Arap grameri literatüründe sa'leb ve el-Mecalis'i
Sa'leb and his al-Majalis in The Arabic grammar literature
- Tez No: 600152
- Danışmanlar: PROF. DR. İBRAHİM YILMAZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Arap Grameri, Literatür, Sa'leb, el-Mecâlis, Kûfe, Basra, Arabic Grammar, Literature, Sa'leb, Al-Mecallis, Kûfe and Basra
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 343
Özet
Bu çalışmanın amacı,“Sa'leb'in Arap Grameri Literatüründeki Yeri ve el-Mecâlis”adlı eseri incelemektir. Kûfe ekolünün önemli temsilcilerinden biri olan Sa'leb (ö. 291/904), hicrî III. asırda Abbâsî devletinin ilim, sanat ve kültür alanlarının en verimli olduğu bir dönemde yaşamıştır. Dönemin ünlü ve alanında otoriter olan birçok âlimden eğitim almış ve birçok öğrenci yetiştirmiştir. Velûd ve çok yönlü bir âlim olan Sa'leb, farklı alanlarda birçok eser yazmasına rağmen, çok azı günümüze ulaşmıştır. Bunların en meşhurları ise el-Mecâlis, el-Fasîh ve Kavâidu'ş-Ş'ir adlı eserleridir. Güçlü zekâ ve hafızası sayesinde Arap grameri, şiir, lügat, garîb ve nevâdir gibi farklı konularda birçok müellife kaynaklık etmiş ve onları etkilemiştir. Güçlü zekâ ve ilmî birikiminin verdiği özgüvenle icra ettiği birçok ilmî meclis ve katıldığı birçok münazaralarıyla, ilim ortamında Kûfe ekolünün görüş ve prensiplerinin yayılmasına ve perçinlenmesine de ciddi anlamda katkıda bulunmuştur. Bundan dolayı el-Kisâî ve el-Ferrâ'dan sonra Kûfe ekolünün önemli temsilcileri arasında yer almaktadır. Yetiştirdiği birçok öğrencinin Bağdat ekolünü kurmasıyla dolaylı bir şekilde bu ekole katkısı olan Sa'leb'in, dil ile ilgili konuların temellendirmesinde ise metot olarak daha çok semâ'yı kaynak göstererek, Kûfe ekolünün önemli temsilcilerinden el-Kisâî ve el-Ferrâ'nın izlediği yolu izlemiştir. Sa'leb'in günümüze ulaşan en önemli çalışmalarında biri olarak kabul edilen“el-Mecâlis”adlı eseri ise Me'ânî'l-Kur'ân, Arap grameri, şiir, lügat, deyim, ahbâr ve kavramlar gibi Arapça ilminin birçok nev'ine örnekler teşkil edecek bilgilerle dolu ve içerik bakımından zengin olan bir eserdir. Birçok dilci ve lügat âlimin çalışmalarına kaynaklık eden el-Mecâlis, özellikle el-Ferrâ'nın Me'ânî'l-Kur'ân'ından sonra Kûfe ekolünün en önemli kaynakları arasında yer almakta ve bu ekolün nahvini araştırmak isteyenlerin başvurabileceği önemli bir çalışmadır.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine Sa'leb's al-Mecâlis and his notable contributions in Arabic grammar and literature. Sa'leb (d. 291/904) was born in the 3rd century of Hijri, in which science, art and culture in the Abbasid State was living the most productive time. He became one of the important representatives of the Kufa School. Sa'leb was a versatile and productive scholar, wrote many works in different fields, but few of them have survived until now. The most famous ones are al-Mecâlis, al-Fasih, and Kavâidu'ş-ş'ir. Sa'leb's works influenced and inspired many researchers to scrutinize Arabic language studies. His works significantly contributed to the spreading and cementing of the ideas and principles of the School of Kufa by participating scientific meetings and debates with contemporary language scholars of his time. Methodologically, he employed 'sema' as a method in foundation of language-related issues. Therefore, he has been considered as one of the important representatives of the School of Kufa after el-Kisâî and el-Ferrâ. In addition, his ideas and methodological innovations on Arabic grammar, linguistic, philology, and poetry influenced the School of Baghdad that was established by his students. Sa'leb's al-Mecâlis is considered as one of the most important works on Arabic language studies that subsequently offer rich contents and insights for researchers on Arabic grammar, dictionary, idioms, narratives, and concepts as well as on Me'ânî'l-Qur'an [Translation of Qur'an]. Al-Mecâlis, among the most important sources of the Kufa School after al-Ferra's Me'ânî'l-Qur'an, has inspired and been useful reference work for future linguists and lexicographies.
Benzer Tezler
- Arap dilinde künye usulüyle türetilen kelimeler ve bunların i'rabdaki durumları
The words which are made with the method of nickname in Arabic language and the positions of these at the grammer
MÜCAHİT YÜKSEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Doğu Dilleri ve EdebiyatıSelçuk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. AYHAN ERDOĞAN
- İmâm Ed-Demâmînî'nin Mesâbihu'ı-Câmi kitabında hazif ve takdîr ile ilgili nahiv yorumları
The deletion and replacement in 'Imam Al-Damaminy' 's point of view, and his prammatical recommendation in his famous book 'Masabih Al-Jamaa'
HAZIM MOHAMMED SALMAN AL-KHAFAJI
Yüksek Lisans
Arapça
2021
Dinİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ADEL ABUSHAAR
- Nahiv literatüründe yöntem ve Sabbân Hâşiyesi örneği
Method in nahiv literature and example of Hashiyah of Sabban
HÜSEYİN ÇİÇEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DilbilimAnkara Sosyal Bilimler ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ M. ALİ KILAY ARAZ
- Muhammed el-Kürdî'nin Hâşıye Alâ İmtihâni'l-Ezkiyâ' isimli eserinin tahkik ve değerlendirmesi
The Critical Edition of Hashiyat al-Kürdî on Imtihan Al-Azkiaby Muhammad al-Kürdî
WAEL SHAWKY ABDELMAGED HOSIN
Yüksek Lisans
Arapça
2024
DilbilimPamukkale ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATİH YENER
- The issue of the origin of language in İbn Jinnī's al-Haṣā'iṣ
İbn Cinni'nin al-Haṣā'iṣ'inde dilin kaynağı meselesi
HATİCE SAK
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Dilbilimİbn Haldun ÜniversitesiMedeniyet Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NAGİHAN HALİLOĞLU