CBS teknikleri kullanılarak orman yollarının yangın koruma amaçlı değerlendirilmesi
Assessing forest roads for fire protection purposes by using GIS techniques
- Tez No: 318080
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ABDULLAH EMİN AKAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ormancılık ve Orman Mühendisliği, Forestry and Forest Engineering
- Anahtar Kelimeler: Orman Yangını, İlk Müdahale Ekipleri, Yangın Koruma Zonları, Yol Ağı, CBS, Ağ Analizi, Forest Fires, Fire Fighting Teams, Fire Protection Zones, Road Network, GIS, Network Analysis
- Yıl: 2012
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Orman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 83
Özet
Ülkemizde özellikle Marmara bölgesi ile Akdeniz bölgesinin doğusuna kadar uzanan sahil şeridi boyunca yangına birinci dereceden hassas orman alanları bulunmaktadır. Orman kaynakları üzerinde en büyük çevre felaketlerinden biri olan orman yangınları sonucunda ülkemizde yılda binlerce hektar orman alanı zarar görmektedir. Bu tezde, işletmeye açılan alanlarda orman yangınlarının önlenmesi ve söndürülmesi çalışmaları açısından orman yollarının yangın koruma amaçlı değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Arazözlerin teknik kapasitelerine, arazi yapısına ve arazi eğimine bağlı olarak yangın hortumlarının yolların her iki tarafından etkili ulaşma mesafesi belirlenerek, alansal yangın koruma zonları oluşturulmuştur. Uygulamalarda arazözlere adapte edilen özel yangın hortumları parça parça birleştirilerek etkili bir uzunluğa ulaştırılabilmekte ve yangın söndürme ekipleri orman alanında daha uzun mesafelere ulaşabilmektedir.Bu çalışma kapsamında, Coğrafi Bilgi Sistemlerinin (CBS) araçları kullanılarak; konumsal analiz, yüzey analizi, tampon analizi ve ağ analizi yöntemleri uygulanmıştır. İlk olarak, meşcere tipi, eğim ve yol haritaları vb. veri katmanları üretilerek CBS veri tabanı geliştirilmiştir. Çalışma Kahramanmaraş Orman Bölge Müdürlüğü'ne bağlı; Kahramanmaraş Merkez, Göksun ve Andırın Orman İşletme Müdürlükleri'nde uygulanmıştır. Bu İşletme Müdürlükleri, orman yangınına hassaslık derecelerine göre sırası ile 1., 2. ve 3. dereceden yangına hassas alanlar olarak sınıflandırılmaktadır. Uygulama alanında, yangın ekibi ve arazöz bulunduran toplam 9 adet ilk müdahale ekibi yer almaktadır.CBS veri tabanı kapsamında yol ağı veri katmanı oluşturulduktan sonra yolların her iki tarafında arazi yapısı (yamaç aşağı, yamaç yukarı ve düz) belirlenmiştir. Daha sonra, yamaç yapısı ve arazi eğimi sınıflarına göre alansal yangın koruma zonları tespit edilmiştir. Böylece, koruma altındaki orman alanlarının yüzdesi hesaplanarak, çalışma alanı korunan ve korunmayan zonlara ayrılmıştır. Son olarak, ağ analizi yöntemi ile ilk müdahale ekipleri tarafından kritik müdahale süresinde ulaşılabilen orman alanları belirlenmiş ve mevcut ekiplerin sayıları değerlendirilmiştir.Sonuçlar çalışma alanı içinde ormanlık alanların %69,30'unun koruma zonu içinde, % 30,70'inin ise koruma zonu dışında kaldığı belirlenmiştir. Çalışma alanında yangına I., II. ve III. dereceden hassas ormanların sırası ile %69,59, % 69,96 ve %67,16'sının koruma zonu içinde kaldığı bulunmuştur. Ayrıca, ilk müdahale ekiplerinin toplam orman alanının %33,66'sına, koru ormanlarının %34,65'ine ve baltalık ormanların ise %23,77'sine kritik müdahale süresi içinde ulaşabildikleri belirlenmiştir. Diğer taraftan çalışma alanındaki ormanların %66,34'üne ise kritik müdahale süresi içinde ulaşılamadığı bulunmuştur.CBS tabanlı karar destekleme sistemlerinin yol yoğunluğunun orman koruma amaçlı, özellikle yangın hassasiyeti yüksek orman alanlarında, değerlendirilmesinde etkili bir şekilde kullanılabileceği düşünülmektedir. Orman alanlarımızın sayısal veri tabanının geliştirilmesi ve özellikle mevcut yol ağlarının tamamının sayısallaştırılarak bilgisayar ortamına aktarılması durumunda, bu çalışmada sunulan karar destek sistemi, Türkiye genelinde uygulanabilecek ve böylece orman yangınlarına karşı daha hızlı ve etkili müdahale imkanı sağlanacaktır.
