Anadolu Selçuklu Dönemi eserlerinde yer alan figürlerin ve motiflerin çağdaş Türk sanatçılarının eserlerine etkisi ve üniversite özgün baskı derslerindeki kullanımı
The impact of figures and ornaments in the works of Anatolian seljuk sultanate on modern Turkish artist and tha usage in the lesson of unique press lessons at university
- Tez No: 568271
- Danışmanlar: PROF. GÜLER AKALAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Güzel Sanatlar Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Resim-İş Öğretmenliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 159
Özet
Cumhuriyetle birlikte, sanatın diğer alanlarında olduğu gibi, Türk Resminde de kimlik oluşturma çabalarına tanık olmaktayız. 1950'lerde sanatta kimlik oluşturma konusunda tartışmalar yapılmış ve bu kapsamda sanatçılar ilk çalışmalarını geleneksel etkileşim içinde denedikleri görülmektedir. Turgut Zaim ve Nurullah Berk'in denemeleri devam ederken, soyut dışavurumcu sanatın tüm dünya sanatçılarını etkileme sürecine paralel olarak, Türkiye'de de süsleme ve halı kilim desenlerinin yüzeysel ve dekoratif resim yaratmada etkileri görmektektedir. Başlangıçta, biçimsel olarak ortaya çıkan geleneksel etkileşim daha sonraki süreçte içselleştirilerek devam etmiş ve 1970 sonrası sanatçıların çalışmalarında da etkili olmuştur. Geleneksel etkileşim sanatçıların bireysel çalışmalarında yoğunlaşarak devam eden bir süreç yaşanmaktadır. Bu çalışma, sanatçıların geleneksel Anadolu Selçuklu figür ve motiflerinin zaman olgusu içinde şekillenen olayları temel alarak, sanat eserine yansıyan konuları irdeleyip anlamlandırmak, sanatçının yaratımına başladığı sanat eseri ile ilişki düzeyini aydınlatmak gibi bir amaç doğrultusunda hazırlanmıştır. Sonuç olarak; araştırmada ele alınan sanatçıların eserlerine yansıyan ikonografiler, kendi sosyal çevreleri ve kültürel gelenek ve göreneklerin etkisi doğrultusunda sanatçıların eserlerine çağdaş bir ifadecilikle yansımıştır. Yapılan bu araştırma; 'Anadolu Selçuklu Dönemi Eserlerinde Yer Alan Figürlerin ve Motiflerin Çağdaş Türk Sanatçıların Eserlerine Etkisi ve Üniversite Özgün Baskı Derslerindeki Kullanımı' başlığı ile Malik Aksel, Zeki Faik İzer, Bedri Rahmi Eyüpoğlu, Abidin Dino, Nuri İyem, Adnan Turani, Nuri Abaç, Mürşide içmeli, Devrim Erbil, Mustafa Ayaz, Süleyman Saim Tekcan, İhsan Çakıcı, Hayati Misman, Söbütay Özer, Güler Akalan, adlı sanatçılara ve eserlerine yönelik literatür taraması yapılmıştır. Tarama sonrası elde edilen veriler ışığında, adı geçen sanatçıların eserlerine, yansıyan figür ve motiflerin ikonografik ifadeciliğine değinilmiştir. Figür ve motiflerin örneklem olarak seçilen Gazi Üniversitesi özgün baskı atölyesi öğrenci işleri üzerine etkisi araştırılmıştır. Tarama modeli ile elde edilen değişkenlerin frekans dağılımları ve yüzde değerleri elde edilmiş ve tablolaştırılarak araştırmacı tarafından yorumlanmıştır. Bu araştırmada örneklem seçme işlemi çok aşamalı olarak gerçekleştirilmiştir. İlk aşamada, olasılıksal olmayan örnekleme yöntemlerinden biri olan Amaçlı Örnekleme yönteminin türlerinden biri olan ölçüt örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Ölçüt örnekleme yöntemi gereğince; örnekleme seçme ölçütü, ikonografik unsurlardan en çok etkilendiği düşünülen sanatçılar olarak belirlenmiştir. Böylece; figütlerden ve motiflerden en çok etkilendiği düşünülen 15 sanatçı, örneklem sayısı olarak belirlenmiştir. Çok aşamalı olarak gerçekleştirilen örneklem seçme işleminin ikinci aşamasında seçilen bu 15 sanatçının her birinin sıra dışı olmayan tipik bir eseri seçilmiştir. Böylece; sanatçıların incelenmesi hedeflenen eserleri seçmek için, olasılıksal olmayan örnekleme yöntemlerinden biri olan Amaçlı Örnekleme yönteminin türlerinden biri olan Tipik durum örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Böylece; ölçüt örnekleme yöntemi kullanılarak seçilen 15 sanatçının bilgileri (kitapları, yaşantıları,…) ve tipik örnekleme yöntemi kullanılarak seçilen 15 eserin ikonografik figürleri, biçim ve içerik yönleri çalışmanın örneklem verilerini oluşturmuştur. Çok aşamalı örnekleme yönteminin üçüncü aşamasında, 15 sanatçıdan olasılıksal örnekleme yöntemlerinden biri olan basit tesadüfi örnekleme yöntemi kullanılarak rastgele seçilen ve görüşmeyi kabul eden 4 sanatçı seçilmiştir. Seçilen bu 4 sanatçıya, 3 sorudan oluşan bir anket yapılandırılmış derinlemesine görüşme tekniği ile uygulanmıştır. Sonuç olarak çalışmamızda, örneklem seçme işlemi üç aşamada gerçekleştirilmiş olup, kullanılan örnekleme yöntemleri ölçüt örnekleme, tipik örnekleme ve Basit Tesadüfi Örnekleme (Random Örnekleme) olarak sıralanabilir. Sonuç olarak; ikonografik unsurları ressam düşüncesi etrafında meydana gelen olaylar bütünü ile tablosuna aktardığı görülmektedir. Özgün baskı derslerinde çalışılan öğrenci baskılar incelendiğinde öğrencilerin bilinçli Anadolu Selçuklu figür ve motif lerini kullanımlarının yanı sıra her hangi bir ikonografi kullanma düşüncesi ile yolla çıkmasalar bile yaptıkları tasarımlarda Anadolu Selçuklu figür ve motiflerinin çalışmalarına yansıyarak anlam kazandığı görülmektedir.
