Dinî Türk mûsikisinde tevşîhler
Tawsheehs in religional Turkish music
- Tez No: 574006
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SITKI BAHADIR TUTU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Sanat Tarihi, Music, Art History
- Anahtar Kelimeler: Tevşîh, Mevlid, Mi'râciyye, Tawsheeh, Mawlid, Mirajiyyah
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 498
Özet
Dinî Türk mûsikisinde çok sayıda eser verilen türlerden biri olan tevşîhler; güfteleri Hz. Peygamber'den bahseden, geleneksel tanıma göre Mevlid ve Mi'râciyye aralarında okunmak için, genellikle büyük usûlle bestelenmiş, kendine has bir beste üslubuna ve icra tavrına sahip olan ve cumhur tarafından icra edilen eserlerdir. İlahilerin bir alt türü olan tevşîhlerin tarifinin çeşitli kaynaklarda farklı şekillerde yapıldığı görülmektedir. Tevşîhler hakkında türü detaylı bir şekilde ele alan bir çalışma olmaması sebebiyle bu yüksek lisans tezinde, tevşîh türünün tahlil edilerek tür özelliklerinin ortaya çıkarılması ve ayırt edici özelliklerinin dikkate alınarak tevşîhler hakkında yeni bir tarif yapılması amaçlanmıştır. Çalışmada sanatın ve mûsikinin dindeki yeri, dinî alışkanlıkların, ritüellerin ve geleneklerin dinî mûsiki türlerinin ortaya çıkışı ve gelişmesi üzerindeki etkileri ele alınmıştır. Tevşîh türüne ait 255 eser yapısal olarak incelenmiş, örneklemde yer verilen eserler güfte şekli ve içeriği itibariyle tahlil edilmiş, türün aruz vezniyle yakın ilişkisi irdelenmiş, türün mûsiki yönünü oluşturan makam, usûl, tempo, icra gibi yönleri ele alınmıştır. Tevşîhlerin Mevlid ve Mi'râciyye türleriyle ilişkisi değerlendirilmiş ve bu türler hakkında da bilgiler verilmiştir. Tevşîhlerin bağlam özelliklerinin dikkate alınarak değerlendirmelerin yapıldığı çalışmada, günümüzdeki dinleyici alışkanlıkları ve türün işlevi gibi etmenlerin tür üzerinde etkisi olup olmadığı tartışılmıştır. Elde edilen veriler ışığında tevşîh türüne ait yeni bir tarif v yapılmıştır. Çalışmada, incelenen repertuardaki 255 tevşîhin notaları, güfteleri ve güftelerin vezinleri ayrıca yer almaktadır.
Özet (Çeviri)
Tawsheehs, quite abundant musical types in religious Turkish music, are musical works whose lyrics mention Muhammad (PBUH), according to traditional descriptions are composed by greater rhythmic patterns to be performed before each part of Mawlid and Mirajiyyah by a chorus and have specific composition and execution styles. Being a sub-genre of hymns, tawsheehs have different definitions among different sources. Since there is not a comprehensive study that deals with tawsheehs in detail, in this Master's thesis, it is aimed to analyze tawsheehs, to reveal their characteristics and to present a new definition of them by taking their distinctive properties into account. The importance of art and music in religion; the effects of religious customs, rituals and traditions on origins and advancements of different religious musical genres are all discussed in this study. 255 tawsheeh works have been analyzed structurally and they have been studied with respect to type and content of lyrics so that the close relationship between tawsheeh and aruz meter has been examined and furthermore; their properties such as makam, rhythmic patterns, tempo and execution have been handled. The connection between tawsheehs and Mawlid and Mirajiyyah has been evaluated and some information about these two genres were also given. The contextual characteristics of tawsheehs have been evaluated thereby it is argued whether the habits of listeners and the function of this particular genre have an vii effect on the genre itself. In light of the data obtained, a new description of the tawsheeh genre has been made. The notes, the lyrics and the meters of each 255 tawsheehs which are present in the analyzed repertory are also given in the study.
Benzer Tezler
- Türk Mûsikisi'nde Hafız Osman Dede
Hafez Osman Dede in Turkish Music
BERKANT KOŞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MüzikDokuz Eylül Üniversitesiİslam Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TÜRKAN UYMAZ
- Türk din mûsikîsinde toplu icrâ
Collective performance in Turkish religious music
ZEYNEP BAYOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Dinİstanbul Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. UBEYDULLAH SEZİKLİ
- Kânûnî Cüneyd Kosal ilâhîleri üzerine bir değerlendirme
An evaluation on kanun performer Cüneyd Kosal's hymns
MERT YÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MüzikAfyon Kocatepe ÜniversitesiMüzik Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SAFİYE YAĞCI
- Geleneksel Türk müsikisinde gazel icracılığı ve gazelhan örneklemleri
Gazel performing in traditional Turkish music and example performers
ÖZGE EYYÜPOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
MüzikHaliç ÜniversitesiTürk Müziği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KAMİLE PERÇİN AKGÜL
- Klasik Türk musikisinde Zaharya ve eserleri
Zaharya and his compositions in classical Turkish music
TUNİSA YEŞİLÇAY