Özet (Çeviri)
In Turkey, especially along the coast zone from Marmara region to east of Mediterranean region, there are forests areas which have been classified as first-degree fire sensitive areas. As a result of wild forest fires, as the greatest environmental disaster on forest resources, thousands of hectares forested area has been destructed in Turkey. This study aims to evaluate forest roads for fire protection purposes in the opening zones in terms of the prevention and suppression of forest fires. Terrestrial fire protection zones have been generated by determining the effective reaching distance of the fire-hoses from both sides of the roads, based on the technical capabilities of the fire-trucks, slope direction, and ground slope. In applications, special fire-hoses, adapted to fire-trucks, can be connected in pieces up to an effective length so that fire crew can reach up to further distance in the woods.In this study, spatial analysis, surface analysis, buffer analysis, and network analysis have been implemented by using the capabilities of Geographic Information Systems (GIS) tools. Firstly, a GIS database was generated by producing various data layers including stand type, slope, and road maps etc. The study was applied Forestry Enterprise Directorate of Kahramanmaraş, Göksun, and Andırın located in Kahramanmaraş Forestry Regional Directorate. These Enterprises are classified as the 1st, 2nd, and 3rd degree fire sensitive areas, respectively. In the application area, there are 9 fire fighting headquarters with fire fighting teams and fire trucks.After generating road network data layer under GIS database, the slope directions (downhill, uphill, and flat) in both sides of the forest roads were determined. Then, spatial fire protection zones were defined according to hill structure and ground slope classes. Thus, the study area was classified into protected and non-protected zones by calculating the percentage of the protected forest areas. Finally, the forested areas that can be reached by fire fighting teams in critical response time were determined by using network analysis method and current number of fire fighting teams was evaluated.The results indicated that 69.30% of the forested area within the study area was located in the protected zone while 30.70% was located out of the protected zone. 69.59%, 69.96% and 67.16% of the forested areas which are sensitive to forest fires at first, second, and third degree, respectively, were located in the protected zone. Besides, it was found that initial response teams were able to reach 33.66% of the total forest areas, 34.65% of the productive forests and 23.77% of the coppice forests within the critical response time. On the other hand, it was also found that 66.34% of the total forest areas in the study area could not be reached within the critical response time.It is anticipated that GIS based decision support systems can be effectively used to evaluate the status of road density considering forest protection purposes, especially in the forested areas highly sensitive to fires. When the digital database of all the forested areas in Turkey are generated and especially all of the current road network is stored into the computers after digitized, the decision support system that will be produced in this project will be able to be implemented in national wide scale, and therefore, possibility of a faster and effective fighting against forest fires.
Benzer Tezler
- Orman yangın arazözlerinin yatay kurp stabilitesinin CBS teknikleri kullanılarak incelenmesi
Investigation of horizontal curve stability of forest fire trucks using GIS techniques
İSMAİL KASIM ACEMBEKİROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Ormancılık ve Orman MühendisliğiKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERCAN GÜLCİ
- Uzaktan algılama teknikleri kullanılarak Çanakkale merkez ilçe coğrafi özelliklerinin zamansal değişiminin incelenmesi
Examination of temporal changes of Çanakkale central district geographical characteristics by using remote sensing techniques
SİNAN ALLAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Astronomi ve Uzay BilimleriÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiUzay Bilimleri ve Teknolojisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM BULUT
- Rüzgâr enerji santralleri için saha uygunluğunun CBS ve çok kriterli karar analizi yaklaşımı ile değerlendirilmesi
Assessment of site suitability for wind power plants by GIS and multi-criteria decision analysis approach
İREM CENGİZ BOZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
EnerjiEge ÜniversitesiGüneş Enerjisi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HASAN SARPTAŞ
- Av hayvanlarının yaşamsal alanlarını belirleme ve 3 boyutlu haritalar üzerinde gösterme: Çanakkale örneği
Habitat determination of hunting animals and visualisation on 3D maps: Çanakkale example
DURSUN TURAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Jeodezi ve FotogrametriÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiCoğrafi Bilgi Teknolojileri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ UMUT AYDAR
- Orman amenajman planlamasında gerekli bilişimin sağlanması için uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemi tekniklerinden yararlanılması
Establishing spatial data base for forest management planning using remote sensing and geographic information systems
GÜNAY ÇAKIR
Doktora
Türkçe
2006
Ormancılık ve Orman MühendisliğiKaradeniz Teknik ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELAHATTİN KÖSE