Geri Dön

Mitolojik kökenleriyle Türklerde Şamanizm ve kadın

Shamanism and women in Turks with mythological origins

  1. Tez No: 589991
  2. Yazar: ÖZGÜR ELSA ÖZBEK
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ALİ İHSAN YİTİK
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Din, Felsefe, Tarih, Religion, Philosophy, History
  6. Anahtar Kelimeler: Orta Asya, Şamanizm, Türk Mitolojisi, kadın, şaman, kadın şaman, Central Asia, Shamanism, Turkish Mythology, woman, shaman, female shaman
  7. Yıl: 2019
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 94

Özet

Çalışmamızda Orta Asya Türk toplumlarında kadının konumu incelendi. Orta Asya Türk toplumlarında gerek toplumsal yaşantıda gerek inanç bağlamında kadının konumu dinler tarihi açısından ele alınmamış bir konudur. İslam öncesi Türk toplumu Eski Türkler olarak ifade edildi. Eski Türkler ilk oluşum anından itibaren ekonomik ve kültürel koşulları içinde ele alındı. Türklerin ilk inanç sistemi olan Şamanizm ve Türk Mitolojisi'nde kadın kavramının değişimi incelendi. Toplumun oluşum sürecinde kadının ve doğanın kutsallaştırıldığı, her ikisinin de yaratan ve üreten rolü kazandığı tespit edildi. İnsanları koruyan, farklı varlıklarla dua aracılığı ile iletişim kuran, toplumsal sorunlara çare, bireysel hastalıklara da şifa bulan şamanların ilk olarak kadın şamanlar biçiminde ortaya çıktığı tespit edildi. Tarihsel süreçte Türk kültürünün erilleştiği, gerek kadının gerek kadın şamanların gerekse kadın ilahların öneminin azaldığı, ancak yine de kültür içindeki değerini daima koruduğu ifade edildi. Çalışmamızın birinci bölümünde genel olarak Şamanizm ve şamanlar hakkında açıklamalarda bulunuldu. İkinci bölümde toplumsal cinsiyet kavramının ekonomik süreçlerle olan ilişkisi açıklandı. Kadın kavramı anaerkil ve ataerkil sitemler içerisinde değerlendirildi. Tarihsel süreçte kadın şamanlar ve toplumsal rolleri alındı. Türklerin askeri, siyasal ve kültürel yaşamında, Türk destanlarında kadının konumuna yer verildi. Üçüncü bölümde Türk Mitolojisi'ndeki eril ve dişil nitelikteki kültler ve ilahlar incelendi. Şamanlar içerisinde kadın şamanın konumundan öneminden ve erkek şamanların kadına benzemesinin gerekçelerinden söz edildi.

Özet (Çeviri)

In this work, the status of woman in Central Asian Turkish Societies are aimed to be analyzed. As a subject, the status of woman in Central Asian Turk Societies is not treated in terms of history of religions, neither in the context of belief nor in social life. Pre-islamic Turkish Society is mentioned as Old Turks, and they are approached in cultural and economical aspects as from their primary developement. Shamanism, which is Turks' first belief system, and the change of woman concept in Turkish Mythology are examined. The research has established that woman and nature was sacralized in the process of the developement of the society, and they both were given the creator and producer roles. Besides, shamans who protected people, communicated particular beings through prayer, found remedy to social matters and cured illnesses in individuals were actually female shamans. It is also mentioned that in historical process Turkish culture gradually became masculine, the significance of female shamans and women diety decreased, yet, always kept a certain level of importance. In the first chapter of the work, shamanism and shamans are explained in general. In the second part, the relations of economic process to the concept of social gender is treated. Concept of woman is evaluated in the sense of matriarchal and patriarchal systems, and, female shamans are studied in historical process. Women's status in Turkish heroic sagas and in Turks' military, political and cultural life is also included. In the last chapter, the masculine and feminine cults and dieties in Turkish Mythology are treated. Lastly, the significance and position of female shamans among shamans, and the fact that male shamans tried to look like female shamans are pointed out.

Benzer Tezler

  1. Kan kültürlerinde üreyen mantarların antifungal duyarlılıkları

    Antifungal susceptibility of fungi in blood cultures

    BİRAY OFLAZOĞLU

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    MikrobiyolojiEge Üniversitesi

    Tıbbi Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. DİLEK YEŞİM METİN

  2. Türk Kültüründe Ağaç (Orman) Kültü

    The Tree (Forest) Cult in Turkish Culture

    PERVİN ERGUN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2002

    Halk Bilimi (Folklor)Selçuk Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. PROF. DR. SAİM SAKAOĞLU

  3. Resim sanatı açısından tarot kartlarındaki sembollerin yorumlanması

    Interpretation of the tarot card symbols in terms of art

    ERTAN AKTAŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Güzel SanatlarKütahya Dumlupınar Üniversitesi

    Resim Ana Sanat Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ MURAT ATEŞLİ

  4. İbrahimî dinlerde yaratılış fenomeninin mitolojik kökenleri

    Mythological origins of creation phenomenon in Abrahamic religions

    EMRE TURGUT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    AntropolojiÇanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜLYA ÇETİN

  5. Erbil'deki geçiş dönemleri (doğum-evlenme-ölüm) üzerine mukayeseli bir çalışma

    A comparative study on the transition period practices (birth-marrriage-death) in Erbil

    ZINA NABEEL ABDULQADER AL-KHALIDI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Türk Dili ve EdebiyatıTokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHAMMED AVŞAR