Harput kaynaklı bir Cönk üzerine (İnceleme-metin)
On a Harput-based Cönk (Review-text)
- Tez No: 597875
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BİROL AZAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Türk Dili ve Edebiyatı, Folklore, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 229
Özet
Halk bilimi, tarihin derinliklerinden bu güne, kültüre ışık tutan bir bilim dalı olarak ortaya çıkmıştır. Bu görevini yerine getirirken de kullandığı en önemli materyallerin başında sözlü ve yazılı kaynaklar gelmektedir. Yazılı kaynakların başında da cönkler gelir. Cönkler ihtiva ettiği muazzam birikim ile dünden bugüne kültürel öğeleri taşıyan en önemli kaynaklardır. Bu anlamda cönkler bir yandan halk edebiyatına ışık tutarken bir yandan da yazıldığı dönemin dil özellikleri ve kültürel faaliyetlerinin belirlenmesine kaynaklık eder. Bunların yanı sıra meteorolojik olaylar, doğumlar ve ölümler gibi insan hayatını ilgilendiren ve yazıldığı dönemi aydınlatan bir ışık gibidir. Cönkler halk edebiyatı, âşık edebiyatı ve tekke-tasavvuf edebiyatı örnekleri gibi edebî örneklerin yanı sıra dua, hutbe, büyü, halk hekimliği, halk veterinerliği gibi birçok sosyo-kültürel öğeyi de içinde barındırmaktadır. Bundan yola çıkarak geçmişe ait edebî ve kültürel değerleri tanımak ve tanımlamak için cönkler iyi tahlil edilmelidir. Cönklerde halk edebiyatı ürünlerinin yanı sıra divân edebiyatı ürünleri de yer almaktadır. İnceleyeceğimiz cönkte halk edebiyatı ve halk bilimi örnekleri unsurları çok fazla yer almaktadır. Bu cönkün okunup ağız ve dil özelliklerinin çıkarılması hal edebiyatı açısından yararlı olacaktır. Halk edebiyatı için birer başvuru kaynağı diyebileceğimiz cönkler, Türk edebiyatının gelişim seyrini doğru bir şekilde tayin edebilmemiz için üzerinde çalışmaya değer eserlerdir. Harput' ta bir esnaf ve aynı zamanda antikacı olan bir kişiden elde edilen cönkü incelemeye çalıştık. Cönkü incelerken öncelikle Osmanlıcadan günümüz Türkçesine aktararak anlaşılabilir hale getirdik. Sonraki aşamada ise cönkteki şiirleri tasnif edip şekil ve muhteva yönüyle inceledik. Çalışmamızın birinci bölümünde cönk ve mecmua terimlerini açıkladık. Cönklerin özellikleri hakkında bilgi verdikten sonra cönklerin kültür ve tarihimizde cönklerin öneminden bahsettik. Ayrıca cönkteki şiirlerin çevirilerine yer vererek onları edebî türler bakımından tasnif ettik ve halk edebiyatı bakış açısıyla incelemeye çalıştık. Çalışmanın sonunda ise orijinal metinleri verdik.
Özet (Çeviri)
Folklore has emerged from the depths of history to this day as a branch of science that sheds light on culture. The most important materials used in carrying out this task are oral and written sources. Cönkler is also the head of the written sources. Cönkler is the most important resource carrying cultural items from yesterday to today with its enormous accumulation. In this sense, cönkler on the one hand sheds light on folk literature, on the other hand, the language characteristics of the period in which it was written and sources the determination of cultural activities. In addition to these, meteorological events, births and deaths are like a light that concerns human life and illuminates the period in which it was written. Cönkler contains many socio-cultural elements such as prayer, sermon, magic, folk medicine, folk Veterinary as well as literary examples such as folk literature, minstrel literature and tekke-sufi literature. In order to recognize and define the literary and cultural values of the past, cönkler should be well analyzed. In addition to folk literature products, Divân literature products are included in the Cönklerde. The elements of folk literature and folklore examples are found in abundance in cönkte. It is useful for the literature of hal to read and remove the features of the mouth and language. In order to accurately determine the course of development of Turkish literature, the cönkler, which we can call a reference source for folk literature, are works worth working on. In Harput, we tried to examine the customs obtained from a person who was a tradesman and also an antiquarian. While studying the customs, we first made it understandable by translating it from Ottoman to modern-day Turkish. In the next stage, we classified the poems in the menu and examined them in terms of shape and content. In the first part of our study we explained the terms cönk and mecmua. After giving information about the characteristics of the customs, we talked about the importance of the customs in our culture and history. In the second part of our study, we classified them in terms of literary genres and tried to examine them from the perspective of folk literature. In the third chapter, we tried to give the original text.
Benzer Tezler
- Türk halk müziğinde Hoyrat ve Gazel türündeki eserlerin notaya alınması ve müzik eğitiminde kullanılması (Elazığ-Harput örneği)
Transcribing works of the Hoyrat and Gazel genres in Turkish folk music and using in music education (Elazığ-Harput example)
OZAN DAŞ
- Veronica cuneifolia D. Don subsp. cuneifolia ve Veronica cymbalaria Bodard üzerinde farmakognozik araştırmalar
Pharmacognostical investigations on Veronica cuneifolia D. Don subsp. cuneifolia and Veronica cymbalaria Bodard
F. HANDAN ÖZTUNCA
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Eczacılık ve FarmakolojiHacettepe ÜniversitesiFarmakognozi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. Ü. ŞEBNEM HARPUT HÜDAVERDİ
PROF. DR. İCLAL SARAÇOĞLU
- Abdüllatif Harpûtî'nin uluhiyyete dair görüşleri
Abdullatif Harputi's thoughts on divinity
KEMAL KOÇTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinSivas Cumhuriyet ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERKAN BULUT
- Karakoyunlu-Akkoyunlu mezar taşları
The Tombstones of Karakoyunlu, Akkoyunlu
AYHAN KAYAPINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Sanat TarihiErciyes Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KERİM TÜRKMEN
- Harput (Elazığ) yakın kuzeyindeki Elazığ magmatitlerinin petrografik ve jeokimyasal özellikleri
Petrographical and geochemical features of magmatites in the northern of Harput (Elazığ)
AHMET HULUSİ TAŞKIN
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Jeoloji MühendisliğiFırat ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SEVCAN KÜRÜM