Korunan alanlarda tampon zon orman yönetimi
Buffer zone forest management in protected areas
- Tez No: 573810
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYHAN AKYOL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ormancılık ve Orman Mühendisliği, Forestry and Forest Engineering
- Anahtar Kelimeler: Korunan alanlar, Sürdürülebilir yönetim, Tampon zon, Göstergeler, Kovada Gölü Milli Parkı, Protected areas, Sustainable management, Buffer zone, Indicators, Kovada Lake National Park
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Orman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 104
Özet
Dünya üzerinde insanlar çeşitli gerekçelerle belirli alanları çok uzun yıllardan beri koruma gayesi içindedirler. Ancak özellikle sanayi ve teknolojinin gelişmesi, nüfus artışı, kentleşme gibi nedenlerle günümüzde yaşam için gerekli doğal kaynaklar hızla tahrip edilmekte ve tüketilmektedir. Yaşanan bu olumsuzluklar ilgili çevrelerin dikkatini çekmiş ve bazı alanlarda bilimsel, kültürel, eğitsel, görsel ve ekolojik açıdan koruma düşüncesinin gerekliliği ortaya çıkmıştır. Ancak ortaya çıkan mutlak koruma anlayışı, özellikle yaşamı bu kaynaklara bağlı olan yerel insanları olumsuz etkilemiş ve korunan alan yöneticileri ile yerel halk arasında çeşitli çatışma ve anlaşmazlıklara neden olmuştur. Ortaya çıkan sorunların çözümü için ise geliştirilen araçlardan birisi tampon zon yönetimidir. Çalışmada korunan alanlar için tampon zon belirlenmesi ve yönetimi ile ilgili konular araştırılmıştır. Bu amaçla konuyla ilgili çalışan uzmanlarla ve örnek alan olarak seçilen Kovada Gölü Milli Parkı sakinleri ile anket ve görüşme yöntemi ile elde edilen veriler SPSS 20 istatistik paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Elde edilen veriler Kolmogorov-Smirnov ve Shapiro-Wilk testleri ile denetlenmiş ve verilerin normal dağılıma sahip olmaması nedeni ile analizlerde Mann-Whitney U testi ve Kruskal Wallis H testleri kullanılmıştır. Ayrıca konunun açıklanmasında frekans ve yüzde değerlerden de faydalanılmıştır. Çalışma sonuçlarına göre, 35 göstergeden oluşan ve uzmanlarca değerlendirilen tampon zon belirlemede dikkate alınması gereken faktörlerin tümü ortalama 3.5 puan üzerinde bir puan almış ve uzmanlarca önemli bulunmuştur. Uzmanlarca yapılan bu değerlendirmelerde en yüksek puanları ekolojik ve biyolojik içerikli faktörler almıştır. Yerel halk tarafından yapılan değerlendirmelerde ise, çevresel koruma (bitki ve hayvanların korunması, kaçak avcılığın önlenmesi) ve idari hususlar (hukuksal düzenlemeler, katılım, bilgi verme) ile ilgili konular önemli olarak bulunmuştur. Bu bulguların yanı sıra uzmanlar, ekosistemdeki ekolojik ve biyolojik süreçlerin çok iyi gözlemlenmesi gerektiğini, tampon zonların korumaya yardımcı bir uygulama olduğunu ve başkaca uygulamalar ile desteklenmesi gerektiğini, tampon zon belirlenirken korunan alan çevresinin de dikkate alınması gerektiğini, tampon zon yönetiminde yerel halk ve diğer paydaşlarla işbirliği yapılması gerektiğini, tampon zon içerisinde izin verilecek ve yasaklanacak faaliyetlerin yerel halkın katılımı ile birlikte belirlenmesi gerektiğini ve belirlenecek bu faaliyetlerin geleneksel arazi kullanım biçimlerine uygun olarak seçilmesi gerektiğini düşünmektedirler. Yerel halkın milli park algı ve beklentileri ile ilgili olarak yapılan diğer değerlendirmelerde ise, yerel halk milli park ile ilgili konularda bilgilendirilmek istemekte ve milli park sayesinde kazançlarının artabileceğini düşünmektedirler. Daha önce yapılan çalışmaların aksine, milli park sakinleri alanın korunması gerektiğini ve kendilerinin de alanın yönetiminde söz sahibi olması gerektiğini düşünmektedirler. Tüm bu bulgulardan hareketle, uzmanlarca değerlendirilen tampon zon belirlenmesi ve yönetiminde etkili olan faktörlerin, çalışma yapılacak alanların koşullarına bağlı olmakla birlikte uygun ve kullanışlı olduğu düşünülmektedir. Yine tampon zon belirleme ve bu alanların yönetim planlarının hazırlanmasında mutlaka sosyal ve kültürel içerikli konularda uzman kişilere yer verilmelidir. Kovada Gölü Milli Parkı örneğinde olduğu gibi özellikle milli park sınırları dışında olan ancak milli park alanını doğrudan etkileyen Eğirdir Gölü ve Kovada Kanalı gibi alanların kullanımı ve etkileri de çalışmalarda göz önünde bulundurulmalıdır. Korunan alanlar gelecek nesillere aktarılması gereken önemli kaynaklar olup, hem korunan alanlar içerisinde hem de dışarısındaki tampon zonlar bu alanların korunmasına yardımcı olabilecek uygulamalardır.
