Geri Dön

Tanzimat'tan 20. yüzyıl başına kadar (1839 – 1900) yeni Türk edebiyatında İngiliz dili ve İngilizce edebiyatın varlığı ve etkileri

The presence of English language and literature in the early period of modern age in Turkey, and their effects on modern Turkish literature between 1839–1900

  1. Tez No: 565692
  2. Yazar: TARKAN MURAT AKKAYA
  3. Danışmanlar: PROF. SIDDIKA DİLEK YALÇIN ÇELİK
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Amerikan Kültürü ve Edebiyatı, Türk Dili ve Edebiyatı, İngiliz Dili ve Edebiyatı, American Culture and Literature, Turkish Language and Literature, English Linguistics and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2019
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 713

Özet

19. yüzyıl Osmanlı modernleşmesi bağlamında Yeni Türk Edebiyatının batılı kaynaklarına yönelik olan bu karşılaştırmalı çalışma,“değerlendirme nesne”si Yeni Türk Edebiyatını,“karşılaştırma ölçütü”Anglosakson edebiyatıyla karşılaştırarak değerlendirmektedir. Bu karşılaştırmanın amacı, 20. yüzyılın başına kadar olan dönemde Türkçede Anglosakson edebiyatın varlığını nicel ve nitel olarak tespit etmek ve bu varlığın Yeni Türk Edebiyatının üzerindeki etkilerini değerlendirmektir. Bununla birlikte bu çalışma Anglosakson edebiyatının varlığını sadece çeviri ve uyarlama gibi yollarla doğrudan Türkçeye aktarılmış metinlerde değil, Türkçeye aktarılmamış ama edebi açıdan Yeni Türk Edebiyatı üzerinde etkisi olduğu gösterilebilen Anglosakson eserlerde (yalnız edebi değil, felsefi, siyasi ve ekonomik bazı metinlerde de) ve yine araştırma konumuz etkilenmenin açıkça görüldüğü telif Türkçe eserlerde de arayıp tespit etmiştir. Bu tespitlerin sonucunda 20. yüzyılın başına kadar olan bu erken yenileşme döneminde Yeni Türk Edebiyatının batılı kaynaklarının tek ve homojen olmadığı ve anlamlı bir şekilde farklılaştığı sonucuna varılmıştır. Yeni Türk Edebiyatının bu dönemdeki batılı kaynağı tek başına Fransız edebiyatı değildir. Anglosakson edebiyatının da özgül bir varlık ve etki alanı bulunmaktadır. Hata bu ayrımda Anglosakson edebiyatıyla Fransız edebiyatı arasındaki kimi belirgin farklar da çalışmamızın tali karşılaştırma konusu olmuştur. Çalışmamızda, başta İngiltere olmak üzere İrlanda, Galler, İskoçya ve Amerika Birleşik Devletleri gibi farklı ülkelerden bütün İngilizce edebi eserler ve çalışmalar Anglosakson edebiyatı olarak kabul edilmiştir. Bu çalışma dört ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde 1900 yılına kadar basılmış İngiliz Dili ve Anglosakson Edebiyatıyla ilgili kitap ve dergi/gazete yazısı türünden çeviri ya da telif eserlerin yer aldığı bibliyografyalar yer almaktadır. Hazırladığımız bu bibliyografyaları destekleyen ikinci bölümde Anglosakson edebiyatının etkisi ikincil kaynaklar üzerinde gösterilmektedir. Üçüncü bölüm bibliyografyalarımızdaki eserleri türlere, yazarlara ve çevirmenlere göre sınıflandırmaktadır.“Edebiyat Ortamı”adlı dördüncü bölümde ise, İngiliz Dili ve Anglosakson Edebiyatının söz konusu dönemde Türkçe edebiyat üzerindeki dolaysız ve dolaylı etkileri, bu etkilerin görüldüğü yazarlar ve bu yazarlarla çevirileriyle katkıda bulunan çevirmenlerin çalışma, tutum ve bakış açıları tartışılmaktadır.

Özet (Çeviri)

This dissertation, aiming to study western sources of Modern Turkish Literature from the date of declaration of Tanzimat until the end of 19th century within the scope of Ottoman modernization process in this period, is to assess and analyse by comparing Modern Turkish Literature as assessed object with Anglo-Saxon literature as comparative criteria. Our main purpose for this comparison is to determine if there is certain presence and effects of Anglo-Saxon Literature on modern Turkish Literature and to what extent these effects went ahead for literary people, texts and events in the era. However, we do not follow up these effects not only on texts translated and/or adapted from Anglo-Saxon literature, or directly related to Anglo-Saxon literature topics, but also on other Anglo-Saxon texts (not only literary, but also philosophical, political and economic texts) non-translated into Turkish, but clearly provable that has a certain effect in a literally way on modern Turkish literature, and originally Turkish texts clearly affected by Anglo-Saxon literature. In the result of our study we are aware that the western resources of modern Turkish literature until end of the 19th century are not uniform and homogenous, but can be meaningfully differentiated. The western source of modern Turkish literature is not French literature alone. But it is also Anglo-Saxon literature that has genuine and specific effects on it. For that matter, we also discuss a certain comparison between Anglo-Saxon and French literatures to some content as a secondary matter in our study. In this dissertation, we accept all English literary or literary-related texts from different Anglo-Saxon originated countries like England, Scotland, Ireland, Wales, USA and Australia as the texts from Anglo-Saxon literature. This study has four main parts. In the first part of it, there are five different kinds of bibliographies that consists texts translated/adapted from Anglo-Saxon literature or originally Turkish on Anglo-Saxon literature from books, book parts and periodicals in Turkish with Arabic letters. In the second part that supported the first part, we show the effects on the secondary sources like Esami-i Kütübs. We classify the texts on our bibliographies in literary genres, authors and translators in the third part. And lastly in the fourth part named“Literary Setting”, we discuss direct and indirect effects of English language and Anglo-Saxon literature on modern Turkish literature, the authors affected by it, and works, attitudes and view of points of translators talked about in the era.

Benzer Tezler

  1. Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Osmanlı eğitimi ve Tekfurdağı Örneği

    Ottoman education from Tanzimat to Republic and Tekfurdagi sample

    ELİF BAKSI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Eğitim ve ÖğretimBolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi

    Yakınçağ Tarihi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AHMET OCAK

  2. Şevket Rado'nun dergiciliği: Aile - Ev ve Hayat - Ayna Dergileri üzerine bir inceleme

    Şevket Rado's journalism: A review on the Aile - Ev and the Hayat - Ayna Magazines

    BURCU ÇORBACIOĞLU ŞAHİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Türk Dili ve EdebiyatıNiğde Ömer Halisdemir Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. RAMİS KARABULUT

  3. Türkiye dış ticaretinin gelişimi ve yapısı

    The Development and the structure of Turkey foreign trade

    NURİ YAVAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2001

    CoğrafyaAnkara Üniversitesi

    Coğrafya Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HAMDİ KARA

  4. Tanzimat'tan Cumhuriyet'e İstanbul'da Latin Katolik yapıları

    Latin Catholic buildings in Istanbul (From Tanzimat to Republican era)

    SEZİM SEZER SEVİNÇ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1997

    Sanat TarihiMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Arkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SEMRA GERMANER

  5. Tanzimat'tan Cumhuriyet'e İstanbul'da Osmanlı anıtları

    Ottoman monuments in İstanbul from the Tanzimat era to the republic

    NİHAL KONAR NAŞ KARSAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Güzel SanatlarMarmara Üniversitesi

    Heykel Ana Sanat Dalı

    PROF. DR. AHU ANTMEN AKİSKA