Osmanlı Döneminden günümüze kalan anadolu ve istanbul asitaneleri
Main dervish lodges in anatolia and İstanbul from the Ottoman Period to the present
- Tez No: 599264
- Danışmanlar: PROF. DR. MÜŞFİKA GÜL AKDENİZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimarlık Tarihi ve Kuramı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 168
Özet
Türkler Anadolu'ya göçleri sırasında İslam'ı da Anadolu'ya getirmişlerdir. Osmanlı Devleti gerek Anadolu'nun gerekse İstanbul ve çevresine Müslüman Türklerin yerleştirilmesiyle –özellikle ilk yıllarında- izlediği iskân politikası, tekkeler vasıtasıyla yoğunlaştırılmıştır. Bunun için de Selçuklu dönemindekine benzer şekilde tarikatların ve tarikat yapılarının önünü açmış, hem şehirlerde, hem de kırsal bölgelerde yapılanmalarına destek olmuştur. Yeni gidilen her bölgede tarikatlar kendi mimari yapılarını kurmuştur. Tarikat yapıları içerisinde hem dini, hem sosyal, hem de kültürel etkinlikler yer almış, toplumda birleştirici bir görev yapmıştır. Medreselerle birbirlerini tamamlayarak faaliyet sürdürmüşlerdir. Bu yapılar çeşitli coğrafyalarda buk'a, imaret, düveyre, savmaa, mihrab, tevhidhane ve harabat gibi kelimelerle adlandırılmıştır. Tekke sözcüğü ise Türkçeye yaygın olarak yerleşmiş, büyük küçük tüm tarikat yapıları için kullanılmıştır. Tekkelerin kurulmasına tasavvuf düşüncesinin gelişmesi sebep olmuştur. Tasavvuf İslam dininde varlık birliğini temel düşünce olarak alan, felsefeye bağlı, gizemci bir inanış ve anlayış olarak tanımlanmıştır. Tekkeler ise tasavvufla uğraşan insanların ayinlerini, etkinliklerini yapabilecekleri dini yapılardır. Özellikle Osmanlı kuruluş döneminde bu yapılar sosyal, kültürel, sportif, sanatsal, eğitim fonksiyonları barındırıyorlardı. Asitaneler bu tarikat yapılarının merkez tekkesi olup kapsamlı program ve yapılara sahiptir. Üç bölümden oluşan tezin birinci bölümünde çalışmanın amacı, kapsamı ve literatür özeti bulunmaktadır. İkinci bölümde; tasavvuf, tarikatlar ve tarikat yapılarının tarihi üzerinde durulmuştur. Ortaya çıkan ilk tarikatlar olan Kadirilik, Rifailik, Sühreverdilik, Şazelilik, Bedevilik, Desukilik, Sadilik, Çiştilik tarikatları, İslam'ın yayılmasıyla Orta Asya'da kurulan Kübrevilik, Yesevilik, Nakşibendilik tarikatları ve Anadolu'da kurulan Mevlevilik, Bektaşilik, Halvetilik, Bayramilik, Celvetilik, Zeynilik tarikatları hakkında bilgi verilmiştir. Üçüncü bölümde Osmanlı döneminde tarikatların ve tekkeelerin durumu hakkında kısa bilgi verilmiştir. Dördüncü bölümde; asitane yani tarikatın merkez tekkesi olan yapıları incelenmiştir. İnceleme içeriği yapıların planlarını, genel bir fotoğrafını, yapı ile ilgili açıklamaları, eski fotoğraflarını ve yapının adres bilgisi ile yapıldığı yıl ve tarikatı gibi bilgileri kapsamaktadır. Beşinci bölüm ise sonuçlar ve değerlendirmeleri kapsamaktadır.
Özet (Çeviri)
When the Turks migrated to Anatolia, they brought Islam with them to Anatolia region. Ottomon Empire followed resettlement policy intensified by dervish lodges –especially in early years- in order to make Anatolia and Istanbul populated by Turkish and to spread the Islamic Religion. For this reason, Ottomans opened the way for the sects and sectarian structures in a way similar to the Seljuk period, and supported their structure in both urban and rural areas. In each new area, the sects established their own architectural structures. Religious, social and cultural activities took place in these sectarian buildings and these buildings played tremendous role in unification of the society. They continued their activities by completing each other with Madrasahs. These structures were named as tekke [Dervish Lodges], zaviye[a small islamic monastery], hankah, dergah [Dervish Convent], ribat, asitane [Main Dervish Lodges], bukareta, imaret[Doss-House], muveyre, savmaa, mihrab, tevhidhane and harabat in various geographies. The Tekke [Derish Lodges] word was widely used in Turkish and used for all large and small sects. The development of the idea of Sufism in Islam was the cause of the establishment of Tekkes. Sufism is defined as a mysterious belief and understanding based on philosophy, which takes the unity of existence as a fundamental thought in Islamic religion. Tekkes are religious structures where people who are engaged in Sufism can perform their rituals and activities. Especially during the Ottoman establishment period, these structures had social, cultural, sportive, artistic and educational functions. Asitanes[Main Dervish Lodges] are the central religious buildings of Tekkes and have comprehensive programs and structures. In the first chapter of the thesis, which consists of three parts, the aim, scope and literature summary are available. In the second chapter; the history of Sufism, sects and sectarian structures is focused. There is given information about the first sects that emerged Kadirilik, Rufailik, Suhreverdilik, Sazelilik, Bedevilik, Desukilik, Sadilik, Cistilik , established in the Middle Asia with the spread of Islam Kubrevilik, Yesevilik, Naksibendilik and emerged in Anatolia region Mevlevilik [Mevleviyeh] , Bektasilik [Bektashism], Halvetilik [Halvetism], Bayramilik, Celvetilik, Zeynilik. In the third chapter; asitanes [Main Dervish Lodges] which are the main sects of the religious structures. The fourth chapter includes review content contains building plans, general photos, explanations about structures, old photos, address information of the structures, year of construction and type of their sects kind of information. The fifth chapter includes consequences and evaluations.
Benzer Tezler
- 16. yüzyıl Osmanlı Dönemi minyatür sanatı ve Kanuni Dönemi minyatür sanatçısı Matrakçı Nasuh
Başlık çevirisi yok
NİLGÜN ÇAĞLAYAN
- 19. yüzyıl mimarlığında Alman mimari etkinliği
German architectural activity in 19th century İstanbul
MERYEM MÜZEYYEN FINDIKGİL DOĞUOĞLU
- Mudanya'da kentleşme süreci ve kentsel gelişimi etkileyen faktörler
Factors affecting urbanization process and urban development in Mudanya
SİNAN ALBAYRAK
- Bulgaristan'da Deliorman Bölgesi'ndeki Babai ve Bektaşi tekkeleri
Babai and Bektashi tekkes in Deliorman region-Northeast Bulgaria
DAMLA ACAR
