Türk edebiyatında manzum menâsik-i hac tercümeleri ve amîkî'nin fütûhu'l-harameyn tercümesi (Metin inceleme ve çeviri yazısı)
Poetical hajj missions translations in Turkish literature and translation of futuhul haremeyn by amiki (Text analysis and transcription)
- Tez No: 569529
- Danışmanlar: DOÇ. DR. TÜRKAN ALVAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Menâsik-i Hac, mesnevi, Fütûhu'l-Harameyn, Amîkî, Muhyî-i Lârî, Muhyî-i Gülşenî, Bahtî, tercüme-telif, Hajj Missions, Mesnevi, Fütûhu'l-Harameyn, Amîkî, Muhyî-i Lârî, Muhyî-i Gülşenî, Bahtî, translation
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 399
Özet
Türk edebiyatında manzum menâsik-i hac mesnevileri, XVI. yy.da (Yavuz Sultan Selim döneminde Hicaz bölgesinin Osmanlıya dâhil edilmesiyle birlikte) yaygınlaşmaya başlar. XVI. yy.da ikisi tercüme-telif eser olmak üzere dört tane menâsik-i hac yazılır. Tercüme-telif eserlerin kaynak metni Muhyî-i Lârî'nin 1511 yılında Farsça yazdığı Fütûhu'l-Harameyn mesnevisidir. Bu yüzyılda yazılan tercüme-telif eserlerin biri Muhyî-i Gülşenî'ye (ö. 1608), öteki ise Amîkî mahlaslı bir şaire aittir. Kaynak metni aynı olan bir tercüme-telif eser de 1646 yılında yazılan Bahtî mahlaslı şaire ait Menâsik-i Hac'tır. Bu eserlerden sadece Bahtî'nin Menâsik-i Hac'ı üzerinde akademik bir çalışma yapılmıştır. Muhyî-i Gülşenî ve Amîkî'nin menâsik-i hac tercümeleri üzerinde herhangi bir çalışma yapılmamış olduğundan Amîkî'nin Fütûhu'l-Harameyn tercümesini araştırma konumuz olarak seçildi. Tek nüshası olan Amîkî'nin eseri, Millet Ktp. Ali Emiri, Manzum 1312 numarada Muhyî-i Gülşenî ismi ile kayıtlıdır. Ancak bu kayıtta eserin sahibi ile ilgili yapılan yanlışlık tezimiz ile ortaya konulmuştur. Amîkî'nin eserini incelerken kaynak metni aynı olan bu üç tercüme-telif eserin karşılaştırmasını da yapmaya gayret edildi. Metnin incelemesi klasik yönteme göre yani iki yönden yapıldı. Birinci olarak muhteva yönü ikinci olarak da şekil (biçim) yönü ele alındı. Her iki yönünde zenginlikleri ortaya konulmaya çalışıldı. Araştırmamız ile Türk edebiyatında manzum menâsik-i hac mesnevilerinin tasnifinin bir daha gözden geçirilerek güncellenmesi gerekliliği ortaya çıkmıştır. Yine araştırmamız, hakkında çok az bilgi mevcut olan Amîkî mahlaslı şairin tanınmasına da katkı sağlayacak bilgiler içerir.
Özet (Çeviri)
Poetical Hajj Missions Mesnevis in Turkish literature, become widespread in XVI. th century (with Yavuz Sultan Selim's incorporation of Hicaz to Ottoman Empire). In XVI. th century, there are four hajj missions mesnevis that two of them are translations. Source text of these translations is Muhyî-i Lârî's Fütûhu'l-Harameyn Mesnevi, written in 1511 as Persian. One of the translation-literal works which was written in that century belongs to Muhyî-i Gülşenî (d.1608) and the other one belongs to a poet nicknamed Amiki. Another translation work which has same source is Hajj Missions written in 1646 that belongs to a poet nicknamed Bahtî. There is only an academic study on Bahtî's Hajj Missions . We chose translation of Futûhu'l-Harameyn by Amiki as subject of our study since there are no academic studies on the translations of Hajj Missions by Muhyî-i Gülşenî and Amîkî. Amiki's work has only one manuscript and it is recorded at Millet library, Ali Emiri section, poetical record 1312 named as Muhyî-i Gülşenî. It is revealed with our thesis that in this record there is a mistake about owner of the work. We made an effort to compare these three literary works which have same source while analyzing Amiki's work. At the end of this evaluation, it is indicated not only by content, but also by the language, tone, harmony, rhetoric, characteristics. With our study, it is showed up that in Turkish Literature, the classification of Hajj Missions Mesnevis needs to be updated with a reconsideration. Our study also contains information to enable identification of poet nicknamed Amîkî.
Benzer Tezler
- Türk- İslam edebiyatında manzum Menasik-i Haclar ve Nali Mehmed Efendi'nin Menasik-i Hacc'ı adlı eseri (Edisyon kritik)
İslamic pilgrinege poems in Turkish İslamic literature and Manasik-ı Hac of Nali Mehmed Efendi
AHMET KARATAŞ
- Seyyid Hasan Rızâyî el-Aksarâyî hayatı, sanatı, eserleri ve Miftâhu's-Sa'âde' adlı manzûm Kasîde-i Bürde şerhi
The life, art and literary works of Seyyid Hasan Rizayi el-Aksarayi and Kaside-i Bürde şerhi named as Miftahu's-Sa'ade
HASAN CANKURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıCelal Bayar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. YASEMİN ERTEK MORKOÇ
- Abdurrahman Gubari'nin hayatı eserleri ve menasik-i hac adlı eseri (edisyon kritik)
The life of Abdurrahman Gubari and his books and his book named menasik-i hac (edition critic)
AMİNE GÜL
- Esîrî'nin Hüsâm-nâme adlı manzum hac seyahat-nâmesi (İnceleme-metin tenkidi-nesre çeviri-açıklamalar-sözlük-özel adlar dizini)
Esîrî's poetic pilgrimage travel book entitled Hüsâm-nâme (Analysis-text criticism-prose translation-explanation-dictionary-proper names index)
OZAN KOLBAŞ
Doktora
Türkçe
2021
DinMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEBAHAT DENİZ
- Türk edebiyatında Manzum tarihler ve Murâdî'nin Fetih-nâme'si
Poetic History in Turkish Literature and Murâdî's Fetih-nâme
HASAN AKGÜL
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve Edebiyatıİnönü ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN ÇALDAK