Türk halk inanış ve uygulamalarında el sembolü
The hand symbol in Turkish folk beliefs and practices
- Tez No: 594027
- Danışmanlar: PROF. DR. ABDULKADİR EMEKSİZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Halk Bilimi (Folklor), Türk Dili ve Edebiyatı, Religion, Folklore, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 273
Özet
İnsanoğlunun yaşamsal faaliyetlerini sürdürürken kullandığı en işlevsel uzuvlarından biri olan el; yapma, çekme, tutma, kavrama gibi hareketlerde rol oynamakla birlikte tarih öncesi çağlardan itibaren farklı toplumlara ait dinlik- büyülük inanış ve uygulamalarda sembolik anlam ve işlevleriyle yer almıştır. Gerek Türk- İslâm kültüründe gerek diğer dünya din ve kültürlerinde elin sembolik anlam ve işlevlerinin tespit edilmesinin amaçlandığı tez çalışmasında öncelikle sembolün tanımı yapılarak sembolün çok anlamlılığı, evrenselliği, tarihselliği, işlevselliği gibi konularda açıklamalarda bulunulmuş elin anatomik yapısı, biyolojik, iletişimsel ve sosyolojik işlevleri ortaya konulmuştur. Tarih öncesi çağlarda mağara duvarlarında ve kaya üzerlerinde görülen el izlerinden başlayarak tek tanrılı dinlerde, tasavvuf geleneğinde ve dinsel-büyüsel inanış ve uygulamalarda elin sembolik anlam ve işlevlerinin görsel ve sözel veriler aracılığıyla ortaya konulması amaçlanmıştır. Kutsal kitaplarda tanrının yaratma, bahşetme, koruma işlevleriyle yer alan el, Türk- İslâm kültüründe Hz. Fatma, Hızır, veli, derviş, evliya gibi kutsal şahsiyetlerin elleri şeklinde inanış ve uygulamalarda yer almaktadır. Sembolik bir anlama sahip olan el, aynı zamanda belirli inanış ve uygulamaların mekânı olarak da kullanılmaktadır. Kına ve dövme geleneği, geleceğe yönelik tahminler ve karakter analizi amacıyla gerçekleştirilen el falı bu amaçla ele alınan başlıca konular olmuştur. Hazırlanan tez, kaynak taramasına ve kaynaklara dayalı verilerin analiz edilmesine yönelik betimleyici bir çalışma olup tezin odağında yer alan el sembolünün üzerinde taşıdığı anlamlar ve sahip olduğu işlevler; toplumun değerleri, sosyal yapısı, dinsel yaşantısının analiz edilmesi adına önemli bir bilgi birikimi sağlamaktadır.
Özet (Çeviri)
The most functional bodily limb used by human beings in carrying out their vital activities is the hand; it has taken place from the prehistoric times, in the religious-magical practices of different societies with its symbolic meanings and functions, in addition to its functions such as making, pulling, holding, and grasping The aim of this thesis is to explore the symbolic meanings and functions of the hand in Turkish-Islamic culture and in other religions and cultures of the world. First, the symbol is defined and its multiple meanings, universality, historicity, and functionality are explained. Its anatomical and biological structure and communicative and sociological functions are introduced. This thesis aims to reveal the symbolic meanings and functions of the hand starting from the traces of hands found on cave walls and on rocks to the monotheistic religions, mysticism and religious-magical beliefs and practices through visual and verbal data from the pre-historic times. The hand, which has the functions of God's creation, blessing, and protection in holy books, becomes the hands of sacred people such as Prophet Fatma, Khidr, Veli, Dervish, Evliya in beliefs and practices of the Turkish-Islamic culture. The hand, which has a symbolic meaning, is also used as a space for certain beliefs and practices. Henna and tattoo traditions, fortune telling by the palm to predict the future and to offer a character analysis are among the topics discussed. The thesis is a descriptive study aimed at analysing the sources and the data based on these resources. The meanings and functions of the hand symbol, which is the focus of the thesis, provides an important knowledge to analyse values, social structure and religious life of society.
Benzer Tezler
- Giresun Dereli ilçesindeki halk hekimliği ile ilgili inanış ve uygulamaların geçmişten bugüne yansımaları
Belief about folk medicine in Dereli district of Giresun and reflections of practices from past to present
ŞAZİYE ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Halk Bilimi (Folklor)Ardahan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NİNA PETROVICI
- Kültür değişmeleri açısından Kayseri'de kadınların doğum ve çocukla ilgili inanış ve adetleri
According to cultur changes, women in Kayseri have belief and customs that related with birth and child
AYŞE KARAKÖSE
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
DinErciyes ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. A. VAHAP TAŞTAN
- Osmaniye ili Düziçi ilçesinde sosyal-ekonomik ve dini hayat
The district of Osmaniye province Düziçi social-economic and religious life
HÜSEYİN KOÇ
- Amasya ili Göynücek ilçesi Türk halk inanış ve uygulamaları
Turkish society belief and folk practices from Göynücek country of Amasya
BİRİCİK TAŞTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Halk Bilimi (Folklor)Ondokuz Mayıs ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖMER SARAÇ
- Türk halk kültüründe baş ve baştaki uzuvlar: Siirt ve ilçeleri örneği
Head and limbs on the head in Turkish folk culture: The Example of Siirt and its districts
HİLAL OTYAKMAZ AYDIN
Doktora
Türkçe
2024
Halk Bilimi (Folklor)Yıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYNUR KOÇAK