Hârezmşahlar-Moğol münasebetleri ve Hârezmşahlar devletinin inkırazı
Khwarezm-shah-Mongol relations and the dissolution of the Khwarezm-shah state
- Tez No: 566207
- Danışmanlar: PROF. DR. İLHAN ERDEM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Ortaçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 744
Özet
Tarihteki bazı hadiseler daha büyük hadiselere zemin hazırlar veya onları kolaylaştırır bir keyfiyete sahiptir. Birbirlerini bu minvalde tetikleyen hadiseler kimi zaman ihtiva ettiği nedenler ve sonuçlar hasebiyle muayyen bir zaman ve coğrafya olgusundan sıyrılarak umumi bir nitelik arz etmeye başlar. XIII. yüzyılın iki büyük siyasi gücü olarak temayüz eden Hârezmşahlar ile Moğolların münasebetleri bu cümledendir. Mezkûr devletler arasında başlayan münasebetler her ne kadar muayyen bir özne, zaman ve coğrafya dâhilinde başlayıp gelişse de sonuçları itibariyle kendi sınırlarını aşarak dünya tarihî üzerinde büyük çaplı tesirleri olan bir hadiseye dönüşmüştür. İki büyük asabiye önderi olarak temayüz eden Sultan Muhammed ve Cengiz Han çevrelerindeki güçlere galebe çalarak sonrasında daha uzak ve kârlı hedeflere göz dikmeleri münasebetlerin başlamasına zemin hazırladı. Diplomatik yollarla başlayan münasebetler ilk bakışta iki taraf için de büyük bir kazanç sağlayacak doğrultuda tesis edilmiş gibi dursa da zamanla menfaatlerin çatışması ve şahsi hırsların ortak kazançların önüne geçmesi münasebetlerin diplomatik sahadan askerî sahaya intikaline yol açmıştır. Bu suretle Moğol istilası Hârezm topraklarına yönelmiş ve sonuçları itibariyle mezkûr coğrafyanın sınırlarını aşarak tüm dünyayı etkilemiştir. Ancak en büyük zararı Hârezmşahlar'ın aldığı tarihî bir realite mahiyetindedir. Nitekim bu dostane münasebetlerin beklenmedik şekilde hasmane bir hale dönüşmesi neticesinde devlet büyük bir darbe almış ve inkıraza doğru sürüklenmiştir. Elbette bu inkırazın tek sebebini Moğol istilası olarak düşünmek gerçeğe mugayir olmakla birlikte en büyük sebebi olarak görüldüğünü söylemek pek tabiidir. Bu çalışmada daha önce müstakil bir çalışmaya konu olmamış olan Hârezmşahlar ve Moğollar arasındaki münasebetler ve Hârezmşahlar'ın inkırazı ana kaynaklara dayanarak izah edilmeye çalışılmış sonuç olarak farklı, yeni, tafsilatlı malumat elde edilip yeni verilere ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
Some historical events pave the way for bigger events or facilitate them. The events that trigger each other this way sometimes dissociate because of the reasons and results they include and begin to present themselves as general by eluding themselves from certain temporal and geographical phenomenon. The relationship between the Khwarezm-Shah Dynasty and the Mongols as being the two great political power of the 13th century is among the above-mentioned phenomena. Even though the relationship between the aforementioned powers progressed during a certain period, subject and geography, it eventually overreached its borders and became an event that had profound effects on world history. Sultan Muhammed and Genghis Khan as being two great and distinguished leaders of two cultures overcame their surrounding powers and set their eyes on more profitable targets and this laid the groundwork for such relations. Although the diplomatically initiated relations at first seemed a win-win situation for both sides, the conflicts of interests and the preclusion of individual ambitions over mutual gains led the transformation of relations to military grounds from diplomatic field. In this way, the Mongol invasion headed towards Khwarezm lands and when the results are considered it affected the whole world by overreaching its borders. However, it is a historical reality that the Khwarezm-Shah Dynasty has suffered the most harm. Due to the unexpected transformation of such friendly relations to hostility, the empire has suffered a big blow and was dragged into downfall. Even though it is naturally unsuitable to think that the only reason for the downfall was the Mongol invasion, it can be said that the invasion is generally regarded as the main reason for the downfall of the Khwarezm-Shah Dynasty. In this study, the relationship between the Khwarezm-Shah Dynasty and the Mongols which was never approached as a subject for separate research before and the downfall of the Khwarezm-Shah Empire are explained through main sources and new data have consequently been obtained through different, new and detailed information.
Benzer Tezler
- Anadolu Selçuklu Devleti ile Harzemşahlar Devleti münasebetleri
The relationship between anatolia Seljuks and State of Harzemsah
BUKET YAŞA ŞAHİN
- Harezmşahlar Devleti'nin Büyük Selçuklu Devleti ve Türkiye Selçuklu Devleti ile olan ilişkileri
Relatıons of the Harezmsahlar State Wıth Great Seljuk and Turkey Seljuks State
ALİ KARACA
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
TarihNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NİLAY AĞIRNASLI
- Hârezmşâhlar Devleti-Abbâsi hilafeti münasebetleri
Relations between Khwarazmshah State-Abbasid caliphate
ZEHRA ERDEMİR
- Hârizmşahlar ve Karahıtaylar arasındaki ilişkiler
Relations between Khwârizmshahs and Qara Khitans
ZEHRA GÜNEŞ
- Moğollar karşısında Hârzemşahlar ve Celâleddin Hârzemşah
Hârzemşahs and Jelâleddin Hârzemşah against the Mongols
KÜBRA GÖKOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
TarihKastamonu ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA EĞİLMEZ
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZCAN OĞUR