Geri Dön

Kutadgu Bilig'deki birleşik fiillerin Kırgız Türkçesindeki birleşik fiiller ile karşılaştırılması

Coparing of compound verbs between modern Kyrgyz language and the poem Kutadgu Bilig

  1. Tez No: 577505
  2. Yazar: ALİYNA AYAZBEKOVA
  3. Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. GÖKSEL ÖZTÜRK
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Dilbilim, Linguistics
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2009
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türkoloji Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 84

Özet

Türk dilinin çeĢitli devir ve dönemlerinde isim+fiil, fiil+fiil, sıfat+fiil, zarf+fiil Ģeklinde kurulan birleĢik fiiller yapılarında birçok iĢlek yardımcı fiiller vardır. Bunların en eskileri olarak Karahanlı döneminde Kutadgu Bilig“de ķıl-, bol-, tut- ,ur- Ģekilleridir. Bugünkü lehçelerimizde artık kalıplaĢmıĢ ya da biraz değiĢmiĢ fakat yine de dibi aynı olan birleĢik fiillere rastlamaktayız: edgü ķıl- Türk. Türkç. ”iyi etmek“, tükel ķıl- Türk. Türkç. ”tamamlamak“ Kırg. ”tügöldö-“, asıg ķıl- Türk. Türkç. ”fayda sağlamak“ sözi tut- Türk. Türkç. ”sözü tutmak“, yulug ķıl- Türk. Türkç. ”fedā etmek“, köngül bir- Türk. Türkç. ”gönül ver-“, Kırg. ”köngül bölüü“, beyan ķıl- Türk. Türkç. ”beyan etmek“, Kırg. ”bayan kıluu“, haber bir- Türk. Türkç. ”haber vermek“, Kırg. ”kabar berüü“, pend bir- Türk. Türkç. ”öğüt vermek“, Kırg. ”ügüt berüü“, su'al ķıl- Türk. Türkç. ”suāl sormak“, Kırg. ”sobol suroo“, at ur- Türk. Türkç. ”ad takmak“, Kırg. ”at koyuu“, at ata- Türk. Türkç. ”ad vermek, adlandırmak“, Kırg. ”at berüü" vb. Bu yazıda yardımcı fiillerin özellikle isim+fiil, fiil+fiil Ģekillerinde kurulan birleĢik fiillerin listesini çıkartmaya çalıĢıldı. Yardımcı fiillerin tamlayıcılarla birlikte kullanılıĢ özelliği belirtilmeğe çalıĢılmıĢtır.

Özet (Çeviri)

In different age and times of Turkish language, one of the most freguently used auxilary verb used in compound verb structures constructed as the form of noun+verb is kıl-, tut-, bol-, ur-. It is possible to see various types of compound verb structures costructed by this auxilary verb in Kutadgu Bilig which belongs to Karahanlı Turkish age: edgü kıl- «to do better(good)», tükel kıl- «add to, complete », asıg kıl- «benefit» so on so far. In this article, beside the compound verb structure constructed as noun+verb form in Kutadgu Bilig, the use in the structure of compound as verb+verb form has been dwelt on and the descriptive auxilary verb characteristics of this verb have been attracted attention. The verbs that can be used with mood, time and person additives have compound congugations out of simple conjugation. It oftens create difficulties when we use time and mood details with the structures of compound conjugations. In this work we have tried to compile a list of compound verbs formed form: noun+ verb, verb + verb. At the same time compound verbs and their declensional inducing and features have been reviewed in our thesis.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    875023

    Örgütsel yapının tasarımında mitolojinin etkisi

    The effect of mythology in the design of organizational structure

    İBRAHİM BAŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    İşletmeNecmettin Erbakan Üniversitesi

    İşletme Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AHMET DİKEN

  2. Tez No

    72414

    Batı'da egemenlik kavramının gelişimi ve eski Türk egemenlik anlayışı

    The Development of sovereignty in the west and the thought of sovereignty in ancient Turk

    AYBARS PAMİR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1998

    HukukAnkara Üniversitesi

    Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. GÜLNİHAL BOZKURT

  3. Tez No

    81256

    Kutadgu Bilig'deki özne ve nesnelerin yapısal incelemesi

    Object and subject in Kutadgu Bilig

    BİLGE ÖZKAN NALBANT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1999

    Türk Dili ve EdebiyatıPamukkale Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ.DR. HACI ÖMER KARPUZ

  4. Tez No

    658332

    Kutadgu Bilig'deki fiillerin eşdizim sözlüğü

    Collocation dictionary of verbs of Kutadgu Bilig

    NURDAN EMLİK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Hacı Bayram Veli Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HABİBE YAZICI ERSOY

  5. Tez No

    280436

    Kutadgu Bilig'deki alıntı sözlerin incelemesi

    Review of the borrowings in Kutadgu Bilig

    NUR İNCETAHTACI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    DilbilimGaziantep Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. MURAT CERİTOĞLU

Geri Dön