Geri Dön

Türkistan'ın siyasi ve fikri önderlerinden Osman Kocaoğlu (1878-1968): Hayatı ve faaliyetleri

Osman Khojaoglu (1878-1968), a Turkestani political leader and intellectual: His life and activities

  1. Tez No: 565599
  2. Yazar: MURAT YAVAN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. AHMET KANLIDERE
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Tarih, History
  6. Anahtar Kelimeler: Osman Kocaoğlu, Ceditçilik, Yaş Buharalılar, Buhara Halk Cumhuriyeti, Yeni Türkistan dergisi, Türkistan Milli Birliği, Türkistan Türk Gençler Birliği, Osman Kocaoğlu, Jadidism, Young Bukharans, Bukharan Soviet Socialist Republics, Journal Yeni Türkistan, Turkistani emigree organizations
  7. Yıl: 2019
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Marmara Üniversitesi
  10. Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Tarihi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Genel Türk Tarihi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 109

Özet

Osman Kocaoğlu (Hoca, Hocayev, Polathocayev, 1878-1968), Türkistan bağımsızlık mücadelesinin önde gelen şahsiyetlerinden olup, Yaş Buharalılar teşkilatı içinde önemli roller oynamış bir siyaset ve eylem adamıdır. Türkistan'da cedit mekteplerinin yaygınlaştırılması için uğraşmış, bu alanda diğerlerinden farklı bir eğitim metodu tatbik etmiştir. Osman Hoca aynı zamanda Türkiye'deki Genç Türklerle de temas kurmuş, onlarla paylaştığı fikirleri Buhara'da da neşretmek için çaba sarf etmiştir. Onun Türkistan'daki Rus hakimiyetine karşı isyan hareketlerinde (1898 ve 1916 isyanlarında) rol aldığı ve teşkilatçılığı bu sıralarda öğrendiği bilinmektedir. Buhara İnkılabında ve sonrasında da Yaş Buharalıların önderlerinden biri olarak Emirliğin yerine kurulan Buhara Cumhuriyetinde önemli görevler üstlenmiştir. 1921-1922 yılları arasında Buhara Halk Şûrâlar Cumhuriyeti'nin Cumhurbaşkanlığını yapan Kocaoğlu, Türkiye'ye geldikten sonra da muhaceretteki Türkistanlıların önderliğini yapmış, İstanbul'da kültür ve teşkilat faaliyetlerinde bulunmuştur. Zeki Velidî Togan ve Mustafa Çokay ile birlikte“Türkistan Milli Birliği”,“Türkistan Türk Gençler Birliği”gibi teşkilatların kurulmasında,Yeni Türkistan (1927-1931)dergisinin çıkartılmasında başat bir rol oynamıştır. Bu kadar önemli bir şahsiyet olmasına rağmen onun hakkında birkaç makale dışında bir araştırma bulunmaktadır. Türkiye'de ilk defa olarak kaleme aldığımız bu tezde Kocaoğlu'nun hayatını ve fikirlerini ortaya koymaya çalıştık. Gerek onun yazdıklarını, gerekse ona dair yazılan birincil ve ikincil kaynakları kullanmak suretiyle elinizdeki çalışmayı ortaya koyduk. Hem Türkistan'da hem de muhacerette mühim bir simayı daha net bir şekilde ortaya çıkararak Türkistan aydınlanmasının anlaşılmasına katkı sunduğumuzu düşünmekteyiz.

Özet (Çeviri)

Osman Kocaoğlu (Hoja, Hojayev, Polathojayev, 1878-1968), wasa statesman, intellectual, and a political activist. He was an important figure among the Young Bukharan revolutionary organization. He spent a great deal of effort to modernize primary education and applied creative methods in his new method (usul-i jadid) school. He established close contacts with the Young Turks of Istanbul during the Young Turk Revolution and influenced by their thoughts. When he returned back to Bukhara in 1912, he involved in revolutionary and educational activities. He had also involved in rebellions against the Tsarist rule in 1898 and 1916, therefore obtained ability of organizing. He performed important tasks during the Bukharan Revolution in 1920. In the years of 1921-1922 he first served as Finance Minister, then became the President of the Bukharan Soviet Socialist Republic. In December 1921, he joined into Basmachi groups and proclaimed war against the Russian invasion in Turkistan. In April 1922 he went to Afghanistan to supply arms to organize a Bukhara army but could not return his country later on. In 1923 or 1924, he came to Istanbul and continued his struggles in the realms of culture and politics. Together with Zeki Velidî Togan and Mustafa Çokay, he established emigree organizations under the names of Turkistan National Unity (Türkistan Milli Birliği) and Turkistan Turkish Youth Organization (Türkistan Türk Gençler Birliği) and established a Journal, Yeni Türkistan (1927-1931). Although he was such an important Turkistani figure, there are few articles about him. Therefore, this dissertation aims at build a biography of him by using primary and secondary sources in Turkish, Turkistani and Western languages. By doing this, the thesis expects to contribute a better understanding of Turkestani cultural and political life in first half of the 20th century.

Benzer Tezler

  1. Atatürk'ün dış Türkler politikası

    Ataturk's policy about the Turkish diaspora

    ERCAN KARAKOÇ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2001

    Türk İnkılap TarihiGebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü

    Strateji Bilimi Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. AHMET AYHAN

  2. Kızıl Komiser: M.V. Frunze'nin Orta Asya ve Türkiye'deki faaliyetleri (1918-1922)

    The Red Commissar: Activities of M.V Frunze in Central Asia and Turkey (1918-1922) / Кызыл комиссар: М. В. Фрунзенин Орто Азия жана Түркия Багытындагы ишмердүүлүгү (1918-1922) / Деятельность красного комиссара М.В Фрунзе в отношении Средней Азии и Турции (1918-1922)

    ASENA GÖKMEN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    TarihKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MURATBEK KOCOBEKOV

  3. Türk tarihi araştırmalarında Çokan Valihanov'un yeri ve Sobraniye Soçineniy I'in tahlili

    The place of chokan valikhanov in the studies on the history of the Turks and analysis of his 'Sobraniye Sochineniy I'

    AYŞE BULUT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    TarihKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. CENGİZ BUYAR

  4. Ahmed Ferîd Kârî El-Abbâsî El-Ufâvî Es-Semeni'nin (ö. 1358/1939) Kur'ân yorumu-es-sırâtu'l-müstakîm örneği-

    تفسير الصراط المستقيم لأحمد فريد قارى العباسي الأوفاوي الثمني نموذجا (ت. 1358هـ/1939م)

    ABDURAZAK RECEP RECEP

    Yüksek Lisans

    Arapça

    Arapça

    2021

    DinMarmara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. BAHADDİN DARTMA

  5. Sabit Damolla Abdülbaki'nin Akaid-i Cevheriyye adlı eseri üzerine bir inceleme

    A review on Akâid-i Cevheriyye by Sabit Damolla Abdulbaki

    ALPASLAN KARABAĞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Türk Dili ve EdebiyatıGazi Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FATMA ÖZKAN