Esîrî'nin Hüsâm-nâme adlı manzum hac seyahat-nâmesi (İnceleme-metin tenkidi-nesre çeviri-açıklamalar-sözlük-özel adlar dizini)
Esîrî's poetic pilgrimage travel book entitled Hüsâm-nâme (Analysis-text criticism-prose translation-explanation-dictionary-proper names index)
- Tez No: 680765
- Danışmanlar: PROF. DR. SEBAHAT DENİZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Türk Dili ve Edebiyatı, Religion, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 1061
Özet
Esîrî, ömrünün büyük bir kısmını on beşinci yüzyılda geçirmiş bir divan şairidir. Hüsâm-nâme adlı eserini ise II. Bayezid döneminin son yıllarında, tespit edilebildiği kadarıyla 1505 ile 1510 yılları arasında bir tarihte kaleme almıştır. Eser, genel olarak İstanbul'dan yola çıkan hac kafilesinin çeşitli menzilleri geçerek Mekke'ye ulaşmasını ve tekrardan İstanbul'a dönüşünü konu alan bir seyahat-nâmedir. Geçilen menziler ve yaşananlar hakkında çeşitli bilgiler aktarılır. Ancak bunun yanında görülen şehirlerle ilgili pek çok hikâyeye de yer verilir. Çalışma giriş bölümüyle birlikte toplam altı bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde haccın tarihi ve menâsiki hakkında bilgiler verilmiş; klasik dönemde kaleme alınan hac seyahat-nâmeleri ve menzil-nâmeleri üzerinde durulmuş ve bunların genel olarak özelliklerine ve konularına değinilmiştir. Birinci bölümde II. Bayezid döneminin siyasî olayları ele alınmış ve bu dönemdeki hac müessesesi üzerinde durulmuştur. İkinci bölümün ilk kısmında klasik Osmanlı edebiyatında Esîrî mahlasını kullanan şahıslar incelenmiş, ikinci kısmında ise Hüsâm-nâme şairi hakkında bilgiler verilmiştir. Üçüncü bölüm Hüsâm-nâme'nin içerik incelemesine ayrılmıştır. Bu bölümde eserin konusu, yazılış sebebi, yazılış tarihi, şekil özellikleri, seyahat ve kıssa ile hikâye anlatılarının içerikleri değerlendirilmiş, eserin üslup özellikleri üzerinde durulmuştur. Dördüncü bölüm yazma nüsha üzerindeki incelemelere ayrılmıştır. Nüshanın tavsifi yapılmış, müellif hattı olup olamayacağı tartışılmış, imla özellikleri incelenmiş ve vikāye sayfalarındaki kayıtlar değerlendirilmiştir. Beşinci ve son bölüm ise metin tenkidi, nesre çeviri, açıklamalar, sözlük ve özel adlar dizini bölümlerinden oluşmaktadır.
Özet (Çeviri)
Esîrî is a divan poet who spent most of his life in the 15th century. He wrote his work named Hüsâm-nâme in the last years of the reign of Bayezid II, as far as it can be determined, between 1505 and 1510. The book is a travel book about the pilgrimage caravan departing from Istanbul to reach Mecca by passing various stations and returning to Istanbul. Various information is conveyed about the cities of accommodation and experiences. However, many stories about the cities seen are also included. The study consists of six chapters, including the introduction. In the introduction, information is given about the pilgrimage and books on pilgrimage written in the classical period of the Ottoman Empire and books on pilgrimage stations were examined with their general features and topics. In the first part, the political events of the period of Bayezid II are discussed and the pilgrimage establishment in this period is examined. In the first part of the second chapter, the individuals who used the pseudonym Esîrî in the classical period Ottoman literature were examined. In the second part, information about the poet Hüsâm-nâme is given. In the third part, the content of the Hüsâm-nâme is examined. In this section, the subject of the work, the reason for its writing, its history of writing, its poetic features, the contents of travel and story narratives are evaluated and the stylistic features of Hüsâm-nâme are examined. In the fourth chapter, the features of the manuscript book are examined. The features of the copy were evaluated, it was discussed whether it was written by the poet himself, the spelling features were examined and the contents of the articles on the introduction pages were evaluated. The fifth and final section consists of text criticism, prose translation, explanations, dictionary and proper names index sections.
Benzer Tezler
- Ref'ul-hitam 'an Vakfi Hamza ve Hişâm (Molla Gürânî'nin Ref'ul-Hitam 'an Vakfi Hamza ve Hişam adlı eserinin edisyon kritiği )
The additional critical of the work which is named as Ref'ul-Hitam 'an Vakfi Hamza ve Hişam of Molla Gürânî
MAHMUT DİLEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİHAT TEMEL
- Muhyiddin et-Tâlişî'nin Haşiyetu Muhyiddin ala şerh-i İsaguci li'Hesmekâtî adlı eserinin tahlil ve tahkiki
An analysis and critical edition of Muḥyī al-Dīn al-Tālishī's work entitled Ḥāshiyat Muḥyī al-dīn 'alā Sharḥ Īsāghūjī li Hasmakātī
AHMET EMİN AKYÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HİKMET YAMAN
- Cemâleddîn el-Hısnî ve el-Keşf an ahkâmi'l-hemze fi'l-vakf li Hişâm ve Hamza adlı eseri: Tahkik ve tahlil
Camāl al-dīn al-Hısnī and His Book al-Kashf'an Ahkām al-Hamzah fī al-Waqf li Hishām and Hamza: The critical edition and analysis
MEHMET ÜNLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinBursa Uludağ ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET EFE
- Mevlâna'nın Mesnevî'sinde sağlığa dair görüşler
Opinions about health in the Mevlana's Mathnawi
BAHAÜDDİN TAHA HİDAYETOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Deontoloji ve Tıp TarihiSelçuk ÜniversitesiMevlâna ve Mevlevîlik Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ TEMİZEL
- Rüknüddevle Dâvud ve Fahreddîn Kara Arslan dönemleri Hısn-ı Keyfâ Artuklu Devleti
Hisn Kaifa Artuqid State during the reing of Rukn al-Dawla Daud and Fakhr al-Din Qara Arslan
SARA SADIKHOVA