Azerbaycan basını ve mizah: Molla Nasreddin dergisi çizimlerinin göstergebilimsel bir analizi
Press of Azerbaijan and humor: Semiotic analysis of Molla Nasreddin magazine's drawing
- Tez No: 580016
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İSMAİL AYŞAD GÜDEKLİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Gazetecilik, Journalism
- Anahtar Kelimeler: Mizah, Karikatür, Milli Uyanış, Eğitimin Çağdaşlaştırılması, Hurafelerle Mücadele, Humor, Cartoon, National Awakening, Modernization of Education, Fight Against Supersatition
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Gazetecilik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 154
Özet
Bir milletin milli, medeni ve fikri uyanışında basın büyük bir göreve sahip olmuştur. Halkın sosyal alanda gelişimine, eğitim ve kültür seviyelerinin yükseltilmesine hizmet eden basın, aynı zamanda toplumla iletişimin temel araçlarından biri olmuştur. Azerbaycan'ın basın tarihinde Molla Nasreddin dergisi toplumsal siyasi düşüncelerin gelişiminde önemli bir rola sahip olmuştur. Dergi Azerbaycan'ın ilk Mizah dergisi olmasıyla birlikte, milli mücadelenin, toplumun genel sorunlarını ele alan değerli bir mecmua görevini üstlenmiştir. Molla Nasreddin 1906 yılında Tiflis'te yayımlanmaya başlasa da yayın hayatını üç farklı şehirde 1931 yılına kadar devam ettirmiştir. Derginin yayım hayatı 1906-1917 yılları Tiflis, 1921 yılı Tebriz ve 1922-1931 yılları Bakü olmak üzere üç dönemi kapsamaktadır. Zaman zaman Çar Rejimi tarafından kapatılsa da dergi, yirmi beş yıl yayım hayatını sürdürmeyi başarmıştır. Derginin editörlüğünü Celil Memmedkuluzade yapmış. Bu mecmuanın oluşumunda, yayıma devam etmesinde büyük çaba sarf eden yazar, Molla Nasreddin'in fikir babası olmuştur. Kara mizahı kullanarak toplumun sorunlarına değinen dergi, en çok kadının toplumdaki yeri; dil, din ve eğitimdeki aksaklıkları ele almış, bu sorunlara çözümler aramayı amaçlamış. Araştırmada Azerbaycan basınında ilk gazete çalışmaları incelenmiş, Azerbaycan'ın ilk Milli Gazetesi olan Ekinci gazetesinin yayım hayatı ve Ekinci'den Molla Nasreddin dergisine kadar yayımlanan gazete ve dergilerin faaliyetleri değerlendirilmiştir. Bunun yanı sıra çalışmanın gayesini kapsayan Molla Nasreddin'in oluşum süreci, derginin ele aldığı ana konulara değinilmiş, Mirze Celil ve Molla Nasreddincilerin basın mücadeleleri çözümlenmiştir.Molla Nasreddin dergisinin ciddi sansürün uygulandığı bir dönemde milli düşünceyi ve ana dilini koruması nedeniyle Azerbaycan basınında çok önemli role sahip olduğu kanatine varılmıştır. Aynı zamanda Azerbaycan basın tarihinde“Mizah”unsurunun oluşumu ele alınmış,“Kadın”,“Din ve Eğitim”konularını içeren karikatürlerin Göstergebilimsel çözümlemesi yapılmıştır. Karikatürlerin göstergebilimsel çözümlenmesi sonucunda toplumda kadına“gereksiz eşya”muamelesinin yapıldığı, dönemde kadına değer verilmediği, gözlemlenmiştir. Bunun yanısıra yalancı mollaların, hocaların uydurdukları hurafelerle din altında insanların vicdanı duygularının sömürülmeye çalışıldığı, dinin çıkar uğruna kulanıldığı ve eğitimin toplum için gerekli olduğu sonucuna varılmıştır.
Özet (Çeviri)
The national, civil and intellectual awaekening of a nation had a major role at the press. The press, which served for the development of the public in the social sophere, and the raising of education and culture levels, was also one of the basic tools of communication with the society. Molla Nasreddin magazine had an important role in the development of social political ideas. The magazine is the first humor magazine of Azerbaijan and it is a valuable magazine that deals with the general problems of national struggle and society. Molla Nasreddin started to be published in Tbilisi in 1906 and his publishing life continued until 1931. The publication period of the journal covers three periods: Tbilisi, 1906-1917, Tabriz in 1921 and Baku in 1922-1931. The time - time was closed by Tsarist Russia, but the magazine managed to continue its publication life for twenty-five years. The editor of the journal was Celil Memmedkuluzade. The author, who made great efforts to continue his publication in the formation of the journal, was the intellectual father of Molla Nasreddin. Addressing the problems of society by using black humor, the magazine addresses the problems of women in society and language, religion and education, and looks for solutions to these problems. In the research, the first newspaper works in the Azerbaijani media were examined, the publication of the first national newspaper, Ekinçi newspaper, and the activities of newspapers and magazines published from Ekinçi to Molla Nasreddin magazine were evaluated. In addition, Molla Nasreddin's process of formation, the main topics covered by the journal were discussed, Mirze Celil and Molla Nasreddinci's speech on the press struggles were analyzed. At the same time, the formation of the element of humor in the history of Azerbaijan was dealing with and semiotic analysis of certain cartoons including“women”and“religion and education”was made.
Benzer Tezler
- Azerbaycan edebiyatında ilk mizah dergisi Molla Nasreddin üzerine bir inceleme
First humor magazine in Azerbaijani literature Molla Nasreddin onto an examination
ELİF KOLİKPINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEDAT ADIGÜZEL
- Azerbaycan mizah basınında Şeypur dergisi (1918-1919)
Seypur journal in the press of Azerbaijan humor (1918-1919)
GİZEM KARATAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
GazetecilikMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NESRİN SARIAHMETOĞLU
- Molla Nasreddin Dergisi'nde söz varlığı incelemesi (1909)
Examination of the vocabulary in the Molla Nasreddin Magazine (1909)
BANU DEMİREL
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıKarabük ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TÜRKAN GÖZÜTOK
- Molla Nasreddin Dergisine göre Azerbaycan'da milliyetçilik
Nationalism in Azerbaijan according to Molla Nasreddin Magazine
MEHMET GÖKHAN ÖZÇUBUKÇU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Siyasal BilimlerArdahan ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KUTAY ÜSTÜN
- Nasreddin Hoca fıkralarında insan kadrosu
Characterization in Nasraddin Hodja's anecdotes
GÖKHAN TARIMAN CENİKOĞLU
Doktora
Türkçe
1998
Halk Bilimi (Folklor)Selçuk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SAİM SAKAOĞLU