Velayeti Fakih ve İran dış politikası: Ali Hamaney'in konumu
Velayete Faqih and Iranian foreign policy: The position of Ali Khamenei
- Tez No: 590709
- Danışmanlar: DOÇ. DR. FUAT AKSU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Siyasal Bilimler, Uluslararası İlişkiler, Political Science, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Rehber, Dış Politika, Neoklasik Realizm, Karar Alma, Ortadoğu, Leader, Foreign Policy, Neoclassical Realism, Decision Making, Middle East
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 216
Özet
İran İslam Cumhuriyeti gerek bölgesel alt sistem dinamikleri açısından gerekse uluslararası sistem düzeyinde kritik bir konumda yer almaktadır. 1979 İslam Devrimi bölge dinamiklerinde ve uluslararası dinamiklerde önemli kırılma noktası olmuş, İran'da Şii Ulema iktidarı ele geçirmiştir. 1979 İslam Devrimi ile Şii Ulema'nın toplum içerisindeki konumu siyasallaşmış, yeni ve kendine özgü bir sistem oluşturulmuştur. Ayetullah Ruhullah Humeyni tarafından formülleştirilen bu sistem 1979'dan günümüze İran'ın yönetim şekli haline gelmiş ve devletin hükümet sisteminde güç kazanarak yerleşmiştir. Ancak İran'ın bu kendine özgü yapısı, dış ilişkiler açısından yeterince anlaşılamamaktadır. Gerek nükleer politikalar gerekse İran'ın Ortadoğu'ya yönelik politikaları konusunda 14 Temmuz 2015 tarihli Nükleer Anlaşma'ya kadar olan süreçte büyük tartışmalar yaşanmış ve bunun etkileri günümüze kadar devam etmiştir. İran'da seçimle işbaşına gelen Cumhurbaşkanı'nın da üzerinde, gücü anayasaya dayanan Lider'in etkinliği mevcuttur. Dolayısıyla, İran'da Lider Seyyid Ali Hüseyin Hamaney , politika yapım sürecinde önemli konumda yer almaktadır. Rehber'in Şii inanç sisteminden kaynaklanan aşkın (transcendent) konumu, pratik siyasette diğer kurum ve kişilere karşı hiyerarşik üstünlüğünün temelini oluşturmaktadır. Dolayısıyla Rehber'in bu konumu İran'ın dış politikalarında karar alma süreçlerine etki etmektedir. Bu çerçevede dış politika karar alma sürecinde de İran Cumhurbaşkanlarının etkisi sınırlı kalmakta, nihai karar konusunda Rehber belirleyici faktör olmakta ve genel çerçeveyi çizmektedir. Lider kararlar için bu çerçeveyi belirlerken, İran içindeki dengeleri de gözeterek içeride bir denge mekanizması olmakta ve uluslararası sistemden gelen baskılara cevap vererek İran'ın genel pozisyonunu belirlemektedir. Çalışmanın teorik arka planı neoklasik realizme dayanmaktadır. Böylelikle çalışmada karar alıcının algıları, ulusal ve uluslararası baskılar da yer alacaktır. Bu bağlamda, teorinin savunduğu üzere, karar alıcının eylemlerinin iç ve dış siyasal ortamla etkileşimi önemlidir. Bu çalışma, İran'ın kendine özgü siyasal sisteminde Liderin konumunu; siyasal, mezhepsel, kültürel faktörler ve politik psikoloji çerçevesinde ele alacaktır. Bu bağlamda karar alıcının uygulamaları ve İran'ın bölge politikaları daha iyi anlaşılacaktır. Bu çerçevede çalışmada, İran siyasal yapısı içinde Lider'in konumlandığı yer ve Lider'in dış politika üzerindeki etkisi incelenecektir.
Özet (Çeviri)
The Islamic Republic of Iran, is in a critical position both in terms of regional subsystem dynamics and at international system level. 1979 Islamic Revolution became a breaking point both region and international system and Shiite Ulama came into power in Iran. With the Islamic Revolution of 1979, the position of Shiite Ulama in society was politicized and a new and unique system was formed. This new system formulized by Ayatollah Ruhollah Khomeini, settled Iran's governmental system of state and become gaining power since 1979 until today. However, this unique structure of Iran, is not well understood in terms of foreign relations. There has been a great discussions both in terms of Iran's nuclear policies and Iran's policies towards the Middle East until the Nuclear Agreement of 14th July 2015 and its effects have continued to this day. Leader's efficiency which taking its power from the constitution exceeds that of the elected president in Iran. Hence, Leader Seyyid Ali H. Hamenei takes important place in policy making process. His transcendent position arising from Shiite belief system constitutes a base of hierarchical superiority against other institutions and persons in practical politics. Hence, Leader's position affects decision making process in Iran's foreign policies as well. Given these circumstances in politic decision making processes, the scopes of the presidents are being restricted and Leader draws the general outlines of final decision making and becomes determinant figure. However, he also works as a balance mechanism by supervising interior issues of Iran and defines Iran's general position by dealing with the national and international pressures. Theoretical background of study is based on neoclassical realism. Thus it is going to include both national and international pressures towards perceptions of decision maker. In this context, as theory asserts, the interaction of decision maker's actions with interior and exterior political environment is crucial. This study will be important to discuss with Iran's unique political decision-making mechanisms and Leadership in terms of political, sectarian, cultural and political psychology. In this context, the decision maker's practices and Iran's regional policies will be better understood. This study will analyze position of the Leader in the sui generis political system of Iran and Leader's effect on foreign policy.
Benzer Tezler
- Devrim sonrası süreçte İran siyasetinde İslam Devrimi Muhafızları Ordusunun konumu ve etkinliği
The position and effectiveness of the Islamic Revolutionary Guard Corps in Iran politics in the post-revolutionary era
ELİF NUR TAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TarihAydın Adnan Menderes ÜniversitesiUluslararası İlişkiler ve Güvenlik Çalışmaları Anabilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ BİLGENOĞLU
- From 'axis of resistance' to 'shia crescent?': Examining the İslamic Republic of İran's transnational foreign policy from 1979 until 2015
Direniş ekseninden şii hilaline; İran İslam Cumhuriyetinin ulusaşırı dış politikası, 1979-2015
MUHTEREM NAZ ARSLAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Siyasal Bilimlerİstanbul Şehir ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BURHANETTİN DURAN
- Devrim sonrası İran dış politikası:1979-1997
Post revolution Iranian foreign policy:1979-1997
AHMET GÜLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Uluslararası İlişkilerHacettepe ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ MURAT ÖZDEMİR
- İran'ın Şiî politikaları bağlamında Ortadoğu'daki vekâlet savaşları: Irak, Suriye, Lübnan ve Yemen örneği
Proxy wars in the Middle East in the context of Iran's Shiite policies: Iraq, Syria, Lebanon and Yemen examples
ABDULKADİR ŞEN
Doktora
Türkçe
2020
Siyasal BilimlerMarmara ÜniversitesiSosyoloji ve Antropoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ COŞKUN
- Karar verme teorileri bağlamında Soğuk Savaş sonrası dönemde İran dış politikası
Foreign policy of Iran after the Cold War in the content of decision making theory
DURDU MEHMET ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Uluslararası İlişkilerUludağ ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CAFER TAYYAR ARI