Özet (Çeviri)
People around the world have been seeking to protect certain areas for many years for various reasons. However, reasons of the development of industry and technology, population growth and urbanization, natural resources necessary for life are being destroyed and consumed rapidly. These negativities have attracted the attention of the relevant circles and in some areas like scientific, cultural, educational, visual and ecological aspects have emerged for the necessity of idea of protection. However the emergence of absolute protection negatively affected local people negatively, whose lives depend on these resources and it has caused various conflicts and disagreements between protected area managers and local people. Buffer zone management is one of the tools developed to solve the problems. In this study issues related to the determination and management of buffer zones were investigated for protected areas. For this purpose, the data obtained by survey and interview method with experts working in the field and the selected sample area of Kovada Lake National Park residents were analyzed with using SPSS 20 statistical package program. The obtained data were checked by Kolmogorov-Smirnov and Shapiro-Wilk tests and then it seemed that the data were not normally distributed. Therefore, Mann-Whitney U test and Kruskal Wallis H tests were used in the analyzes for obtained data. In addition, frequency and percentage values were used to explain the subject. According to the results of the study, all factors to be taken into consideration in determining the buffer zone, which consists of 35 indicators and evaluated by experts, received a score above 3.5 points on average and were found important by the experts. In these evaluations made by experts, the highest scores were obtained from ecological and biological factors. In the assessments made by the local people, issues related to environmental protection (protection of plants and animals, prevention of poaching) and administrative matters (legal regulations, participation, information provision) were found important. In addition to these findings, experts believe that ecological and biological processes in the ecosystem should be well observed, buffer zones are a utility application for protection and should be supported by other applications, the environment of the protected area should be taken into consideration when determining the buffer zone, it should be cooperation with local people and other stakeholders in buffer zone management, the activities to be allowed and prohibited in the buffer zone should be determined with the participation of local people and these activities should be selected in accordance with traditional land use forms. In other evaluations made about the perception and expectations of the local people in the national park, the local people want to be informed about the national park and they think that their gains can be increased by the national park. Contrary to the previous studies, the residents of the national park think that the area should be protected and they should have a say in the management of the area. Based on these findings, the determination and management of buffer zone evaluated by experts depended on effective factors and the conditions of the study area, it is thought to be convenient and useful. Also, experts in social and cultural issues should be included in the determination of buffer zones and management plans of these areas. As in the case of Kovada Lake National Park, the use and effects of areas such as Lake Eğirdir and Kovada Canal, which are outside the national park area but directly affect the national park area, should also be considered in the studies. Protected areas are important resources that need to be transferred to future generations, and buffer zones are good application to help protect these areas for both inside and outside of protected areas.
Benzer Tezler
- Yenice sıcak noktası: Ekolojisi ve sürdürülebilirliği
Yenice hotspot: Ecology and sustainability
MUHAMMET ÖZTEKİNCİ
- Korunan alanlar tampon zon yönetimi üzerine bir araştırma: Küre Dağları Milli Parkı örneği
A research on buffer zone management of protected areas: Case study on Küre Mountains National Park
ERDAL ÖZÜDOĞRU
Doktora
Türkçe
2013
Kamu YönetimiAnkara ÜniversitesiSosyal Çevre Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. A. ERGİN DUYGU
- Başkonuş Dağı'nın koruma kriterlerine göre değerlendirilmesi ve biyosfer rezervi açısından araştırılması
Evaluation of Baskonus Mountain according to conservation criteria and research as biosphere reserve
MEHMET KARABÖRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
CoğrafyaKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERSİN KAYA SANDAL
- Korunan alanlarda çatışma yönetimi: Küre Dağları Milli Parkı örneği
Conflict management in protected areas: The case of Küre Mountains National Park
DAMLA YILDIZ
Doktora
Türkçe
2019
Ormancılık ve Orman MühendisliğiBartın ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDOĞAN ATMİŞ
- CBS teknikleri kullanılarak orman yollarının yangın koruma amaçlı değerlendirilmesi
Assessing forest roads for fire protection purposes by using GIS techniques
OSMAN KÖSE
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Ormancılık ve Orman MühendisliğiKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULLAH EMİN AKAY