Geri Dön

Sağlık arama davranışını etkileyen faktörler: Yapısal eşitlik modellemesine dayalı bir çalışma

Factors affecting the health seeking behavior: A study based on structural equation modeling

PDF İndir

  1. Tez No: 563895
  2. Yazar: RAMAZAN KIRAÇ
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. YUNUS EMRE ÖZTÜRK
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Sağlık Kurumları Yönetimi, Health Care Management
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2019
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Selçuk Üniversitesi
  10. Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Sağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 169

Özet

Amaç: Bu araştırmanın amacı, bireylerin sağlık sağlık arama davranışı ölçen bir ölçüm aracı geliştirmek ve sağlık arama davranışını etkileyen,“sağlık okuryazarlığı, öz yeterlilik, sağlık algısı ve sağlık kaygısı”gibi değişkenlerin etki düzeylerini, yapısal-eşitlik modeli çerçevesinde değerlendirmektir. Yöntem: Araştırmada nicel araştırma deseni ve kolayda örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Çalışma Konya Selçuklu İlçesinde ikamet eden yetişkinlere uygulanmıştır. Araştırmanın evreni 449.749 kişiden oluşmakta olup ölçek geliştirmek için 401 kişi, yapısal eşitlik modeli için 900 kişi örnekleme dâhil edilmiştir. Anket yöntemi kullanılarak toplanan veriler SPSS ve LİSREL programları kullanılarak analiz edilmiştir. Ölçek geliştirmek için ilk olarak kapsam geçerliliği daha sonra yapı geçerliliği yapılmıştır. Bağlam geçerliliği için“sağlık kaygısı”ölçeği kullanılmıştır. Bu araştırmada geliştirilen sağlık arama davranışı ölçeği için konu ile ilgili uzman kişilerin görüşleri alınarak 30 madde oluşturulmuştur. Ölçek maddeleri Likert yöntemi ile hazırlanmış olup“kesinlikle katılıyorum= 5”,“Katılıyorum= 4”,“Kararsızım= 3”,“Katılmıyorum= 2”,“Hiç katılmıyorum= 1”şeklindedir. Araştırmanın yapısal eşitlik modeli için, sağlık okuryazarlığı, öz yeterlilik, sağlık algısı ve sağlık kaygısı ölçekleri kullanılmıştır. Sağlık okuryazarlık ölçeği; Sorensen ve ark (2013) tarafından geliştirilmiş, Aras ve Bayık (2017) tarafından Türkçe uyarlaması yapılmıştır. Ölçek 25 maddeden oluşmaktadır. Öz yeterlilik ölçeği; Sherer ve ark (1982) tarafından geliştirilen, Gözüm ve Aksayan (1999) tarafından Türkçe uyarlaması yapılan ölçek 23 maddeden oluşmaktadır. Sağlık algısı ölçeği; Diamond ve arkadaşları (2007) tarafından geliştirilmiş Türkçe güvenirlik ve geçerliği Kadıoğlu ve Yıldız (2012) tarafından yapılmıştır. Ölçek toplam 15 maddeden oluşmaktadır. Sağlık kaygısı ölçeği; Salkovskis ve ark (2002) tarafın geliştirilmiş, ölçeğin Türkçeye uyarlaması Aydemir ve ark (2011) tarafından yapılmıştır. Ölçek toplam 18 madden oluşmaktadır. Bulgular: Sağlık arama davranışı ölçeğine ait bulgular; sağlık arama davranışı ölçeği 3 boyuttan (Online, profesyonel, geleneksel) oluşmakta olup söz konusu ölçek 12 maddeden oluşmaktadır. Ölçeğin uyum iyiliği index değerleri şu şekildedir: RMSA=0,068, CFI=0,92, GFI=0,93, AGFI=0,90, NFI=0,90, RMR= 0,010 olarak tespit edilmiştir. Araştırmanın yapısal eşitlik modellemesine ait bulgular: Sağlık arama davranışını birlikte etkileyen sağlık okuryazarlığı, öz yeterlilik, sağlık algısı ve sağlık kaygısı modelinin uyum iyiliği index değerleri şu şekildedir; Ki-Kare (X2) /Serbestlik Derecesi (df)=4,70; RMSEA=0,079; CFI=0,92; GFI=0,92; AGFI=0,88; NFI=0,91 ve RMR=0,048 olarak tespit edilmiştir. Sonuç: Sağlık okuryazarlığı, öz yeterlilik, sağlık algısı ve sağlık kaygısı birlikte sağlık arama davranışını etkilemektedir. Öz yeterlilik ve sağlık okuryazarlığının sağlık arama davranışını etkilemesinde, sağlık verilen önemin aracılık etkisi olduğu tespit edilmiştir. Öz yeterlilik ve sağlık okuryazarlığının sağlık arama davranışını etkilemesinde, sağlık öz farkındalığın aracılık etkisi olduğu tespit edilmiştir. Sağlık okuryazarlık düzeyinin sağlık arama davranışını etkilemesinde, sağlık kaygısının aracılık etkisi olduğu tespit edilmiştir. Sağlık okuryazarlık düzeyinin sağlık arama davranışını etkilemesinde, sağlık algısı ve öz yeterliliğin aracılık etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca araştırmada; cinsiyetin, yaşın, eğitim düzeyinin, gelirin, kronik bir hastalık durumunun, sürekli ilaç kullanma durumunun sağlık arama davranışını etkilediği tespit edilmiştir.