Özet (Çeviri)
With republic, as in other parts of art, we witness the effort of identity formation in Turkish art. In 1950s, three had been disputes about identity formation and in traditional interaction and in this context artists tried their first works in traditional interaction. Turgut Zaim and Nurullah Berk going an their trials, parallel with artist of all over the World in abstract expressionist art, in Turkey it is seen the effects of ornament and carpet patterns in superficial and decorative art. At the beginning traditional approach that started as stylistic proceeded interiorizing in subsequent process and after 1970s, it was effective in artists' works. There had been a process which proceeded concentrating on individual Works of modern artist. This work was prepared based upon the events in traditional Anatolian Seljuk Sultanate iconographic figures and time perception, in accordance with this purpose making sense of reflection over subjects on their work of art, illuminating the status of relationship between the artists and their works of art. Consequently, in our thesis the reflected iconographies of mentioned artists in accordance with the effects of its social life and cultural customs and traditions reflected with moderns expressions on artists' works. In this research; with the title“The Impact Of Figures And Ornaments In The Works Of Anatolian Seljuk Sultanate On Modern Turkish Artıst And The Usage In The Lesson Of Unique Press Lessons At University”literature review towards artists and their works called Malik Aksel, Zeki Faik İzer, Bedri Rahmi Eyüpoğlu, Abidin Dino, Nuri İyem, Adnan Turani, Nuri Abaç, Mürşide içmeli, Devrim Erbil, Mustafa Ayaz, Süleyman Saim Tekcan, İhsan Çakıcı, Hayati Misman, Söbütay Özer, Güler Akalan was made. After review, in the light of data it is referred to expressionist of iconographic figures amd ornaments reflected in these artists' works. It was researched the effect of the selected figures and ornaments on the students' works of unique press at Gazi University.The frequency distributions and percent values of factors acquired by survey models are obtained and it was interpreted tabularizing by the researcher. In this research, the process of choosing sample was made with multi stages. In the first stage, standard exemplification method that is a kind of intentional exemplification method-a kind of nonstochastic exemplification method was used. In compliance with standard exemplification method, the standard of choosing exemplification of artists, who are mostly affected by the iconographic figures, are defined. In this way, 15 artists who are affected mostly by iconographic figures are defined as the figures of sampling. In the second stage, the process of choosing sample with multi-stages, a typical, ordinary work of these 15 artists was chosen. Thus, to chose the targeted works of the artists, typical case sampling method that is a kind of intentional exemplification method-a kind of nonstochastic exemplification method was used. Thus, the personal information of these 15 artists chosen by using standard sample method(their books, lifes,…) and 15 works chosen by using typical sampling method includes the samples of iconographic figures, style and context. In the third stage of multi-staged sampling method, using a simple incidental sample method that was a a kind of stochastic sample method 4 in 15 artists who accepted the interview are chosen. The structured depth interview that contains a questionnaire of 3 questions was applied to 4 artists. Consequently, in our thesis, the process of choosing sample are performed in 3 stages; these are complied as standard sampling, typical sampling and simple incidental sampling. Finally, it was observed that artists reflected the iconographic figures in their works totally. When it was examined students' works in the unique press lessons, in addition students use Anatolian Seljuk Sultanate iconographic figures consciously, even though they don't have any intenion to use Anatolian Seljuk Sultanate iconographic figures , it was observed that Anatolian Seljuk Sultanate iconographic figures had a meaning reflecting on their works.
Benzer Tezler
- The architectural decorations of Ilkhanid period in Iranian and Anatolian geography from selected monuments
İran ve Anadolu coğrafyasında seçilmiş anıtlar üzerinden İlhanlılar dönemi mimari bezemesi
GHAZAL SOLTANI
Doktora
İngilizce
2021
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYGÜL AĞIR
DR. ÖĞR. ÜYESİ DAVOOD REZAEI
- Suver'ul Kevakib minyatürlerinin ikonografik incelenmesi (Süleymaniye Kütüphanesi Fatih bölümü 3422 demirbaş nolu eser üzerine bir araştırma)
Suver?ul Kevakib iconographic investigation of miniature
İLKNUR ERBAŞ
Doktora
Türkçe
2010
Sanat TarihiMarmara ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELÇUK MÜLAYİM
- Anadolu Selçuklu Dönemi Kubadabad Sarayı çini figürlerinin göstergebilimsel açıdan incelenmesi
Semiotic analysis of tile figures of the Kubadabad Palace of Anatolian Seljuk Period
ESRA BULDUKLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Güzel SanatlarNecmettin Erbakan ÜniversitesiResim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSA ELİRİ
- Hayat ağacı temalı çini pano
Tree of life themed tile panel
KİFAYET ÖZKUL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BAŞAK ÇORAKLI
- Anadolu Selçuklu çinilerindeki kanatlı figür betimlemelerinin seramik form ve yüzeylerde yorumları
The descriptions of winged figure in Anatolian Seljuk's tiles comments on ceramic form and surface
KOZA KURT KIRTAY
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2019
Güzel SanatlarHacettepe ÜniversitesiSeramik Ana Sanat Dalı
DOÇ. HÜSEYİN ÖZÇELİK