Aralık Tip-2 ve sezgisel bulanık kontrol grafiklerinin geliştirilmesi
Development of interval Type-2 and intuitionistic fuzzy control charts
- Tez No: 561979
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET SERMET ANAGÜN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Endüstri ve Endüstri Mühendisliği, Industrial and Industrial Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Endüstri Mühendisliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 290
Özet
Kontrol grafikleri pek çok alanda kullanılmakla birlikte sürecin, ürünün durumuyla ilgili bilgi vermesi açısından önem arz etmektedir. Kontrol grafikleri sayesinde süreç ve/veya üründeki anormal ve olağan durumlar fark edilerek gerekli önlemlerin alınması sağlanır. Bu noktada en önemli ve kritik olan uzman görüşleri ile ilgili bilgi kaybının olacağı düşünülmektedir. Özellikle niteliksel veriler için bu durumun daha fazla olduğu söylenebilir. Bu ve buna benzer veri kayıplarını engellemek, dilsel ifadeleri sayısal verilere dönüştürebilmek adına son zamanlarda yaygın bir şekilde kullanılan bulanık mantıktan yararlanmak gerekir. Son zamanlarda kontrol grafiklerinin bulanık sayılarla oluşturulması ile ilgili bazı çalışmalar yapılmış olsa da bunların hepsi yalnızca sayının o kümeye üye olma derecesini baz alan tip-1 bulanık sayılar kullanılarak yapılmıştır. Oysa günlük hayattaki pek çok verinin tip-1 bulanık sayı ile ifade edilemeyeceği bilinmektedir. Diğer bir ifade ile bir sayının bir kümeye ait olma derecesini net bir sayı ile ifade etmek yeterli değildir. Bu durum göz önüne alındığında, tip-1 bulanık sayıların verileri temsil etmekte yetersiz kaldığı ve aralık tip-2 bulanık sayıları (AT2BS) kullanmanın oluşacak veri kaybını azaltacağı belirlenmiştir. Diğer bir açıdan ise günlük hayatta bazı kararları verirken o kararın eksik yanları ve kararsız kalınan durumların var olduğu görülür. Bu ve buna benzer durumlarda veri toplandığında tip-1 bulanık sayı kullanılırsa verilen kararsızlık ve üye olmama durumları göz ardı edilmiş olur. Ancak sezgisel bulanık sayıların (SBS) varlığı ile verilerde oluşacak bilgi kayıpları indirgenebilir. Bu çalışma temelde veri kayıplarını engellemek, süreçle ilgili uzmanın kararlarında oluşabilecek çelişkileri indirgemek ve literatüre daha önce benzeri yapılmamış bir çalışma sunarak bundan sonraki çalışmalara ışık tutmayı amaçlamaktadır. Çalışma sonrasında elde edilen sonuçlar klasik kontrol grafikleri ile karşılaştırılarak değerlendirilecektir.
Özet (Çeviri)
Besides control charts are used in many fields, they are important because the process gives information about the product's situation. Thanks to control charts, necessary precautions are taken by noticing abnormal and normal situations of process and/or product. It is considered that at this point the most important and critical issue is that there will be loss of information about the expert opinions. It can be said that this situation is more common especially for the qualitative data than quantitative data. To prevent losses of data like this and so on and to transform linguistic expressions into numeric data, it is needed to take advantage of fuzzy logic that is commonly used recently. Although some studies about creating control graphics by fuzzy numbers have been conducted recently, all of them are done only by using type-1 fuzzy numbers that are based on the number's membership degree of the group. However, it is known that much of the data used in daily life cannot be expressed by type-1 fuzzy number. When this situation is taken into account, it is determined that type-1 fuzzy numbers are inadequate in gathering data and using type-2 fuzzy numbers reduces the loss of data. From another angle, when making some decisions in daily life, it is seen that there are missing sides of the decisions and undecided situations. If type-1 fuzzy number is used when gathering data in a situation like this and so on, undecided and non-membership situations will be ignored. However, losses of information in data can be reduced with the presence of intuitionistic fuzzy numbers. The aim of this study is to prevent data losses, reducing contradictions that can be occured in decisions of the expert and throwing light on future studies by presenting a study to the literature that has never been done like that before. The results obtained from the study will be evaluated by comparing with classic control charts.
Benzer Tezler
- An online adjustment mechanism for membership functions of single input interval type-2 fuzzy PID controller
Tek girişli aralık değerli tip-2 bulanık PID kontrolörlerin üyelik fonksiyonları için çevrimiçi ayarlama mekanizması
OQBA ALDREIEI
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiKontrol ve Otomasyon Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MÜJDE GÜZELKAYA
- Learning of interval Type-2 fuzzy logic systems using big bang – big crunch optimization
Aralık değerli Tip-2 bulanık sistemlerin büyük patlama – büyük çöküş optimizasyonuyla eğitilmesi
CİHAN ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
İngilizce
2014
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiKontrol ve Otomasyon Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ENGİN YEŞİL
- Self-tuning structures of interval Type-2 fuzzy PID controllers
Aralık değerli Tip-2 bulanık PID kontrolörler için öz-ayarlama yapıları
AHMET SAKALLI
Yüksek Lisans
İngilizce
2014
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiKontrol ve Otomasyon Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ENGİN YEŞİL
- Internal audit decision support framework using spherical fuzzy ELECTRE
Küresel bulanık ELECTRE tabanlı iç denetim karar destek çerçevesi
AKIN MENEKŞE
Doktora
İngilizce
2022
İşletmeİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE CAMGÖZ AKDAĞ
- İş güvenliğinde risk değerlendirme için karar destek modeli önerileri
Decision support model suggestions for risk assessment in occupational safety
BURAK EFE
Doktora
Türkçe
2018
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiGazi ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA KURT