Özet (Çeviri)

Aim: The aim of this research was to develop a measurement tool that measures health seeking behavior in individuals' health and assess the effect levels of variables such as“health literacy, self-efficacy, health perception and health anxiety”that affect health seeking behavior within the framework of the structural-equality model. Method: Quantitative research design and easy sampling method were used in the study. The study was applied to adults living in Konya Selçuklu District. The population of the research consists of 449,749 people, 401 people were included to develop the scale and 900 people were included to the structural equation model. The data collected using the survey method were analyzed using SPSS and LISREL programs. In order to develop the scale, first the scope validity and then the structure validity were made. The“health anxiety”scale was used for context validity.In this research, 30 items were formed by taking the opinions of experts about the subject for health search behavior scale developed. The scale items were prepared by Likert method and they were“strongly agree = 5”, Agree = 4“, Undecided = 3”, Disagree = 2“,”Disagree = 1 ". Health literacy, self-efficacy, health perception and health anxiety scales were used for the structural equality model of the study. The health literacy scale was developed by Sorensen et al. (2013) and adapted to Turkish by Aras and Bayık (2017). The scale consists of 25 items. Self-efficacy scale was consists of 23 items; developed by Sherer et al. (1982) and adapted to Turkish by Gözüm and Aksayan (1999). The health perception scale was developed by Diamond et al. (2007) and its reliability and validity in Turkish were conducted by Kadıoğlu and Yıldız (2012). The scale consists of 15 items. Health anxiety scale was developed by Salkovskis et al. (2002) and the scale was adapted to Turkish by Aydemir et al. (2011).The scale consists of a total of 18 items. Results: Findings of health seeking behavior scale; health seeking behavior scale consists of 3 dimensions (online, professional, traditional) and the scale consists of 12 items. The goodness of fit index values of the scale were as follows: RMSA = 0.068, CFI = 0.92, GFI = 0.93, AGFI = 0.90, NFI = 0.90, RMR = 0.010. Findings of the structural equation modeling of the research: The goodness of fit index values of health literacy, self-efficacy, health perception and health anxiety model that affect health seeking behavior together are as follows; Chi-Square (X2) / Degree of Freedom (df) = 4.70; RMSEA = 0.079; CFU = 0.92; GFI = 0.92; AGFI = 0.88; NFI = 0.91 and RMR = 0.048. Conclusion: Health literacy, self-efficacy, health perception and health anxiety affect health seeking behavior together. It has been determined that health care is the mediating effect of self efficacy and health literacy on health seeking behavior. It was determined that self-efficacy and health literacy had a mediating effect on health seeking awareness. It was found that health anxiety was mediated by health literacy level in health seeking behavior. It was found that health perception and self-efficacy mediated the effect of health literacy on health seeking behavior. Also in the research; gender, age, education level, income, chronic illness, continuous drug use affect health seeking behavior.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    723055

    Tüketicilerin besin destek ürünlerini satın alma eğilimlerinin planlı davranış teorisi kapsamında araştırılması

    Investigation of consumers' tendency to purchase nutritional supplements in the scope of planned behavior theory

    SELVA SEZA CANDAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    İşletmeKarabük Üniversitesi

    İşletme Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ HİLAL UYGURTÜRK

  2. Tez No

    903450

    Sağlık profesyonellerinin tele-tip uygulamalarının kullanımına yönelik teknoloji kabul ve inovasyon bakış açılarının değerlendirilmesi

    Evaluation of technology acceptance and innovation perspectives of healthcare professionals on the use of telemedicine applications

    MERAL TİMURTAŞ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Sağlık Kurumları YönetimiMarmara Üniversitesi

    Sağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. GONCA MUMCU

  3. Tez No

    676692

    Mechanical behaviour of the composite sandwich plates under blast loading

    Patlama yükü altındaki sandviç kompozit panellerin mekanik davranışının incelenmesi

    YUSUF SERDAR ODMAN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2021

    Havacılık Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Uçak ve Uzay Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. VEDAT ZİYA DOĞAN

  4. Tez No

    539415

    Üniversite gençlerinin cinsel sağlık arama davranışını etkileyen faktörlerin belirlenmesi

    The determination of the factors affecting sexual health search behavior of university youths

    NURAN COŞKUN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    HemşirelikEskişehir Osmangazi Üniversitesi

    Hemşirelik Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ELİF GÜRSOY

  5. Tez No

    377141

    Sağlık arama davranışı ve etki eden etkenler

    Health seeking behavior and affecting factors

    RIFKI ÖNDER

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Aile HekimliğiAdnan Menderes Üniversitesi

    Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. OKAY BAŞAK

Geri Dön