Türk dillerinde d-biçimlenme ve {tur} biçim birimi
Suppleti̇on and {tur} morpheme i̇n Turki̇ch languages
- Tez No: 578986
- Danışmanlar: PROF. DR. NESRİN BAYRAKTAR ERTEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 370
Özet
X, Y göstergelerinin anlamsal ilişkilerinin azami derecede düzenli fakat biçimsel ilişkilerinin azami derecede düzensiz olmasına d-biçimlenme (suppletion) denir. D-biçimlenme, asgari bölümsel dil göstergeleri arasında görülmektedir. Bu göstergelerin gösterenleri temsildaş değildir, gösterilenleri temsildaştır. Gösterilenleri birebir aynı olan X, Y göstergeleri aynı biçim biriminin alt biçim birimleridir. Gösterilenleri arasında dil bilgisel temsildaşlık olan göstergeler ise herhangi bir dilin çekim veya türetim yollarından biriyle d-biçimlenmektedir. D-biçimlenme, bir dilin türetim ve çekim morfolojisiyle yakından ilgilidir. Çalışmanın konusu, çağdaş Türk dillerinde {TUR} biçim biriminin d-biçimlenmesidir fakat Türk dillerinde d-biçimlenme çalışmaları yok denecek kadar az olduğu için -çalışmanın konusu olan {TUR} biçim birimi merkezde olmakla birlikte- d-biçimlenmenin Türk dillerinde görülen diğer tipolojilerine de yer verilmiştir. {TUR} biçim birimindeki d-biçimlenme ise çağdaş dil biliminin söz dizimi çalışmaları ile gösterilmiştir. Çağdaş Türk dillerinde {TUR} biçim biriminin d-biçimlenmesi; d-biçimlenmenin tanımı, öncü çalışmaları ve Türk dillerindeki tipolojileri sıralandıktan sonra örneklendirilmiştir. Anahtar Sözcükler değişik biçimlenme, suppletion, tur- eylemi, Türk dilleri, evrensel dil bilgisi, üretici dil bilgisi, biçim bilimi.
Özet (Çeviri)
The semantic relations of X, Y signs being regular but formal relations being irregular to the utmost is called suppletion. Suppletion is seen among minimum partial linguistic signs. Signifiers of signs are not co-representatives but the signified are. X, Y signs, the signified of whose are exactly the same, are allomorphs of the same morphemes. Signs, the signified of whose are linguistically corepresentable each other, are suppleted via one of the conjugation or derivation ways of any language. Suppletion is closely associated with derivation or conjugation morphology of a language. The subject of this study is suppletion of {TUR} morpheme in Contemporary Turkish languages. However due to the fact that there is a minute amount of suppletion studies on Turkish languages, besides {TUR} morpheme being in the focus, other typologies of suppletions in Turkish languages were also included. Suppletion of {TUR} morpheme was indicated with the syntax studies of contemporary linguistics. Suppletion of {TUR} morpheme in Contemporary Turkish languages was exemplified after the definition of suppletion, main studies related to it and typologies of it in Turkish languages were sorted. Keywords suppletion, tur- verb, Turkich languages, universal grammar, generative grammar, morphology, sign,
Benzer Tezler
- Ambiguïtés linguistiques en langue Françaıse et Turque
Fransizca'da ve Türkçe'de anlam bozukluğu
SAIDA AZYZ
Yüksek Lisans
Fransızca
2021
DilbilimFırat ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULHALİM AYDIN
- Örnek metinler çerçevesinde Karamanlı Türkçesinin grameri
The grammar of Karamanlides' Turkish within the framework of miscellanous texts
PELİN EKŞİ
Doktora
Türkçe
2015
DilbilimYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZÜHAL ÖLMEZ
- Oğuz grubu Türk yazı dillerinde sıfat ve zarflarda derecelendirme
Oğuz group adjectives and adverbs in Turkish writing languages
CİHAN SEKMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimFırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHAT ÜSTÜNER
- Türk ve Rus dillerinde antroponimlerin oluşumu
Turkish and Russian languages in the formation of anthroponym
SÜNDÜS GİRGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Batı Dilleri ve EdebiyatıKafkas ÜniversitesiSlav Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. YALÇIN YUNUSOV