Geri Dön

Hamdullah El-Müstevfî'nin Târih-i Güzîde adlı eserine göre Selçuklular zamanında bâtınîlik

Bâtinîyya during great Seljuk Empire according to Hamdullah Müstevfî's Târih-i Güzîde

  1. Tez No: 601849
  2. Yazar: SEHER KAYAALP KÖKSOY
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. HALİL İBRAHİM GÖKBÖRÜ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Tarih, History
  6. Anahtar Kelimeler: Mezhep, Bâtınîlik, Büyük Selçuklu İmparatorluğu, Dâî, Hasan Sabbah, Sectarian, Bâtınîyya, Great Seljuk Empire, Dâi, Hasan Sabbah
  7. Yıl: 2019
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Kırıkkale Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 134

Özet

İslâm düşünce tarihine bakıldığında itikadî açıdan birçok farklı mezhebin ortaya çıktığı görülmektedir. Bâtınîlîk, sahip olduğu teorik ve pratik görüşlerden dolayı diğer mezheplerden yapısal olarak farklılık göstermektedir. Bâtınîler, hilafetin Hz. Ali'nin hakkı olduğu fikrini öne sürmüş, bu konunun aslında hem Kur'ân'da hem de Peygamber tarafından açık ve nasla belirtildiğini iddia etmişlerdir. Ondan önce iktidara geçenleri, hakkı gasp edenler olarak telakki etmişlerdir. Ayrıca bu durumu İslam dinine girmenin temel esası olarak imanın şartları arasında görmüşler, uluhiyet, nübüvvet ve ahiret konularında İslam toplumunun çoğunluğunun geleneksel yaklaşım biçiminden farklı inanç biçimleri sergilemişlerdir. Bâtınîler, yalnızca dinî bir grup olmakla kalmamış inandıkları yönetim biçimini hayata geçirebilmek için her zaman çaba göstermişlerdir. Büyük Selçuklu İmparatorluğu toprakları üzerinde yıkıcı faaliyetlerde bulunan Bâtınîler, devlet içerisinde devlet kurma düşüncesinde hareket etmişlerdir. Dönemin devlet adamlarının çabaları ile Bâtınilere karşı güçlü bir mücadeleye girilmiş, ancak bu mücadeleye rağmen başarılı sonuçlar alınamamıştır. Büyük Selçuklu İmparatorluğu'nda iç sorun haline dönüşen bu oluşum, sonraki dönemlere de intikal etmiştir. Bu çerçevede Nizarî İsmailîliği, Hasan Sabbah ile birlikte kendi içinde gelişim göstererek Horasan bölgesinde etkisini sürdürmüş olan dini-siyasî bir hareket olarak ortaya çıkmıştır. Bu hareketin yöneticileri Alamut Kalesi'ni merkez olarak seçip dâîleri aracığıyla propagandalarını oradan yürütmeye devam etmişlerdir. Hamdullah el-Müstevfî'nin“tarihten seçmeler”anlamına gelen Târih-i Güzîde adlı eseri dünyanın yaratılışından başlayarak kendi zamanına kadar geçen tarihi olayları anlatmaktadır. Bu çalışmamızda hususen“Bâtınîlîk”i ele aldığı bölüm incelenerek tercüme edilmiş, daha önce yapılan çalışmalarla karşılaştırılarak şerhler düşülmüştür.

Özet (Çeviri)

When the history of Islamic thought is examined in terms of itikadî, many different sects can be seen. In this regard, Bâtınîyya's theoretical and practical implementation is structurally different from other sects. The Bâtınîs engaged in destructive activities on the territory of the Great Seljuk Empire acted in the idea of establishing a state within the state. There was a strong struggle with the statesmen of the period, despite this struggle the result was not successful against the Bâtınîs and this formation, which became an internal problem in the Great Seljuk Empire, was transferred to the next periods. On the other hand, Nizarî Ismâilîs developed along with Hasan Sabbah and continued their influence on Horasan region. Leaders of this movement choose Alamut Castle as the center and continued their propaganda via dâîs. Hamdullah al-Müstevfî's Târih-i Güzîde which means ''selections from history'', describes historical events from the creation of the world to the author's time. In this study, the section in which he deals with Bâtınîyya has been translated and compared with the previous studies.

Benzer Tezler

  1. Hamdullâh el-Müstevfî el-Kazvînî'nin ortacağ tarih yazımındaki yeri

    The place of hamd-Allah al-Mostawfi al-Qazvin's medieval history writing

    BÜŞRA EDA BULUT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    TarihTekirdağ Namık Kemal Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ MAHMUT RECEP KELEŞ

  2. İslam haritacılığında mitolojik unsurlar

    Mythological aspects in Islamic cartography

    KÜBRA TÜRE YAKIN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    CoğrafyaFatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi

    Bilim Tarihi Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ CLAUS DETLEV DR QUINTERN

  3. Selçuklular döneminde Kazvin

    Qazvin during the Seljuk period

    ZEYNEP ZEHRA COŞKUN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Tarihİnönü Üniversitesi

    İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BİLAL GÖK

  4. Hattat Hamid Aytaç ve Halim Özyazıcı'nın bazı eserlerinin temel tasarım ilkeleri bakımından tahlili

    Calligrapher Hami̇d Aydaç and Hali̇m Özyazıcı's some of the works in terms of the basic design of the assay

    SÜMEYRA ERDEM

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    Güzel SanatlarSelçuk Üniversitesi

    Geleneksel Türk El Sanatları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. FATİH ÖZKAFA

    DOÇ. DR. E.EGEMEN ASLAN

  5. TSMK yy. 913 numaralı Şeyh Hamdullah Mushaf-ı Şerîfi'nin tezhip sanatı açısından incelenmesi

    Examination of Sheikh Hamdullah Mushaf-ı Sherif numbered TSMK yy. 913 in terms of art of illuminated manuscript

    FATMA BETÜL ECEVİŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    El SanatlarıFatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi

    Geleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA N. ÇELEBİ