Süleymaniye Kütüphanesi'nden seçilmiş tezhip örneklerinde 'Bulut' ve 'iplik' motiflerinin ayırma/pafta işlevinin incelenmesi
Investigation of separation / thread function of 'Bulut' and 'İplik' motifs in gilded samples selected from Süleymaniye Library
- Tez No: 603340
- Danışmanlar: DOÇ. AYNUR MAKTAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Güzel Sanatlar, Sanat Tarihi, Crafts, Fine Arts, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 136
Özet
Türk tezyînâtındaki desen tasarımında farklı üslup ve motifler ana unsur işlevindeyken bunların kombinasyon oluştururken tercih edilen ögeler ise yardımcı unsur kabul edilir. Bu bağlamdan hareketle bulut, rûmî, yaprak gibi asli motif iplik ise cedvel kuzu gibi yardımcı unsurdur. Gerek ana gerekse yardımcı unsurlar Tezyini sanatların desen tasarımlarında serbest, dolantı halde yer alabiliyorken aynı zamanda pafta (ayırma/tarh) özelliği de gösterebilmektedir. Motif ve desenlerin bu özelliğini husus hakkında özel çalışma yapılması gerekecek kadar önemlidir. Bulut motifi ile ipliğin pafta oluşturma özelliğini müstakil olarak inceleyen, kritik eden çalışmalar, klasik tezhip tasarımlarının temel ilkelerinin tam olarak kavranması bakımından çok önemlidir. Bu çalışmadaki amacımız, Süleymaniye Kütüphanesi'nden seçilen yazmalarda bulunan tezhiplerdeki bulut ile ipliği, desen içindeki pafta özelliği bakımından yapılmış nadide örnekler üzerinde kendi içinde detaylı bir araştırma yapabilmektir. Üç bölümden oluşan bu çalışmada, öncelikle konumuzun ana faktörü olan Ayırma (Pafta /Tarh)ın etimolojisi işlevi ve çeşitleri kapsamlı olarak ele alınmıştır. Türk tezhip desen tasarımında özellikle rûmî, iplik ve bulut motifi pafta özelliğiyle oldukça yaygın kullanım alanı bulmuş olan paftalar desen içerisinde renk, motif ,teknik gibi unsurlarla müzehhep alanlara kazandırdığı estetik değerler üzerinde durulmuştur. Bu çalışmamızda sadece iplik ve bulut motifinin pafta özelliği incelenmiştir. İplik ve bulut un ayırma (pafta /tarh) işlevleri, müzehhep (tezhipli) yazma eserler bakımından son derece zengin olan Süleymaniye Kütüphanesi'nden seçilmiş yazmalardaki tezhip örnekleri analiz edilmeye çalışılmış; örnek çizimlerle açıklanmıştır. İplik ve bulut motiflerinden esinlenilerek hazırlanan özgün uygulamalara ise üçüncü bölümde yer verilmiştir.
Özet (Çeviri)
While different styles and motifs are the main elements in the pattern design in Turkish decoration, the preferred elements are considered as auxiliary elements. In this context, the original motif like cloud, rûmî, leaf and yarn are the auxiliary elements such as the kuzu of the ruler. While both main and auxiliary elements can be found in free, entangled state in the pattern designs of Tezyini arts, they can also feature layouts. This feature of motifs and patterns is important enough to require special work on the issue. The studies that critically examine the cloud pattern and the thread forming feature independently are very important in terms of fully understanding the basic principles of classical gilding designs. In this study, our aim is to make a detailed research on rare samples made in terms of the cloud and yarn in the illuminations in the illuminations selected from the Süleymaniye Library, and the layout features in the pattern. In this three-part study, firstly, the etymology function and varieties of the main factor which is the main factor of our subject are discussed. In the Turkish illumination pattern design, especially the sheets, which have been used widely with the feature of rumi, yarn and cloud motif sheets, were emphasized on the aesthetic values that they gained in the spaces with color, motif and technique elements within the pattern. In this study, only thread and cloud motifs were plotted. Yarn and cloud flour separation (sheet / tarh) functions, museum (illuminated) manuscripts are very rich in terms of manuscripts selected from the Suleymaniye Library tried to analyze the illumination samples; are illustrated by example drawings. In the third chapter, original applications inspired by yarn and cloud motifs are given.
Benzer Tezler
- Osmanlı klasik dönem mushaf tezhibinde durak
Ottoman classical period caesure motif in koran
BERİL KARAKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
El SanatlarıFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA NASUHİ ÇELEBİ
- Süleymaniye Kütüphanesi'nde bulunan din dışı yazma eserlerin tezyinatı (15. ve 16. yüzyıl divanları)
The illumination art of the outer religous manuscripts present in Süleymaniye Library (divan of 15 th and 16 th)
ZEYNEP ÇAVDAR KALELİ
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
El SanatlarıMarmara ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
Y.DOÇ.DR. İNCİ AYAN BİROL
- Süleymaniye Kütüphanesi'nde bulunan Sultan I. Ahmed koleksiyonuna ait 0014 envanter numaralı Kur'ân-ı Kerim'in kitap sanatları bakımından incelenmesi.
The investigation of the Qur'an wi̇th 0014 inventory numbered belonging to Sultan Ahmet i's collection in Suleymaniye library in terms of boks arts.
YAVUZ AKSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıUşak ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. BİLAL SEZER
- Süleymaniye kütüphanesi'nde bulunan XVIII. yüzyıl ve XIX. yüzyıllara ait 5 adet Kur'an-ı Kerimin kitap sanatları bakımından incelenmesi
Examining five different manuscripts of the Qur'an from the XVIII and the XIX centuries being at the Suleymaniye Library with regards to book art
SENAY ŞEYRANLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
El SanatlarıAtatürk ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HÜSEYİN ELİTOK
- Dîvân-ı Bülbül/Bülbülî (İnceleme-transkripsiyonlu metin-dizin)
Dîvân of Bülbül/Bülbülî (Analysis-transcription text-index)
YETER BOLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HANİFE KONCU