Türkiye'de kamusal alanda soyut heykel sorunsalı
The question of abstract sculpture in public space in Turkey
- Tez No: 588876
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SEDA YAVUZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Güzel Sanatlar, Sanat Tarihi, Fine Arts, Art History
- Anahtar Kelimeler: Heykel, Soyut Heykel, Mekâna Özgü Heykel, Anıt, Kamusal Alan, Sculpture, Abstract Sculpture, Site Specific Sculture, Monument, Public Space
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 236
Özet
Egemen ideolojinin belirlediği ölçütlerle pratiğe dökülmüş olan, soyut sanat kapsamındaki dışavurumlar üzerinden ele alınan, kamusal alan heykelinin ülkemizdeki varoluş sorunu, çalışmanın odağını teşkil etmektedir. Heykelin; farklı toplumsal, tarihsel ve siyasal koşullarda, topluma zerk edilmek istenenlerin payandası olarak, kültür aygıtı işlevi görmesi, Antik Dönem'den itibaren, batı sanatı paydasındaki bazı örnekler aracılığıyla ele alınmıştır. Söz konusu koşullarda üretilen heykellerin kurgusal ve anlamsal dönüşümlerinin izleyicinin evrimindeki etkisi üzerinde de durulmuştur. Çalışmada, İstanbul Büyük Şehir Belediyesi'nce düzenlenmiş olan Cumhuriyet'in 50.Yılı Heykel Projesi, Açık Alanlara Üç Boyutlu Çağdaş Sanat Yapıtları Yerleştirme Etkinliği (1992) ve Ulusal Kurtuluş Savaşımızdan Günümüze Laiklik ve Demokrasi Şehitleri Anıt Parkı Yontuları (1994) bağlamında, merkezi ya da yerel idarelerce düzenlenen organizasyonların sonucunda gerçekleştirilen soyut uygulamaların izleyicisiyle organik bir ilişki geliştirememesi; dolayısıyla da heykelin kamusal alan kurgusunda sabit bir ögeye dönüşememesi irdelenmeye çalışılmıştır. 90'larda en verimli dönemini yaşayan ve sayıları yıllar içinde azalan, sempozyumların soyutun halka benimsetilmesindeki öneminden bahsedilmiş; Akdeniz Heykeli'yle Türkiye'deki 'mekâna özgü' heykel sorunu tartışılmış; çeşitli şehirlerde sıkça görülmeye başlanan 'yöresel ürün heykelleri' gibi üretimler üzerinden temsiliyet sorununa dikkat çekilmiştir. Sosyolojik süreçte, yıkımın da 'heykele içkin' olabileceği örnekler üzerinden tartışılmış; bireysel ya da kitlesel yıkımın izleyicinin heykelle ilişkisini perçinlemekte etkili olabileceğinden bahsedilmiştir. Farklı disiplinlerden uzmanların, konuyla bağlantılı olan, yayınları taranarak yapılandırılmış olan çalışmada, sağlıklı bir 'kamusal alan algısı'nın dolaşıma sokulmasının heykelin halkla buluşmasının önkoşulu olduğu üzerinde durulmuştur. Soyut heykelin açık alandaki 'belirsiz' duruşu, kamusal alan heykeli tanımının net bir çerçevesinin çizilememiş olmasına ve mekâna özgü işlerin üretilememesine bağlanarak; batıdan seçilen örneklerle ülkemizdeki mevcut durum karşılaştırılmıştır.
Özet (Çeviri)
The question of contemporary abstract sculpture in public space in Turkey, which is shaped in the boundaries of ruling ideology, is at the center of this study. In this study, sculpture, in the context of production in western art and from the Ancient Greek period to present, is dealt as a means of indoctrination, which functions as a cultural apparatus under varying social, historical, and political conditions. The influence of change in planning and meaning of thus produced sculptures on the evolution of spectators is also dealt with. In the context of urban interventions of Istanbul Municipality, such as Cumhuriyet'in 50.Yılı Heykel Projesi (Sculpture Project for the Fiftieth Anniversary of the Republic), Açık Alanlara Üç Boyutlu Çağdaş Sanat Yapıtları Yerleştirme Etkinliği (Event for Installation of Plastic Contemporary Artworks) (1992) ve Ulusal Kurtuluş Savaşımızdan Günümüze Laiklik ve Demokrasi Şehitleri Anıt Parkı Yontuları (Martyrs for the Secularism and Democracy from the Turkish War of Independence to Present Memorial Park Sculptures) (1994), the lack of an organic relation between spectators and the sculptures, which are produced by central or local authorities alone, resulting with the failure of such sculptures to become a constant in formation of a public space is analyzed. It is noted that the symposia, which was functional in contacting abstract sculpture with people, gradually decreased in number to a point where only a few remained, while site specific context question is dealt by examining the case of Akdeniz. The idea that destruction is also related to sculpture is presented with examples both from Turkey and abroad, and it is argued that individual or mass destruction may improve the relation between the sculpture and the spectator. Through reviewing of a variety of interdisciplinary works, this study argues that establishment of the idea of public space is vital in introducing sculpture to public. It is also argued that the undefined presence of sculpture out in the open, in contrast to the examples in the West, is the result of a lack of a framework for sculpture in public space and inability to get site specific works produced.
Benzer Tezler
- Türkiye'de kamusal alanda soyut heykel uygulamalarının öncüleri olarak cumhuriyet'in 50. yılında İstanbul'da yapılmış heykeller
Sculptures produced in İstanbul on the 50 anniversary of the republic as pioneers of abstract sculpture practices in the public space in Turkey
ZAHİDE ŞENDUL
- Türkiye'de kamusal alanda heykel ve ifade özgürlüğü
Sculpture in the public sphere in Turkey and freedom of expression
AHMET AYDIN ATMACA
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Güzel SanatlarMarmara ÜniversitesiHeykel Ana Sanat Dalı
PROF. NİLGÜN NİLAY BÜYÜKİŞLİYEN
- Cumhuriyetten günümüze toplumsal değişimin Türk resim sanatında kadın imgesine yansıması
Reflection of the sosial chance on the image of woman in Turkish art of painting since the fondation of republic
MERYEM UZUNOĞLU
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2008
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
PROF. AYDIN AYAN
- Kamusal alanda sanat ve kentsel mekana etkileri İstanbul'da heykel uygulamaları irdelemesi
Arts at the public space and its effects on urban places-Sculpture applications study in İstanbul
EFE KORKUT KURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Sanat TarihiYıldız Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEKİYE YENEN