Geri Dön

Obez olan ve olmayan bir grup bireyde diyet uyum davranışının psikososyal yordayıcılarının incelenmesi: Planlı davranış kuramı çerçevesinde bir batarya geliştirme ve model sınama çalışması

Investigating psychosocial predictors of diet adherence behaviour in a group of obese and non-obese individuals: A study of a battery development and a model testing with in the scope of Theory of Planned Behaviour

PDF İndir

  1. Tez No: 592567
  2. Yazar: BİRCAN AKMERCAN
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. H. ÖZLEM SERTEL BERK
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Beslenme ve Diyetetik, Psikoloji, Nutrition and Dietetics, Psychology
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2019
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Uygulamalı Psikoloji Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 214

Özet

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından obezite, bireyin vücudunda sağlığını bozacak derecede yağın birikmesi olarak tanımlanmaktadır (DSÖ, 1997). Genetik, çevresel ve psikolojik etkileşimler sonucu oluşabilen obezite, birçok tıbbi problemi beraberinde getirdiği için tedavi edilmesi gereken kronik bir hastalıktır. Obezite tedavisinde yaygın olarak kullanılan yöntemlerden biri diyet tedavisidir. Araştırma bulguları, risk grubunda olan kişilerin diyete başlama ve uyum göstermede zorluklar yaşadığını göstermektedir. Bu araştırmanın temel amacı: diyet uyum davranışının psikososyal neden ve yordayıcılarını Planlı Davranış Kuramı (PDK) perspektifinde ele alan bir diyet uyum bataryasının geliştirilmesidir. Araştırmanın diğer amacı ise, PDK'nın yapıları arasında öngördüğü: tutumlar, öznel normlar ve algılanan davranışsal kontrolün davranışı niyet üzerinden dolaylı olarak yordayacağı; davranışın en güçlü yordayıcısının niyet olacağı yönündeki modelin sınanmasıdır. Bu kapsamda geliştirilen Planlı Davranış Kuramı Diyet Uyum Bataryası (PDKDUB); tutumlar, öznel normlar, algılanan davranışsal kontrol, niyet ve davranış yapılarını ölçümleyen iki endeks ve 13 ölçekten oluşmaktadır. Batarya ölçeklerinin geçerlik ve güvenirlik çalışması İstanbul Üniversitesi ve İstanbul Kültür Üniversitesi Psikoloji Bölümü'nde eğitim görmeye devam eden, 18-59 yaş arası, 303 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Güvenirlik kapsamında iç-tutarlılık katsayıları hesaplanmıştır. Geçerlik kapsamında ise madde analizi ve faktör analizi gerçekleştirilmiş; bataryanın içerisinde yer alan ölçeklerin birbirleri ve Yeme Bozukluğunu Değerlendirme Ölçeği (YBDÖ), Yeme Tutum Testi (YTT-26), Hasta Sağlık Anketi (HSA), Kısa Form-36 Sağlık Taraması (SF-36), Diyet Özyeterlilik İnançları Ölçeği (DÖİÖ) ile arasındaki korelasyon katsayıları incelenmiştir. Çalışmanın sonuçlarına göre, PDKDUB'nin 68 maddeden oluştuğu, içinde yer alan ölçeklerin geçerli ve güvenilir olduğu gözlemlenmiştir. Davranışsal niyeti en fazla dolaylı tutumların; davranışı ise niyetin yordadığı görülmüştür. Tutumlar ve özyeterlik ile davranış arasında davranışsal niyetin kısmi aracı etkisi bulgulanmıştır. Sonuç olarak, ilgili bulgular bataryanın geçerlik ve güvenirliği ile PDK öngörülerine dair kanıtlar sunmakta olup, diyet uyum davranışı konusunda PDK temelli oluşturulacak müdahale programlarında özellikle tutumlar ve özyeterlik yapılarının göz önünde bulundurulmasının önem taşıdığını düşündürmektedir.

