TSMK. EH. 67 No'lu Mushaf'ın tezhip sanatı açısından incelenmesi
The analysis of the tezhip art in the mushaf TSMK. EH. No.67
- Tez No: 570758
- Danışmanlar: PROF. ÖMER FARUK TAŞKALE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Sanat Tarihi, Crafts, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Tezhip Sanat Dalı
- Sayfa Sayısı: 214
Özet
Tezhip sanatı farklı medeniyetlerin himayesinde günümüze kadar gelişerek gelmiştir. Tarihte ilk örnekleri Uygurlarda görülen tezhip sanatında, yüzyıllar boyunca çok sayıda nadide eser ortaya çıkmıştır. Devlet gücünü elinde bulunduran yönetici sınıf, sanatın hamisi olarak her dönem ve bölgede, siyasi ve ekonomik güçleri oranında tezhip sanatını desteklemiş, gelişimine büyük katkı sağlamıştır. Şiraz özellikle bağımsız atölyelerde üretilen müzehhep el yazması eserlerle adından söz ettirmiştir. Ticari üslupta eserlerin yoğun bir şekilde üretildiği bu merkezde, yönetici sınıfın hamiliğinde daha zengin ve ince işçilikli eserler ortaya konmuştur. Şiraz tezhibi zirve dönemini yaşadığı XVI. yüzyılda kısa aralıklarla büyük üslup farklılıkları göstermiştir. Sayfa tasarımlarında tezhip alanının genişlemesi, kitapların boyutlarındaki büyüme ve renklerdeki farklılaşma, kullanılan motiflerdeki zenginlik ile tezhip sanatına büyük katkı sağlanmıştır. Tez konusu eser XVI. yüzyılın ikinci yarısında Şiraz'da üretilmiştir. Çift sayfa zahriye, serlevha ve surebaşı tezhibi, ara sayfalardaki dış pervaz tezhipleri, hatime ve falname sayfalarındaki tezhiplerle hazırlanmış büyük boy bir Mushaf'tır. Tez dört ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde tezhip tarihi ve XVI. yüzyıl Osmanlı tezhibi hakkında kısaca bilgi verilmektedir. İkinci bölümde Şiraz'ın tarih içinde gösterdiği gelişim, tezhip sanatının geçirdiği aşamalar ve geldiği yer incelenmeye çalışılmıştır. Üçüncü bölümde Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi'nde bulunan (TSMK. EH. 67) eser fotoğraflarla belgelendirilmiş, üzerinde renk, desen, motif, sayfa düzeni analizi yapılarak metin oluşturulmuştur. Tezyinatın tam anlaşılabilmesi için desen çizimleri yapılmıştır. Son bölümde, incelenen eserden elde edilen verilere göre tasarlanarak çalışılan eser tanıtılmıştır.
Özet (Çeviri)
Tezhip art took its present form after having been developed through the centuries in various civilisations. We come accross the first samples of tezhip art in Uyghurs and many precious works of art have been created since then. The administrative class consisting of state authorities were the patrons of art and in each era and region, they supported tezhip art according to their political and economical means, thus were the cause of its flourishing. Shiraz especially rose to fame due to its muzehhep manuscripts produced in independent workshops. Works geared for the market were made extensively in this center and more sophisticated and elegant works were created under the patronage of the administrative class. Shiraz tezhip reached its golden era in the 16th century and within a short period many diverse styles were created. Some of the valuable contributions made were: the enlargement of tezhip area in page designs, increase in book sizes, variation of colours and the enrichment of the motifs and designs. The subject of this thesis is a manuscript produced in Shiraz at the second half of the 16th century. It is a large mushaf with double page zahriye, serlevha and beginning of sura tezhibs. The inner pages are decorated with outer pervaz tezhibs. There are also tezhibs in hatime and falname pages. The thesis consists of 4 main chapters. The first chapter is on history of tezhib and gives a short information on the 16th century Ottoman tezhibs. The second chapter attempts to explain the progress Shiraz went through history and the processes of tezhip and its last stage. The third chapter consists of photos of the manuscript in Topkapi Palace Library (TSMK. EH. 67) and gives a detailed analysis on colours, design, motifs and on page layout. In order to expose the tezyinat (decoration) better, some design drawings are added. In the last chapter, the work that has been inspired and designed after looking at the inspected manuscript is presented.
Benzer Tezler
- TSMK EH. 247 envanter numaralı eserin tezyînî açıdan incelenmesi
Analysing the work numbered TSMK EH. 247 in terms of decoration
ASLIHAN ALTURAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Güzel SanatlarMarmara ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLNİHAL KÜPELİ
- El yazması eserlerde tezhipli fihrist sayfaları (TSMK,TİEM,İÜK)
Illuminated index pages in manuscripts (TSMK,TİEM,İÜK)
FATIMA BETÜL BAĞCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıMarmara ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DOÇ. GÜLNUR DURAN
- XV-XVI. yüzyıl Osmanlı tezhip sanatı bağlamında Şeyh Hamdullah mushafları sûrebaşı bezemelerinin değerlendirilmesi
Evolution of decoration characteristics of the beginnigs of the suras of mushafs by Sheikh Hamdullah regarding XV-XVI th centuries Ottoman illumination art
AYŞE TANRIVER CELASİN
Doktora
Türkçe
2014
Sanat TarihiSüleyman Demirel Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SÜREYYA EROĞLU
- Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi E.H. 1512 numaralı Mantıku't-Tayr nüshası minyatürlerinin tasarım çözümlemesi
Design analysis of miniatures in the copy of Mantiku't-Tayr with number E.H.1512 in the Library of Topkapi Palace Museum
FATMA İNAN DÜDÜKCÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERSİN FETHİ ÖÇAL
- Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi E.H.1512 numarada bulunan Mantıku't-Tayr nüshası minyatürlerinin teknik çözümlemesi ve sembolik anlatımları
Technical analysis and symbolic expression of Mantiku't-Tayr copy miniatures at Topkapi Palace Museum E.H.1512
FERHAT SOYER
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
El SanatlarıFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ERSİN FETHİ ÖÇAL