Geri Dön

Taş ocağından tapınağa: Nicomedia rölyefleri örneğinde geç Roma dönemi heykeltıraşlık atölyelerinin işleyiş mekanizmaları

From the quarry to the temple: Functioning mechanisms of late Roman sculptural workshops through the case of the nicomedia reliefs

  1. Tez No: 577109
  2. Yazar: TOLGA ÖZAK
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. TUNA ŞARE AĞTÜRK
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Arkeoloji, Sanat Tarihi, Archeology, Art History
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2019
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 103

Özet

2001 ve 2009 yılında İzmit şehrinin (Antik Dönem ismiyle Nicomedia) merkez Çukurbağ Mahallesinde yapılan kurtarma kazılarında üzerleri imparatorluk, mitolojik ve agonistik tasvirlerle süslü renkleri korunmuş rölyef panelleri ortaya çıkarılmıştır. 2015-2018 yılları arasında TÜBİTAK projesi (Proje No. 115K242) kapsamında yapılan teknik ve ikonografik değerlendirmelerde rölyefler M.S. 3. yüzyılın sonunda, imparator Diocletianus dönemine tarihlendirilmiştir. Epigrafik veriler ve antik kaynaklar Nicomedia'da güçlü bir mermer endüstrisinin ve yerel taş atölyelerinin varlığına işaret etse de Çukurbağ rölyeflerinin ortaya çıkmasından önce kentte Geç Roma Dönemi heykeltıraşlık atölyelerine dair herhangi bir arkeolojik veri bulunamamıştır. Çukurbağ'da çıkarılan rölyefler Geç Roma Dönemi heykeltıraşlık atölyelerinin işleyiş mekanizmalarının anlaşılmasına dair en büyük arkeolojik buluntu gurubunu içermektedir. Tez çalışmasında rölyefler üzerinde görülen heykeltıraşlık aletlerinin izinden yola çıkılarak rölyeflerin yapım aşamaları ve dönemin heykeltıraşlık atölyelerinin işleyiş mekanizmaları hakkında bilgilere ulaşılmaya çalışılmıştır. Rölyefler üzerindeki figürler düz keski ve matkap ile ince işçilikle yapılmış, rölyef kaidelerinin geneli dişli keski ile bir kısmı ise raspa ile sonlandırılmıştır. Rölyef panellerinin arka ve yan yüzleri murç ile kabaca işlenmiştir. Rölyeflerin üst profilinde ise murç ve dişli keskiler ile şekillendirilmiş taşıma ve kenet delikleri bulunmaktadır. Bu bilgilerin değerlendirilmesi sonucunda Proconnesos mermerinden yapıldığı düşünülen rölyeflerin bulunduğu yapıya yakın bölgede yerde işlenip daha sonra mimari düzen içerisine oturtulduğu anlaşılmıştır. Yan yüzlerdeki murç ile bitirilmiş yüzeyler sayesinde rölyeflerin uzunlukları belirlenmiş, mimari düzen içerisinde girintili çıkıntılı bir program sergilediği anlaşılmıştır. Ayrıca üç adet rölyefte devşirme malzeme kullanımı tespit edilmiştir. Bu bağlamda atölyelerin yapılacak işin hızlı olması adına devşirme malzeme ile çalıştıkları anlaşılmıştır.

Özet (Çeviri)

Rescue excavations in 2001 and 2009 held in the Çukurbağ neighborhood of the modern city of Izmit, ancient Nicomedia, revealed relief panels with well-preserved colors and with imperial, mythological, agonistic depictions. In the studies carried out within the scope of the TÜBİTAK (Project No. 115K242) project between 2015 and 2018, reliefs were technically and iconographlly analyzed and dated to the late 3rd century, to the the reign of Emperor Diocletian. Although ancient literary sources and epigraphic data point to a strong marble industry and local workshops in Nicomedia, until the discovery of Çukurbağ reliefs there was no archaeological data to prove the existence of Late Roman Sculpture Workshops in the ancient city. The Çukurbağ reliefs are the largest archaeological group that can help us gain insight into the mechanisms of the Late Roman sculpture workshops. In this study, through the examination of sculptural tool marks on the reliefs working mechanisms of the executing sculptural workshops were analyzed. The figures on the reliefs were made with fine craftsmanship with a flat chisel and drill, while the base of the reliefs was generally finished with a tooth chisel and some of them were finished with a rasp. The back and side surfaces of relief panels are roughly finished with point chisels. On the upper profile of the reliefs, there are lewis and clamp holes shaped with point chisel and tooth chisels. The investigation revealed that the reliefs were made of Proconnesos marble; they were carved on the ground near the structure where they were later lifted up and then settled in their architectural setting. Bases were finished with a tooth chisel and rasps. The lengths of the reliefs were determined by means of the surfaces finished with point chisel on the side faces and it was understood that they were placed in an undulating system within the architectural order. In addition, the use of reused marble blocks was determined in three reliefs. In this context, it was understood that the workshops were working with reused materials in order to make the work faster.

Benzer Tezler

  1. Investigation of tuff quarries around The Temple of Apollon Smintheus (Çanakkale, Turkey)

    Apollon Smintheus Tapınağı çevresindeki tüf taş ocaklarının araştırılması (Çanakkale, Türkiye

    DUYGU ERGENÇ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2011

    Jeoloji MühendisliğiOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Bölümü

    PROF. DR. EMİNE N. CANER SALTIK

    PROF. DR. TAMER TOPAL

  2. Arkaik dönem Yunan heykeltıraşlığında yontma teknikleri

    Carving techniques in Archaic Greek sculpture period

    ELİF KARAYUNUS

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    ArkeolojiOndokuz Mayıs Üniversitesi

    Arkeoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. DAVUT KAPLAN

  3. Zonguldak-Sapça taş ocağı agregalarının fiziksel ve mekanik özellikleri

    The physical and mecanical properties of Zonguldak-Sapça quarry aggregates

    SİBEL KARACAN DOĞAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    Jeoloji MühendisliğiZonguldak Karaelmas Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    Y.DOÇ.DR. HÜLYA KESKİN ÇITIROĞLU

  4. Sakarya ili Taşkısığı bölgesindeki taş ocaklarının kuşlar üzerine etkileri

    The effects of quarries on birds in the SAakarya Taskisigi region

    FEHMİ YILDIZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    BiyolojiSakarya Üniversitesi

    Biyoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ALİ UZUN

  5. Taş mastik asfalt karışımlarda İstanbul çevresindeki Cebeci - Dolamitli Kireçtaşı, Gölcük - Kumtaşı ve Karatepe - bazaltı kullanımının incelenmesi

    Investigating on possible use of Cebeci Dolami̇te Limestone, Golcuk Sandstone and Karatepe basalt in stone mastic asphalt in Istanbul

    FUNDA ARSLAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    İnşaat MühendisliğiYıldız Teknik Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA SİNAN YARDIM