Özet (Çeviri)

According to World Health Organization (WHO), obesity is defined as an excessive accumulation of fat causing harms on person's body and health (WHO,1997) due to genetic, environmental and psychosocial influences. As obesity comes along with various medical problems, it is a chronic disease that should be treated. One of the common treatments for obesity is dieting. Research findings show that people at risk have difficulties in starting and adapting to a diet which is defined as diet adherence behaviour. Main goal of this research is to develop a diet adherence behaviour battery in order to investigate the psychosocial predictors of diet adherence behaviour within the scope of Theory of Planned Behaviour (TPB). The second aim of this research is to test the major premises of TPB which suggests that attitudes, subjective norms and perceived behavioural control, which are considered among TPB structures, predict behaviour via intention in directly and that the strongest predictor of behaviour is the intention. The Theory of Planned Behaviour Diet Adherence Battery (TPBDA): consists of two index measures and 13 scales evaluating attitudes, subjective norms, perceived behavioural control, intention and behaviour structures. Validity and reliability of the battery scales have been carried out with 303 participants from psychology students at Istanbul University and Istanbul Kültür University. Their ages ranged between 18 and 59. With in the scope of reliability, internal consistency coefficients were calculated. For the validity of the battery scales, factor analysis were carried out after running item analysis. Correlation coefficients of the scales included in the battery, with each other and with Eating Disorder Examination Questionnaire (EDEQ), Eating Attitude Test (EAT-26), Patient Health Questionnaire (PHQ), Short Form Health Survey (SF-36) and Diet Self-efficacy Beliefs Scale (DSBS) were also examined. With respect to discriminative validity, obese (n=17) and non- obese (n=286) participants were compared in terms of mean scores received from TPBDA scales. According to the results, the final version of the battery consisted of a total of 68 items. The scales included in TPBDA were observed to have expected values of validity and reliability. In line with the expectations, it has been observed that strongest predictor of diet intention was indirect attitudes and the strongest predictor of diet adherence be haviour was intention. It has also been found that behavioural intention partial mediating role on the relationship between attitudes and perceived behavioural control with behaviour. To conclude, these findings can be accepted as evidence for the validity and reliability of the battery and TPB predictions. These findings suggest that especially attitudes and self-efficacy constructs should be taken into consideration while planning TPB based intervention programs with respect to diet adherence behaviour.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    414783

    Obez olan ve olmayan bireylerde insülin direnci ile leptin, interlökin-6, HS-CRP ve fibrinojen ilişkisi: Vaka kontrol çalışması

    The relationship between insulin resistance and leptin, interleukin-6, hs-CRP and fibrinogen in obese and non-obese individuals: a case control study

    AHMET KOÇAK

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    Aile HekimliğiNecmettin Erbakan Üniversitesi

    Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SELMA ÇİVİ

  2. Tez No

    477838

    Relationship between serum magnesium level and insulin resistance in obese non-diabetic subjects and obese type2 diabetic patients

    Obez diyabetik olmayan ve diyabetik hastalarda serum magnezyum düzeyi ve insülin direnci arasındaki ilişkinin incelenmesi

    RAHMAH KASSAR ALFALAHI

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2017

    Endokrinoloji ve Metabolizma HastalıklarıGaziantep Üniversitesi

    Biyokimya Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ABUZER ÇELEKLİ

  3. Tez No

    635212

    Obez ve fazla kilolu hastalarda viseral ve perirenal yağ doku kalınlığının akım aracılı dilatasyon (DMD) yöntemi ile ölçülen endotel fonksiyonları ile ilişkisi

    The relationship of visceral and perirenal fat tissue thickness and endotel functions measured BY flow-mediated dilatation (FMD) method in patients with obese and overheat

    MERVE KÖSE

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    KardiyolojiSağlık Bilimleri Üniversitesi

    İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. TURGUT KARABAĞ

  4. Tez No

    165189

    Anjiyografik olarak gösterilmiş koroner arter hastalığı olan hastalarda bir risk faktörü olarak insülin resiztansının ilişkisi ve lezyon yaygınlığı ile birlikteliği

    Başlık çevirisi yok

    MEHMET TAMER ÖZDEMİR

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2005

    KardiyolojiCumhuriyet Üniversitesi

    Kalp ve Damar Cerrahisi Ana Bilim Dalı

    Y.DOÇ.DR. ŞİNASİ MANDUZ

  5. Tez No

    165614

    Anjiyografik olarak gösterilmiş koroner arter hastalığı olan hastalarda bir risk faktörü olarak insülin rezistansının ilişkisi ve lezyon yaygınlığı ile birlikteliği

    Başlık çevirisi yok

    MEHMET TAMER ÖZDEMİR

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2005

    KardiyolojiCumhuriyet Üniversitesi

    Kalp ve Damar Cerrahisi Ana Bilim Dalı

    Y.DOÇ.DR. ŞİNASİ MANDUZ

Geri Dön