Taş ocağından tapınağa: Nicomedia rölyefleri örneğinde geç Roma dönemi heykeltıraşlık atölyelerinin işleyiş mekanizmaları
From the quarry to the temple: Functioning mechanisms of late Roman sculptural workshops through the case of the nicomedia reliefs
- Tez No: 577109
- Danışmanlar: DOÇ. DR. TUNA ŞARE AĞTÜRK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeoloji, Sanat Tarihi, Archeology, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 103
Özet
2001 ve 2009 yılında İzmit şehrinin (Antik Dönem ismiyle Nicomedia) merkez Çukurbağ Mahallesinde yapılan kurtarma kazılarında üzerleri imparatorluk, mitolojik ve agonistik tasvirlerle süslü renkleri korunmuş rölyef panelleri ortaya çıkarılmıştır. 2015-2018 yılları arasında TÜBİTAK projesi (Proje No. 115K242) kapsamında yapılan teknik ve ikonografik değerlendirmelerde rölyefler M.S. 3. yüzyılın sonunda, imparator Diocletianus dönemine tarihlendirilmiştir. Epigrafik veriler ve antik kaynaklar Nicomedia'da güçlü bir mermer endüstrisinin ve yerel taş atölyelerinin varlığına işaret etse de Çukurbağ rölyeflerinin ortaya çıkmasından önce kentte Geç Roma Dönemi heykeltıraşlık atölyelerine dair herhangi bir arkeolojik veri bulunamamıştır. Çukurbağ'da çıkarılan rölyefler Geç Roma Dönemi heykeltıraşlık atölyelerinin işleyiş mekanizmalarının anlaşılmasına dair en büyük arkeolojik buluntu gurubunu içermektedir. Tez çalışmasında rölyefler üzerinde görülen heykeltıraşlık aletlerinin izinden yola çıkılarak rölyeflerin yapım aşamaları ve dönemin heykeltıraşlık atölyelerinin işleyiş mekanizmaları hakkında bilgilere ulaşılmaya çalışılmıştır. Rölyefler üzerindeki figürler düz keski ve matkap ile ince işçilikle yapılmış, rölyef kaidelerinin geneli dişli keski ile bir kısmı ise raspa ile sonlandırılmıştır. Rölyef panellerinin arka ve yan yüzleri murç ile kabaca işlenmiştir. Rölyeflerin üst profilinde ise murç ve dişli keskiler ile şekillendirilmiş taşıma ve kenet delikleri bulunmaktadır. Bu bilgilerin değerlendirilmesi sonucunda Proconnesos mermerinden yapıldığı düşünülen rölyeflerin bulunduğu yapıya yakın bölgede yerde işlenip daha sonra mimari düzen içerisine oturtulduğu anlaşılmıştır. Yan yüzlerdeki murç ile bitirilmiş yüzeyler sayesinde rölyeflerin uzunlukları belirlenmiş, mimari düzen içerisinde girintili çıkıntılı bir program sergilediği anlaşılmıştır. Ayrıca üç adet rölyefte devşirme malzeme kullanımı tespit edilmiştir. Bu bağlamda atölyelerin yapılacak işin hızlı olması adına devşirme malzeme ile çalıştıkları anlaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
Rescue excavations in 2001 and 2009 held in the Çukurbağ neighborhood of the modern city of Izmit, ancient Nicomedia, revealed relief panels with well-preserved colors and with imperial, mythological, agonistic depictions. In the studies carried out within the scope of the TÜBİTAK (Project No. 115K242) project between 2015 and 2018, reliefs were technically and iconographlly analyzed and dated to the late 3rd century, to the the reign of Emperor Diocletian. Although ancient literary sources and epigraphic data point to a strong marble industry and local workshops in Nicomedia, until the discovery of Çukurbağ reliefs there was no archaeological data to prove the existence of Late Roman Sculpture Workshops in the ancient city. The Çukurbağ reliefs are the largest archaeological group that can help us gain insight into the mechanisms of the Late Roman sculpture workshops. In this study, through the examination of sculptural tool marks on the reliefs working mechanisms of the executing sculptural workshops were analyzed. The figures on the reliefs were made with fine craftsmanship with a flat chisel and drill, while the base of the reliefs was generally finished with a tooth chisel and some of them were finished with a rasp. The back and side surfaces of relief panels are roughly finished with point chisels. On the upper profile of the reliefs, there are lewis and clamp holes shaped with point chisel and tooth chisels. The investigation revealed that the reliefs were made of Proconnesos marble; they were carved on the ground near the structure where they were later lifted up and then settled in their architectural setting. Bases were finished with a tooth chisel and rasps. The lengths of the reliefs were determined by means of the surfaces finished with point chisel on the side faces and it was understood that they were placed in an undulating system within the architectural order. In addition, the use of reused marble blocks was determined in three reliefs. In this context, it was understood that the workshops were working with reused materials in order to make the work faster.
Benzer Tezler
- Investigation of tuff quarries around The Temple of Apollon Smintheus (Çanakkale, Turkey)
Apollon Smintheus Tapınağı çevresindeki tüf taş ocaklarının araştırılması (Çanakkale, Türkiye
DUYGU ERGENÇ
Yüksek Lisans
İngilizce
2011
Jeoloji MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMimarlık Bölümü
PROF. DR. EMİNE N. CANER SALTIK
PROF. DR. TAMER TOPAL
- Arkaik dönem Yunan heykeltıraşlığında yontma teknikleri
Carving techniques in Archaic Greek sculpture period
ELİF KARAYUNUS
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
ArkeolojiOndokuz Mayıs ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DAVUT KAPLAN
- Zonguldak-Sapça taş ocağı agregalarının fiziksel ve mekanik özellikleri
The physical and mecanical properties of Zonguldak-Sapça quarry aggregates
SİBEL KARACAN DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Jeoloji MühendisliğiZonguldak Karaelmas ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. HÜLYA KESKİN ÇITIROĞLU
- Sakarya ili Taşkısığı bölgesindeki taş ocaklarının kuşlar üzerine etkileri
The effects of quarries on birds in the SAakarya Taskisigi region
FEHMİ YILDIZ
- Taş mastik asfalt karışımlarda İstanbul çevresindeki Cebeci - Dolamitli Kireçtaşı, Gölcük - Kumtaşı ve Karatepe - bazaltı kullanımının incelenmesi
Investigating on possible use of Cebeci Dolami̇te Limestone, Golcuk Sandstone and Karatepe basalt in stone mastic asphalt in Istanbul
FUNDA ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
İnşaat MühendisliğiYıldız Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA SİNAN YARDIM