosophy
- Tez No: 560579
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET ZAHİT TİRYAKİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: İbn Sînâ, Ortak Duyu, Beş Duyu, Hayal, Nefs, Avicenna, Common Sense, Five Senses, Imagination, Soul
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Medeniyet Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 129
Özet
Canlıda algılamayı gerçekleştiren şeyin ne olduğu felsefe tarihinde çokça tartışılan bir konudur. Bu konunun felsefe tarihinde çokça tartışıldığından İbn Sînâ da nefs teorisinde bu konuya yer vermektedir. Ona göre hayvani nefs sayesinde canlı duyularını kullanarak algılama işlemini gerçekleştirmektedir. Bu duyumsama (ihsas) gücü olarak isimlendirilir. İbn Sînâ, duyumsama gücünü dış ve iç duyular ayrımı yaparak sınıflandırmaktadır. Beş duyu olarak isimlendirdiği görme duyusu, tatma duyusu, işitme duyusu, koklama duyusu ve dokunma duyusu dış duyuları oluşturmaktadır. Canlıdaki algının en küçük göstergesi dokunma duyusudur ve dokunma duyusuna sahip olan canlı hayvani nefse sahip olmaktadır. Beş duyu, kendine özel duyulurunu algılamakta ancak bu duyulurları birleştirememektedir. İbn Sînâ, bu duyulurları birleştiren gücün ne olduğunu sorgulamakta ve bu sorgulama sonucunda ortak duyu kavramını ortaya atmaktadır. Bu çalışma İbn Sînâ'nın nefs teorisinde bulunan ve beş duyudan gelen veriler üzerinde tasarrufta bulunan ortak duyu kavramını ele almaktadır. Bu çalışma içerisinde ortak duyunun varlığını, işlevlerini ve diğer duyularla olan irtibatlarını ele almak amacıyla İbn Sînâ'nın nefs hakkında yazdığı eserler incelenmiş ve filozofun bu bağlamdaki görüşleri açıklanmıştır. Ayrıca İbn Sînâ'da ortak duyu kavramının ne olduğunun tam olarak anlaşılması için kendinden önceki filozofların ortak duyu hakkında söyledikleri araştırılmıştır. Son olarak çalışmada ortak duyunun asıl işlevi olan bütüncül algı problemine ve bu problemin çağdaş dönem felsefe ve sinirbilim çalışmalarındaki yankısına yer verilmiştir.
Özet (Çeviri)
The concept of perception is a much-discussed issue within history of philosophy. It was investigated to understand how the living being perceive. As it was having the long history in philosophy, Avicenna contain perception in his psychology. According to him, the sensation (ihsas) is carried out by animal soul. He divides sensation as external and internal senses. External senses comprise of sight, taste, hearing, smell and touch which are called five senses. Each one of these senses has own sensible objects and just perceive their own sensible objects. They cannot unify them. The power which can unify the sensible objects has to perceive whole sensible objects. Therefore, Ibn Sînâ assigns the common sense (al-hiss al-mushtarak) as unifying power. This study discusses the notion of common sense which was assigned as unifying power at Avicenna's psychology. Thus, Avicenna's works which written on soul has been analyzed and his view on soul has been explained in this study. Besides, to understand the notion of common sense in Avicenna's psychology, works of his predecessors about common sense has been investigated. This study mainly dealt with the presence and function of common sense. Lastly, this study argued the problem integrated perception which is main function of common sense, and contemporary philosophical and neurological approaches to this problem.
Benzer Tezler
- İbn Sina felsefesinde suret anlayışı
The conception of from in Avicenna's philosophy
İBRAHİM HALİL ÜÇER
Doktora
Türkçe
2014
DinSakarya ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ATİLLA ARKAN
- İbn Sînâ'nın akıl teorisi
Avicenna's theory of intellect
BİLAL KARABEY
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT DEMİRKOL
- İbn Sina felsefesinde soyutlanma sorunu
The problem of being absracted in avicenna' philosophy
FATMA ÜLKÜ ÇOLAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER TÜRKER
- İbn Sînâ felsefesinde metafizik bir mesele olarak tanım teorisi
Avicenna's theory of definition from a metaphysical perspective
SAİME HIZIR
Doktora
Türkçe
2023
FelsefeMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER TÜRKER